در هفتادمین نشست ماهانه بنیاد باران مطرح شد:
دفاع بد از برخی مفاهیم مقدس بیم زیر سوال رفتن خود مفاهیم را ایجاد می‌کند
امروزه ما شاهد رشد و گسترش وسیع بی‌عدالتی ها و نابرابری‌های غیر قابل توجیه در جهان هستیم. ۸۵% ثروت در اختیار بیست درصد جمعیت جهان هست. پنج و یک دهم میلیارد نفر از انسان‌ها بیرون حوزه خدمات بهداشتی هستند.
در هفتادمین نشست ماهانه بنیاد باران(بنیاد آزادی، رشد و آبادانی ایران)، «برنامه ریزی برای عدالت اجتماعی؛ معرفی مدلی برای پیگیری و غلبه بر چالش نابرابری‌های اجتماعی» بررسی شد.
به گزارش ایلنا، در این نشست که با حضور حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی رئیس بنیاد و سایر اعضا برگزار شد، دکتر محمدرضا واعظ مهدوی طی سخنانی گفت: دفاع بد از بعضی مفاهیم مقدس این بیم را ایجاد می‌کند که در جریان اصلاح و بازبینی سیاست‌های غلط گذشته آن مفاهیم هم مورد تجدید نظر قرار گیرد و خود آن مفاهیم هم احیانا زیر سوال رود.
وی در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه مهم‌ترین این مفاهیم بحث«عدالت» اظهار کرد: ظلم و باطل دو مفهوم همراه و هماهنگ هستند و خداوند خودش را قائم به عدالت می‌داند و عدل را محور هستی می‌داند و می‌فرماید: دشمنی قوم‌های مختلف شما را از جاده عدل و عدالت منحرف نکند و این به تقوا نزدیک‌تر هست. امور مردم با عدل اصلاح می‌شود و اگر این امر حاصل شود در مردم استغناء حاصل می‌شود. باز هم از پیامبرگرامی اسلام که محبوب‌ترین مردم در نزد خداوند است، نقل شده که «در روز قیامت سلطان مغضوب‌ترین فرد نزد خدا سلطان جائر است» و در برکات عدل و فضائل عدل ما خیلی از این مفاهیم و مباحثرا داریم.
این استاد دانشگاه همچنین افزود: اما جهان امروز به کدام طرف رفته است؟ امروزه ما شاهد رشد و گسترش وسیع بی‌عدالتی ها و نابرابری‌های غیر قابل توجیه در جهان هستیم. ۸۵% ثروت در اختیار بیست درصد جمعیت جهان هست. پنج و یک دهم میلیارد نفر از انسان‌ها بیرون حوزه خدمات بهداشتی هستند. سه و یک دهم میلیارد نفر به آب آشامیدنی دسترسی ندارند. ۲۵% فاقد مسکن هستند. ۲۰% دچار سوء تغذیه هستند. براساس گزارش ۲۰۰۳ اچ‌دی‌آی، گزارش توسعه انسانی در بیست و یک کشور، پانزده کشور جهان نسبت به ۱۹۹۰ فقیر‌تر شده‌اند و نه تنها پیشرفت نکرده‌اند، بلکه فقیر‌تر شدند و در بیست و یک کشور تعداد گرسنگان بیشتر شده است.
معاونت امور اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در دوره اصلاحات در ادامه با اشاره به اینکه جریان طبیعی منابع و جریان طبیعی اقتصادی و اجتماعی اگر به حال خودش گذاشته شود، اختلافات طبقاتی زیاد می‌شود خاطرنشان کرد: برای اینکه این اختلافات را کاهش بدهیم یک نوع شنا کردن بر خلاف مسیر رودخانه نیازداریم و این می‌شود برنامه ریزی؛ یعنی امروز در صدر قوانین بوجه کشورهای جامعه اروپا می‌نویسند «بودجه به منظور کاهش نابرابری‌های اجتماعی». هدف برنامه ریزی کاهش نابرابری‌های اجتماعی است. اگر روند امور به همین بزرگراه واگذار بشود و به شرایط عادی خودش باقی بماند، ثروتمندان و توانگرانی که جلو افتادند مرتب جلو می‌افتند و آن‌هایی که عقب افتادند مرتب عقب و عقب می‌افتند.
واعظ مهدوی در ادامه گفت: در ایران هم کارهایی در این راستا انجام شده است؛ در سال ۱۳۷۸ درصد خانواده‌های زیر فقر خط غذایی سیزده و نیم درصد و نسبت شکاف فقر سه و نه دهم درصد و تا سال ۱۳۸۴ این رقم‌ها به هفت درصد و یک و نه دهم درصد رسید. این گزارش در دوره اصلاحات به عنوان سند سازمان ملل هم منتشر شد که پیشرفت‌های گذشته ایران را نشان داد و دومین گزارش در سازمان برنامه کار شد و پیش نویس آن تهیه شد، اما رسما منتشر نشد. بر اساس آن گزارش که از سال ۷۸ تا ۸۴ را بررسی کرده، درصد خانواده‌های زیر خط فقر غذایی کم شده است و شکاف خانوار‌ها هم کم شده است. در حقیقت یک درصد زیر خط فقر محاسبه می‌شود.
