ابوالفتح در گفت‌وگو با ایلنا:
برجام آخرین توافقی نیست که از سوی ترامپ کنار گذاشته می‌شود
یک کارشناس ارشد مسائل امریکا با بیان اینکه ترامپ با خروج از توافق‌های ترنس پاسفیک، پاریس و یونسکو و... نشان داد که می‌خواهد اقتدار امریکا به رخ دیگران بکشد، تاکید کرد: برجام آخرین توافقی نیست که از سوی ترامپ کنار گذاشته می‌شود ولی شاید یکی از مهمترین اقدامات ترامپ تا این لحظه قلمداد می‌شود.
امیرعلی ابوالفتح در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، با اشاره به واکنش‌ها در ایالات متحده به تصمیم امریکا برای خروج از برجام گفت: از مدت‌ها قبل، میان جریان‌های سیاسی امریکا درباره خروج امریکا یک نوع خط‌کشی ایجاد شده بود. تقریبا همه دموکرات‌ها حامی توافق هسته‌ای با ایران بودند و تقریبا همه جمهوریخواهان مخالف با آن بوده و در راه دستیابی به آن سنگ‌اندازی می‌کردند.
دموکرات‌ها معتقدند خروج از برجام راه دستیابی به توافق جامع‌تر را مسدود می‌کند
وی با بیان اینکه آن خط‌کشی‌ها پس از ورود ترامپ به کاخ سفید دچار تغییر و تحولاتی شد، اظهار داشت: با ورود ترامپ به کاخ سفید و جدی‌تر شدن تصمیم او برای خروج امریکا از برجام، تعدادی از مخالفان سابق برجام، در صف حامیان تداوم اجرای برجام قرار گرفتند. این افراد اگرچه اعتقاد دارند که برجام، توافق کاملی نیست و دچار نقصان است اما معتقدند که امریکا در این توافق باقی بماند و در همکاری و مذاکره با متحدان واشنگتن، این توافق را تکمیل کند.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی ادامه داد: روز گذشته، تمامی دموکرات‌ها چه آنهایی که در کنگره هستند و چه آنهایی که در دولت سابق امریکا حضور داشتند، از باراک اوباما تا جان کری و مشاوران امنیت ملی او، اقدام روز گذشته ترامپ را محکوم کردند و تاکید کردند که خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای موجب افول جایگاه بین‌المللی ایالات متحده در مناسبات بین‌المللی، تضعیف وجهه امریکا در نزد افکارعمومی جهان و افزایش خطر جنگ و درگیری می‌شود و راه دستیابی به توافق جامع‌تر را مسدود می‌کند.
مذاکرات هسته‌ای از ابتدا به یک جدال حزبی و سیاسی در امریکا تبدیل شد
ابوالفتح با بیان اینکه برخی از جمهوریخواهان مانند باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا نسبت به اقدام ترامپ واکنش منفی گرفته‌اند، تصریح کرد: تلاش شده است تا چهره‌های برجسته جمهوریخواه از پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان امریکا تا میچ مک‌کانل، رهبر جمهوریخواهان در مجلس سنا از اقدام ترامپ حمایت کنند. کاخ سفید نیز تمام قد از ترامپ حمایت کرده و تلاش کرده اقدام وی را توجیه کند.
وی افزود: از زمانی که مذاکرات هسته‌ای برای دستیابی به برجام آغاز شد، این موضوع به یک جدال حزبی و سیاسی در امریکا تبدیل شد. از یکسو، دولت مستقر وقت حامی آن و حزب جمهوریخواه به عنوان مخالف آن تبدیل شد. هم‌اکنون نیز همین وضعیت در درون جریان‌های سیاسی امریکا وجود دارد و به نظر می‌رسد در آینده نیز این صف‌بندی ادامه پیدا کند.
