در نشست خط نقاشی «ایده» افجه‌ای و رسولی مطرح شد:
نقاشی‌خط؛ سردرگم در میان کپی‌کاری
با برخورد دوگانه‌ای که در زمینه خوشنویسی پیش آمده و ما با انجمن خوشنویسان دوگانه روبرو هستیم که هر کدام مدعی هستند و خوشنویسی نیز بازار کار ندارد؛ بسیاری از خوشنویسان به سمت نقاشی خط گرایش پیدا کرده‌اند.
ایلنا: نصرالله افجه‌ای و جلیل رسولی در نشست «خط نقاشی» با تاکید بر تشدد این هنر؛ کپی کاری را معضلی جدی برای نقاشی خط دانستند.
به گزارش ایلنا، نشست نقد و بررسی خط نقاشی با حضور نصرالله افجه‌ای، جلیل رسولی، پرویز براتی و جمعی از هنرمندان و دانشجویان عصر روز جمعه ۲۲ آذرماه در گالری ایده برگزار شد.
در ابتدای این نشست؛ پرویز براتی با معرفی این دو هنرمند گفت: بحثخط نقاشی، نقاشی خط و یا خطاشی در نیم قرن گذشته در هنر ایران بسیار مطرح بوده و بر همین اساس گفتمان بسیاری در حاشیه این هنر شکل گرفته است. استاد افجه‌ای یکی از هنرمندان نسل اول نقاشی خط است که هنر او همراه با این جریان هنر مدرنیستی شکل گرفت و طی سال‌ها فعالیت با جریان هنر روز دنیا به سمت هنر معاصر در حرکت بوده است. از سویی دیگر استاد رسولی از هنرمندان نسل اول است که هنر او با داشتن مولفه‌های مدرنیستی گرایش به کشف سنت‌ها در هنر نقاشی خط داشته است.
وی با تشریح این گفتمان وسیع در عرصه نقاشی خط؛ با طرح سوال تاریخچه و نو گرایش به هنر نقاشی خط از جلیلی رسولی خواست تا این هنرمند گرایش‌های این هنر را بررسی کند.
رسولی نیز در این باره توضیح داد: سابقه امروزین نقاشی خط در ایران به ۵۰ سال می‌رسد. اما اگر هنر خوشنویسی را بررسی کنیم در می‌یابیم که بیش از ۵ قرن است که در عرصه خوشنویسی و ساخت مُهر، می‌شود گرایش به هنر خط نقاشی را دید که نمونه‌های بسیاری از «مرغ بسم‌الله» ها می‌توانند گاهی بر این مدعا باشند.
او با طرح این مسئله که نمی‌توان برای نقاشی خط مبدا و پایه‌گذار مشخصی در نظر گرفت توضیح داد: نقاشی خط با سه گرایش همراه است که در گروه اول خوشنویسانی قرار دارند که علاقه به نظم و نظام خوشنویسی دارند و به این هنر نیز وفادار مانده‌اند. در دومین گروه هنرمندانی قرار دارند که به فرم و ترکیب‌بندی خطوط می‌پردازند و سومین گروه نیز هنرمندانی هستند که برداشت نقاشانه‌ای دارند و از حروف برای این نگاه، ترکیب‌بندی و کمپوزیسیون استفاده می‌کنند.
رسولی با معرفی هنرمندانی همچون فرامرز پیل‌آرام، حسین زنده‌رودی، رضا مافی، محمد احصایی و… این هنرمندان را از نقاشان نسل اول هنر خط نقاشی معرفی کرد که هرکدام با جهت نگاه خود این هنر را گسترش دادند.
به گزارش ایلنا؛ نصرالله افجه‌ای نیز گفت: نقاشی خط در میان مقاومت خوشنویسان شکل گرفت و استاد کاوه از بزرگان خوشنویسی درباره نقاشی خط معتقد بود که اگر نقاش هستی به کار نقاشی مشغول باش و اگر خوشنویس خط بنویسید. بر همین اساس نقاشی خط را ابتذال می‌دانستند؛ اما فعالیت نسل اول با توجه به مقاومت‌هایی که صورت می‌گرفت باعثشد جریانی در هنر مدرنیستی شکل بگیرد که تاکنون نیز ادامه دارد.
این هنرمند با انتقاد به روند رو به رشد نقاشی خط گفت: با وجود ۵۰ سال از گذشت این هنر روند رو به رشد آن را در مواردی شاهد بودیم و البته توفیقاتی که نقاشی خط با آن روبرو شد باعثگشت که گرایش بسیاری از خوشنویسان را به این هنر شاهد باشیم. اگرچه این گرایش‌ها خیلی با مطالعه صورت نگرفت و شاهد هستیم که امروز مطرح می‌شود که در هنر نقاشی خط نسل چهارمی نیز پدید آمده که من اعتقادی به این امر ندارم.