وی همچنین افزود: ما در ایران همچنین سندی با عنوان «سند چشم انداز» داریم و در سند برخورداری از رفاه، سلامت، امنیت اجتماعی و تامین اجتماعی، امنیت اجتماعی و فرصت‌های برابر و توزیع درآمد قید شده است. در برنامه چهارم توسعه راهبردهای تعیین کننده‌ای قید شده است و دولت مکلف است به منظور ثبات اجتماعی، استقرار عدالت و کاهش نابرابری‌ها، این کار‌ها را انجام بدهد و در واقع من خاطرم هست که زمانی که ما این بحثرا هیئت وزیران تصویب می‌کردند جناب آقای خاتمی آن‌جا گفتند که اگر همین یک کار را بتوانیم انجام دهیم کار بزرگی است، ولی این راهبرد‌ها متاسفانه در برنامه پنجم خیلی رقیق‌تر شده است.
واعظ مهدوی در ادامه اظهار کرد: گسترش نظام تامین اجتماعی، اعمال سیاست‌های مالیاتی، باز توزیع عادلانه درآمد‌ها و تعیین خط فقر و برنامه‌های توانمندسازی برای پوشش کامل جمعیت زیر خط فقر جزو برنامه‌های چهارم بود و قرار بر این بود که براساس اهداف آن، جمعیت زیر خط فقر مطلق که همان یک و دو دهم درصد بودند کامل پوشانده شود و نظام تامین اجتماعی بین خط فقر مطلق و فقر نسبی را پوشش بدهد و آثار برنامه‌های اقتصادی بر وضعیت خط فقر سنجیده بشود و برنامه‌های توامندسازی برای دهک‌های پایینی که متاسفانه مقداری پیش نرفته است، پیگیری شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه سیاست‌های برنامه پنجم هم تقریبا تا حدودی بعضی از این محور‌ها را قید کرده است و در آن سلامت و سهم مردم در هزینه‌های سلامت به سی درصد رسیده است، افزود: درواقع در برنامه چهارم هم این ۳۰% بوده است و علی الاصول اجرا نشده است که لذا مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی این را ۳۰% آوردند و ابلاغ کردند و سطح ابلاغیه یک درجه بالا‌تر آمده است.
وی همچنین گفت: نفس توسعه و پیشرفت منجر به افزایش نابرابری‌ها می‌شود. حاکمیت بازار یعنی تنازع بقا و انتخاب اصلح و «داروینیزم اجتماعی» و برای برقراری عدالت و کاهش نابرابری برنامه ریزی و شنا برخلاف مسیر رود لازم است که حاکمیت مسوول این کار است.
واعظ مهدوی همچنین با بیان اینکه ما این روش را مقداری عملیاتی کردیم و کارکرد مهمی که این ابزار دارد این است که عملکرد شهر‌ها و نقاط مختلف اجتماعی را در پهنه اجتماعی ارزیابی می‌کند خاطرنشان کرد: این ارزیابی در طول زمان است، بدین معنا که پیشرفت در متغیرهای اجتماعی را در چهار حیطه حیطه بندی می‌کند و هر حیطه‌ای چندید شاخص دارد.
این استاددانشگاه در پایان افزود: آخرین جمله را می‌خواهم از استاد ارجمندمان آقای حکیم نقل کنم که ایشان در جلسه‌ای که خدمتشان داشتیم می‌گفتند چرا ذکر حضرت اباعبدالله(ع) در همه جلسات ما هست؟ چرا در ختم‌ها و در مراسم و حتی در عروسی‌ها در همه جلسات هست؟ زیرا ذکر، حب می‌آورد. می‌گفتند ایشان به ما که جوان‌تر بودیم، ذکر فقرا را در جلساتتان داشته باشید تا حب فقرا در دل شما جا بگیرد. برای اینکه حب فقرا در دل شما جا بگیرد و عمل و رفتار و برنامه ریزی و سیاست گزاری‌هایتان به نفع آن‌ها شود، در هر جلسه ذکر فقرا را داشته باشید. امام خمینی(ره) هم فرمودند که «اسلام برای نجات مستضعفین آمده است». پیامبر(ص) هم از همین جمعیت پایین مردم کار خود را شروع کردند. نهایتا هدف و تلاش و کارکرد ما کمک کردن به کسانی است که اگر به دادشان نرسیم کسی نیست به دادشان برسد و بنابراین هدف گذاری برای فقرا باید مبنای سیاستگذاری‌ها باشد.