خروج امریکا از برجام مشت محکمی ایالات متحده به صورت اتحادیه اروپا بود
این کارشناس ارشد مسائل امریکا با اشاره به ناکامی اتحادیه اروپا در متقاعد کردن ترامپ برای باقی ماندن در برجام خاطرنشان کرد: مشخص بود که تلاش اروپایی‌ها برای متقاعد کردن ترامپ برای باقی ماندن در برجام بی‌فایده است. حتی اگر امریکا برجام باقی می‌ماند، واشنگتن به مانع‌تراشی‌ها، نقض‌ها و کارشکنی‌های خود ادامه می‌داد.
ابوالفتح با بیان اینکه خروج امریکا از برجام علاوه بر اینکه موجب اعمال تحریم‌ها و تشدید فشارها به ایران می‌شود، مشت محکمی از سوی ایالات متحده به صورت اتحادیه اروپا بود، ابراز داشت: کمتر زمانی یادمان می‌آید که اروپایی‌ها برای رسیدن به خواسته‌ای چنین تلاشی را کرده‌اند. آنها از همه اعتبار خود برای متقاعد کردن ترامپ در جهت باقی ماندن در برجام خرج کردند و در این چارچوب، با انجام گفت‌وگوها و رایزنی‌های مستمر و حتی سفر به ایالات متحده، کوشیدند که ترامپ را راضی به ماندن در برجام بکنند و حتی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفت اگر امریکا در برجام باقی بماند، باید به ترامپ جایزه صلح نوبل را داد.
ترامپ حتی معافیت‌هایی را برای نشان دادن مناسبات فراآتلانتیکی امریکا و اروپا در نظر نگرفت
وی خروج امریکا از برجام را نمایش قدرت ایالات متحده در برابر اتحادیه اروپا و تحقیر اروپایی‌ها دانست و بیان کرد: ترامپ روز گذشته وقتی از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داد، حتی معافیت‌هایی را برای نشان دادن روابط و مناسبات فراآتلانتیکی ایالات متحده و اتحادیه اروپا در نظر نگرفت و از تحریم کسانی که با ایران همکاری داشته باشند، سخن گفت.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: بدبینانه‌ترین تحلیل‌ها حاکی از این بود که امریکا اگر از برجام خارج شود، معافیت‌هایی را برای اروپا قائل می‌شود ولی اتخاذ رویکرد یکجانبه‌گرا از سوی افراطی‌ترین افراد نیروهای ملی‌گرا امریکا نشان داد که ایالات متحده بدون توجه به به دیگران درصدد مدیریت جهان است و حتی حاضر نیست حرف‌های دیگران را بشنود.
برجام آخرین توافقی نیست که از سوی ترامپ کنار گذاشته می‌شود
ابوالفتح با بیان اینکه ترامپ با خروج از توافق‌های ترنس پاسفیک، پاریس و یونسکو و... نشان داد که می‌خواهد اقتدار امریکا به رخ دیگران بکشد، یادآور شد: برجام آخرین توافقی نیست که از سوی ترامپ کنار گذاشته می‌شود ولی شاید یکی از مهمترین اقدامات ترامپ تا این لحظه قلمداد می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که اروپا تا چه اندازه می‌تواند در برابر فشارهای آمریکا ایستادگی کند؟ عنوان کرد: یک تحلیل خوش‌بینانه بر این مبنا وجود دارد که ترامپ می‌خواهد با اتخاذ تندترین مواضع، دست بالا در مذاکرات احتمالی داشته باشد. روز گذشته وزارت خزانه‌داری امریکا یک فرصت زمانی ۹۰ و ۱۲۰ روزه برای اعمال تحریم‌ها قائل شده است و درصدد این است که اگر روزی ایران وارد مذاکره شد، به خواسته خود برسد.
اتحادیه اروپا بر سر دوراهی ایران و امریکا قرار بگیرد، تن به همکاری با ایالات متحده می‌دهد
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه اگر فشارهای امریکا موجب راضی شدن ایران برای انجام مذاکره مجدد نشود، به نظر نمی‌آید واشنگتن حاضر به کوتاه آمدن شود، گفت: اگر اتحادیه اروپا بر سر دوراهی همکاری میان ایران و امریکا قرار بگیرد، بی‌تردید چاره‌ای ندارد که تن به همکاری با ایالات متحده بدهد. در اینجا، بحث میان دولت‌ها نیست بلکه بحث بر سر شرکت‌ها و موسسات خصوصی است که تجربه تلخی از تنبیه‌های گزاف وزارت خزانه‌داری امریکا دارند.
