فرشاد مومنی:
اشتغال مولد عنصر سرنوشت‌ساز کشور است/سیستم بانکی در راستای اهداف تحریم است/سرنوشت ما در درون مرزها تعیین می شود
یک اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است که اشتغال مولد عنصر سرنوشت‌ساز کشور است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، فرشاد مومنی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد درباره تاثیر عوامل خارجی بر اقتصاد گفت: واقعیت این است تا زمانی‌که مسایل اندیشه‌ای و سرنوشت‌ساز حل و فصل نشود، حرکت بالنده و مثبت به سمت توسعه در معرض اختلال قرار خواهد گرفت که یکی از آنها مشخص کردن سهم عنصر خارجی در شکل دادن به سرنوشت کشور است.
وی ادامه داد: به‌واسطه صورت‌بندی نادرست این موضوع، متاسفانه ارزیابی های ما معمولا بیش از حد بزرگ یا بیش از حد کوچک بوده است.بنابرین نقش عوامل خارجی در توسعه یک کشور نقش بنیادی دارد و به هر میزان با شفافیت واکاوی شود به نفع کشور است.
مومنی متذکر شد: با این وجود اکثر متفکران بزرگ توسعه در ایران و خارج، عنصر گوهری رقم زننده سرنوشت کشور را در درون تعیین می کنند.
وی یادآور شد: اگر از این زاویه تحولات ربع قرن گذشته را مورد واکاوی قرار دهیم ملاحظه می کنیم که روند هایی وجود داشته که در زمان خود نادیده گرفته شده اند و سال‌های اخیر این روندها نظام تصمیم‌گیری کشور را در برابر شوک‌های کوچک متاثر کرده و یک روند غیر متعارف را نتیجه داده است
رییس موسسه دین و اقتصاد با اشاره به افزایش نابرابری‌ها در جامعه گفت: تقریبا تمام کوشش های که در زمینه توسعه یافتگی یا نیافتگی صورت گرفته نشان می دهد وقتی نابرابری های ناموجه از یک سطح مشخص فراتر رود، برای نظام سیاسی خطرناک است و متأسفانه در اسناد کوتاه مدت و میان مدت اشاره بایسته ای به این موضوع نشده است.
این اقتصاددان و استاد دانشگاه یادآور شد: تقریبا ۱۷۰ سال پیش برخی از برجسته ترین نظریه پردازان مکتب تاریخی آلمان به حکومت گران خود توصیه می کنند بنیه تولید کشور را روزآمد کنند و این موفق‌ترین جنگ‌افزار است.
وی افزود: این صورت‌بندی جذاب و فوق‌العاده نشان می دهد که تولید صنعتی مدرن به مثابه یک حیات جمعی است. حتی استقلال فرهنگی بیش از هرچیزی تابع مسله خلاقیت و تولید به عنوان یک موضوع جمعی است و جلوگیری از خلاقیت فرهنگی و هنری به مثابه نابودی یک کارخانه تولیدی مدرن است و این نشان می دهد که اثر آن تفکیک ناپذیر است.
این استاد دانشگاه با اشاره به درآمدهای نفتی دهه ۸۰ شمسی گفت: ما در ربع قرن گذشته شاهد روندهای غیر متعارفی بوده ایم که در آخرین شوک نفتی سرعت و شتاب غیر متعارفی پیدا کرد و از نقطه عطف این روندها یعنی سال ۱۳۸۴، شکل نگران کننده ای به خود گرفت، هرچند برخی مسئولان کشور با تاخیرهای زیاد و پسینی به گوشه ای از آنها اشاراتی داشته اند.
وی بیان کرد: تقریبا تمام مطالعات مهم در زمینه توسعه مبتنی بر دانایی و عادلانه بر این موضوع تاکید دارد که مهمترین عنصر سرنوشت ساز یک کشور اشتغال مولد است.
