اعتماد متقابل و شفافیت برنامه‌ها نتیجه گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تجربه کشور‌ها درباره گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی را مورد بررسی قرار داد.

به گزارش ایلنا، دفتر مطالعات محیط کسب و کار این مرکز اعلام کرده است: گفت‌وگو به عنوان ابزاری برای تعامل دولت و بخش خصوصی در درون نظام بسیاری از کشورهای پیشرفته و طی سالیان متمادی امری نهادینه شده است. هدف این گزارش نیز بررسی ابعاد گوناگون این سازوکار و آثار آن است. گرچه با توجه به تفاوت در علل و زمینه‌های گفت‌وگو و ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور‌ها، تفاوتهایی در نتایج به دست آمده مشاهده می‌شود اما عملکرد موفق گفت‌وگو در اکثر موارد، نتایجی مانند ایجاد اعتماد و شفافیت در عرصه تعامل دولت و بخش خصوصی، تدوین برنامه‌ها و ایجاد نهادهای تسهیل‌گر در جهت رفع مشکلات و موانع، هماهنگی و همکاری بیشتر میان دولت و بخش خصوصی و در ‌‌نهایت رشد و توسعه بخش خصوصی را به همراه داشته است.

این گزارش در ادامه می‌افزاید: در نظامی که گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی به صورت یک فرهنگ نهادینه شده و تشکل‌ها و انجمن‌های بخش خصوصی قوی‌تر و سازمان یافته‌ترند، هر بخشی از دولت در صورت نیاز به تعامل با بخش خصوصی می‌تواند از ابزار گفت‌وگو به طور موقت و با هدف رفع مشکل استفاده کند. در کشورهای در حال توسعه، عمدتا نیاز به نهادسازی و ایجاد سازوکارهای دائمی است. تجربه برخی کشور‌ها نشان می‌دهد این ساز و کار تا حد زیادی بر رشد و توسعه بخش خصوصی این کشور‌ها موثر بوده است.

گزارش مذکور سپس به بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در این زمینه می‌پردازد: با مرور تجربیات کشور‌ها در اجرای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در زمینه‌های زیر مشاهده می‌شوند:

- آغاز گفت‌وگو ممکن است به واسطه تلاش دولت، بخش خصوصی، نهاد بین‌المللی یا از طریق الزام قانونی باشد. اما مسلما موفقیت و پیشرفت گفت‌وگو منوط به مشارکت فعال طرفین یعنی دولت و بخش خصوصی است.

- سطح گفت‌وگو می‌تواند ملی، منطقه‌ای، استانی یا در سطح یک وزارتخانه یا پیرامون موضوعی خاص باشد.

- موضوع یا محور یک گفت‌وگوی اقتصادی ممکن است در سطحی وسیع و دارای جوانب مختلف تعریف شود، مانند رشد و توسعه بخش خصوصی، تدوین چشم‌انداز اقتصادی کشور و دستیابی به اهداف آن، بهبود محیط کسب و کار و غیره یا گفت‌وگو درباره مسائل و مشکلات بخشی خاص همچون صنعت یا تجارت، در کنار این موضوع‌ها، بررسی راهبردی خاص، مانند رشد خوشه‌ای کسب و کار می‌‌تواند موضوع گفت‌وگو باشد.

- ساختار گفت‌وگو معمولا دارای دو سطح است. سطح بالا‌تر مجمع یا شورای راهبری، تصمیم‌گیری و نظارت است و در سطح پایین‌تر دو بخش هماهنگی یا دبیرخانه و بخش کار‌شناسی یا کارگروه‌ها قرار دارند. ادوار گردهمایی سطح بالا‌تر عمدتا ۶ ماهه، سالانه یا دو سالانه است و بخش‌های کار‌شناسی و هماهنگی با تناوب بیشتری تشکیل جلسه داده و نتایج نشست‌ها را در قالب گزارش‌هایی به سطح بالا‌تر ارائه می‌دهند.

- شرکت‌کنندگان یا اعضای گفت‌وگو عبارتند از نمایندگان دولت، کسب و کار‌ها، نیروی کار، دانشگاهیان و نهادهای پژوهشی، NGO‌ها، نهادهای بین‌المللی و شرکت‌های چند ملیتی که ترکیب و تعداد آن‌ها می‌‌تواند متفاوت باشد. نحوه انتخاب اعضا مطابق با معیارهای تعریف شده شوراست.

- نتایج گفت‌وگو در راستای تعیین اهداف حاصل می‌شود. اما عموما ایجاد اعتماد، شفافیت و سرمایه اجتماعی، آگاهی بخش خصوصی از برنامه‌های دولت و هماهنگی دولت با نیازهای بخش خصوصی، ‌ ایجاد نهادهای تسهیل‌کننده و شناخت ظرفیت‌ها ونقاط قوت و ضعف طرفین از جمله نتایج مشترک گفت‌وگوهای موفق به حساب می‌آیند. طراحی یک نظام پایش و نظارت و ارزیابی عملکرد گفت‌وگو، به سرعت پیشرفت‌ها می‌افزاید و نبود چنین نظامی نقطه ضعف مهمی برای گفتگو به شمار می‌رود. استفاده از معیارهای کمی برای سنجش، نتایج را ملموس‌ترکرده و انگیزه بیشتری در طرفین ایجاد می‌کند.