ابوالفتح درباره تاثیر لابی‌های صهیونیستی و عربی بر تصمیم ترامپ برای خروج از برجام اظهار داشت: جریان ملی‌گرای حاکم بر هیات حاکمه امریکا تصمیم خود را از قبل گرفته بود. من منکر نقش عربستان و اسرائیل در تهییج و ترغیب امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای نیستم اما گاهی درباره وزن و نقش لابی‌ها بر دولت امریکا در ایران اغراق می‌شود.
اسرائیل و عربستان نقش ترغیب‌کننده در خروج امریکا از برجام داشته باشند
وی ادامه داد: پیش از دستیابی به برجام، نتانیاهو برای تاثیرگذاری بر روند مذاکرات هسته‌ای بدون دعوت دولت امریکا و براساس دعوت جمهوریخواهان، به امریکا سفر کرد و در کنگره سخنرانی کرد و اوباما و مسئولان عالی دولت امریکا حاضر به پذیرش وی نشدند. او در این سفر و بعد از آنهم، به هر کاری و حتی تهدید متوسل شد ولی هیات حاکمه وقت امریکا به آن تن نداد. همچنین سعود الفیصل، وزیر امور خارجه سابق عربستان به وین رفت و او و جان کری در هواپیمای شخصی وی رایزنی کردند ولی آن لابی‌ها اثرگذار نبود.
این کارشناس ارشد مسائل امریکا با بیان اینکه امروزه خواست هیات حاکمه امریکا هم‌اکنون منطبق با ایده‌آل عربستان و اسرائیل شده است، تصریح کرد: من نقش لابی‌های اسرائیلی و عربی را نقش اصلی در خروج امریکا از توافق هسته‌ای نمی‌دانم بلکه آنها می‌توانند نقش تسریع‌گر و ترغیب‌کننده داشته باشند.
ترامپ معتقد به فشار حداکثری برای رسیدن به توافق است
ابوالفتح درباره تاثیر خروج امریکا بر روند تحولات بین‌المللی نیز خاطرنشان کرد: باید صبر کرد. هم‌اکنون گرد و خاکی بلند شده و هم دچار شوک شده‌اند. باید دید چه اتفاقی خواهد افتاد. روز گذشته، رئیس‌جمهور روحانی گفت که وزیر امور خارجه مسئول گفت‌وگوها و رایزنی‌هایی در این باره کرده است. باید دید اروپا چه تضمین‌هایی می‌دهد. میزان حمایت روسیه و چین از توافق هسته‌ای به چه اندازه است و بعد از آن، در این باره تصمیم‌گیری کرد.
وی با بیان اینکه بدون جلب حمایت امریکا، نه حفظ و بقای برجام قابل دوام است و نه مناسبات منطقه‌ای روال منطقی خود را طی می‌کند، ابراز داشت: رویکردی که ترامپ در قبال کره شمالی دنبال کرد، نشان می‌دهد که وی معتقد است برای رسیدن به توافق باید حداکثر فشار را آورد و حتی در آستانه رویارویی نظامی قرار گرفت تا طرف مقابل کوتاه آمده و روند مذاکرات آغاز شود. به همین خاطر هم او گفت که آماده گفت‌وگو با ایران است.
این پژوهشگر روابط بین‌الملل افزود: آنچه رخ داد، فرازی از روند پیشرو است. بی‌تردید گفت‌وگوهای فشرده‌ای از سوی کشورها چه میان ایران و اروپا، ایران و روسیه و چین، اروپا و امریکا و... انجام خواهد شد و شاید در این گفت‌وگوها، باب گفت‌وگو برای حل مسئله باز شود.