نصرالله افجه‌ای وضعیت نابسامان خوشنویسی را یکی از دلایل تشدد در زمینه نقاشی خط دانست و عنوان کرد: امروز با برخورد دوگانه‌ای که در زمینه خوشنویسی پیش آمده و ما با انجمن خوشنویسان دوگانه روبرو هستیم که هر کدام مدعی هستند و از طرف دیگر خوشنویسی نیز هنری است که امروز بازار کار ندارد؛ بسیاری از خوشنویسان به سمت نقاشی خط گرایش پیدا کرده‌اند و همین مسئله به مشکلات دامن زده است. زیرا بسیاری از این خوشنویسان رنگ را نمی‌شناسند و ناقص وارد این عرصه می‌شوند و به مشکلات نیز دامن می‌زنند. در این زمینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نمی‌تواند کاری کند. ما گالری‌ها وفارغ‌التحصیلان بسیاری در تهران داریم که بدون دانش کافی دست به برپایی نمایشگاه می‌زنند و هدفی نیز جز کسب درآمد ندارند و این مسائل باعثمی‌شود که هنر نقاشی خط به بیراه رود.
افجه‌ای با انتقاد از آموزش هنر در دانشگاه‌ها گفت: خط هنری پایه‌ای است و باید در این زمینه دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش به این موضوع توجه کنند. زیرا آموزش‌های خوشنویسی در انجمن خوشنویسان باید در سطح مشق کردن و آماده کردن هنرجو باشد و برای آزمون دانشجویان هنر بخصوص در زمینه گرافیک باید آزمون خط گرفته شود، زیرا ارتباط تصویری این هنر بسیار برای طراحان مفید است.
وی ادامه داد: در حال حاضر انجمن خوشنویسان چیزی به هنرجویان نمی‌آموزد و در زمینه زیبایی‌شناسی و مبانی چیزی یاد نمی‌دهد و در دانشگاه‌ها نیز خوشنویسی و خط در حد ۲ واحد تدریس می‌شود که عملا با غیبت دانشجو و استاد چیزی از آموزش خط در زمینه آموزش هنر باقی نمی‌ماند.
افجه‌ای یکی دیگر از مشکلات نقاشی خط را کپی کاری عنوان کرد و گفت: ما در ایران قانون کپی‌رایت نداریم و همین مسئله به معضلی بزرگ برای نقاشی خط بدل شده است و بازار کپی‌کاری بسیار رواج دارد و حتی باعثشده که در مارکت‌های هنری هم برخی از این آثار راه پیدا کنند.
این هنرمند با اشاره به اینکه مانعی برای ورود هنرمندان به این عرصه وجود ندارد، گفت: نقاشی خط بر اساس شناخت هنری از مبانی هنر تا خوشنویسی شکل گرفته و هر آنکه با شناخت وارد این جریان شود، می‌تواند در این عرصه فعال باشد. به زعم من نقاشی و خط، هنرهایی هستند که در وجود انسان باید از کودکی نهفته باشند و این ضمیر باعثشود که انسان به سمت هنر گرایش پیدا کند.
او با توصیه به جوانان گفت: امروز هنرمندان جوان می‌خواهند که یک شبه ره صد ساله را طی کنند و در کار خود عجله به خرج می‌دهند. در حالی که اگر شناخت هنری خود را بالا ببرند؛ با ممارست و کار می‌توانند بهتر به نتیجه برسند.
جلیل رسولی نیز با تایید سخنان افجه‌ای گفت: ما در میان مقاومت خوشنویسان شروع به تجربه نقاشی خط کردیم و امروز نیز برخی از ما می‌خواهند که در مقابل این هجوم بایستیم. اما این در حالی است که ما جز سکوت نمی‌توانیم کاری بکنیم، زیرا این تصور به وجود خواهد آمد که ما تمامیت‌خواه هستیم و نمی‌خواهیم کسی وارد این عرصه شود. در حالی که اینطور نیست ما به کپی‌کاری، تعجیل و عدم شناخت این هنر از سوی برخی از جوانان گله‌مند هستیم و معتقدیم که اگر کسی بتواند با شناخت وارد این عرصه شود می‌تواند باعثرشد آن شود، در حالی که امروز این را برداشت نمی‌کنیم.
وی ادامه داد: توصیه من به جوانان این است که در زمینه کار خود شناخت پیدا کنند و از تلاش دست نکشند زیرا هنر نیازمند تلاش و ممارست است و نمی‌توان با عجله به نتیجه رسید همانگونه که من در این سن همچنان کار می‌کنیم و در حال حاضر ۳ مجموعه آماده برای نمایشگاه دارم که شامل۸۲ تابلو می‌شود.
افجه‌ای و رسولی در پایان با اعلام اینکه حاضر هستند به هنرمندان جوان و هنرجویان در زمینه درک درست از نقاشی خط راهنمایی دهند به سوالات حاضرین در مورد شیوه‌کاری، تفکر آن‌ها نسبت به خرید و فروش آثار نقاشی خط و اقبال این هنر در حراج‌های بین المللی پاسخ دادند.
اما آخرین سوال این برنامه توسط عباس مشهدی‌زاده از هنرمندان باسابقه مطرح شد که در مورد نقش و تاثیر فرامز پیل آرام و خسرو زعیمی در عرصه هنر نقاشی خط بود.
این هنرمند پیل آرام و زعیمی را از هنرمندان و حامیان جدی نقاشی خط دانست و هنر نقاشی خط را هنری نیم قرنی عنوان کرد که خواستگاه آن در جریان هنر مدرنیستی قرار دارد و نمی‌توان سابقه‌ای برای گذشته آن مطرح کرد.
این ششمین نشست از سلسله نشست‌های گالری «ایده» در زمینه بررسی جریانات هنری روز هنر در ایران بود که پیش‌تر با موضوعاتی مختلفی همچون «انتزاع در نقاشی ایران»، «می‌نیمالیسم در مُد» و… برپا شده است.