مومنی تصریح کرد: در اوج شکوفایی درآمدهای نفتی در سال‌های ۱۳۸۵-۱۳۹۰ تقریبا ۶۲۱ میلیارد دلار به اقتصاد ایران تزریق شده اما اثر آن در ایجاد اشتغال کمتر از ۱۰۰ هزار نفر بوده در حالیکه در کشور چین سال‌های بین ۱۹۷۸-۱۹۹۶ با تقریبا ۳۳۰ میلیارد دلار درآمد ارزی نزدیک به ۲۲۶ میلیون شغل ایجاد کردند
این استاد دانشگاه افزود: با مقایسه این آمار می توانیم هزینه فرصت ولنگاری‌های سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۰ را بهتر درک کنیم.
مومنی با اشاره به سندی با نام سیاست های اقتصادی دولت برای خروج از رکود که تیرماه ۱۳۹۳ منتشر شده، گفت: هدف اصلی تشدید تحریم‌ها تحت تاثیر قرار دادن فعالیت‌های تولیدی و بازارهای مالی کشور بوده که با کمال تعجب مشاهده می‌کنیم سیستم بانکی ما در راستای همین هدف حرکت کرده است.
وی اضافه کرد: این سند نشان می‌دهد بخش مهمی از تسهیلات بانکی نصیب بنگاه‌های بزرگ شده و بنگاه های کوچک و متوسط که نقش مهمی در اشتغال کشور دارند از این رهگذر امکان بهره‌مندی کمتری داشته اند و این سهل‌انگاری‌ها از جهاتی نیز مشکوک است.
این اقتصاددان متذکر شد: برای نمونه از سال‌های ۱۳۸۵ حرکت غیرعادی در مانده تسهیلات مشاهده شده، طوری‌که مانده تسهیلات بخش صنعت و معدن از ۳۳.۴ درصد در سال ۱۳۸۴ به ۱۸.۵ درصد در سال ۱۳۹۵ رسید، این رقم برای بخش کشاورزی از ۱۶درصد در سال ۸۴ به ۸.۸ درصد در سال ۹۵ نزول داشته است.
مومنی ادامه داد: در این دوره سهم مانده تسهیلات بخش بازرگانی و متفرقه در سال ۸۴ از ۲۴.۷ به ۴۸.۷ درصد در سال ۱۳۹۵ رسید که نشان دهنده دو برابر شدن سهم این بخش است.
مومنی ضمن اشاره به کتاب «هنر تحریم‌ها» اثر ریچارد نفیرو گفت: این کتاب توسط مرکز پژوهش‌های مجلس ترجمه شده و نشان می‌دهد کاهش اشتغال مولد به‌عنوان یک هدف تحریم موجب افسردگی بیشتر و شادمانی کمتر می‌شود و در روحی همزیستی تاثیر مهمی دارد.
وی افزود: در این کتاب آمده که افراد شاغل نسبت به حکومت همراه‌تر هستند و انگیزه کمتری در آشوب‌ها و اعتراضات دارند. بنابراین افزایش فشار بر فرصت‌های شغلی ناشی از تحریم‌ها می‌تواند تاثیر فراگیر و موجب آشوب شود.
رییس موسسه دین و اقتصاد تصریح کرد: اگر در اقتصاد ما منافع تولید کنندگان و فرودستان بر منافع رباخواران و غیر مولد ترجیح داده نشود آسیب‌پذیری نظام تصمیم گیری کشور در برابر فشارهای بین‌المللی افزایش می یابد، بنابراین سرنوشت ما در درون کشور رقم می‌خورد.
مومنی درباره نقش رابطه ملت و حکومت در شرایط تحریم گفت: اگر رابطه ملت و حکومت مبتنی بر حس اعتماد و همکاری باشد، شوک‌های بیرونی حتی تبدیل به نقطه تحریک ارتقای کارآمدی نیز می‌شوند و اگر این رابطه دچار تزلزل شود، فشارهای خیلی کوچک هزینه‌های سنگینی به بار خواهد داشت.
وی در پایان گفت: امیدوارم اقتصاددان، سیاستمداران و جامعه‌شناسان قبل از شروع موج جدید تحریم‌ها، یک سازوکار مشترک ارایه دهند.
