مریوان و دریاچه زیبای زریوار، میزبانی خاطره انگیز برای مسافران نوروزی

ایلنا: شهرستان مریوان یکی از جاذبه‌های طبیعی و توریستی استان کردستان است که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی از آن بازدید کرده و از زیبایی‌های آن لذت می‌برند.

پانزده روز تعطیلی و فراغت از کار و تحصیل در آغاز فصل بهار و به مناسبت فرارسیدن سال نو، همه ساله مجالی را برای ایرانیان به وجود می آورد که به گشت و گذار در شهرها و روستاهای مختلف کشور، برای دیدن نادیده ها و کسب تجربیاتی ارزشمند و همچنین برخورداری از ایامی فرح بخش بپردازند.

یکی از مناطقی که از جاذبه های گردشگری، تجاری و طبیعی فراوانی بهره مند است، و چند سالی است که توجه مردم سراسر ایران را برای بازدید از خود جلب نموده است و در تعطیلات نوروز صدها هزار مسافر را در دل خود جای می دهد، شهرستان مرزی مریوان، در استان کردستان است.

آری مریوان، آخرین شهر مرزی ایران، چسبیده به روستاهای عراق و همسایه مرز به مرز پنج وین و دربندی‌خان؛ شهری نسبتا کوچک، با خیابان‌هایی ساده و ظاهری معمولی، میان حلقهٔ کوه‌هایی که طبق معمول کردستان ساختمان‌ها بر سینه‌کش‌هایشان بالای سرهم ایستاده‌اند.

این شهرستان یکی از شهرستانهای استان کردستان است که در غرب ایران قرار گرفته و از شمال به شهرستان سقز، از شرق به شهرستان سنندج و دیواندره و از جنوب‌شرقی به شهرستان سروآباد و از غرب و شمال غربی به خاک عراق محدود می شود.

در متون قدیمی مریوان را " مهروان " متشکل از دو واژه مهر و وان به معنی جایگاه مهر نوشته‌اند.

براساس آخرین آمار در سرشماری سال ۹۰ کل جمعیت این شهر ۱۶۸۷۷۴ بوده است. که ۸۳۰۶۳ نفر زن و ۸۵۷۱۱ نفر مرد می باشندو از کل این تعداد در حدود ۱۲۲۰۶۳ نفر جمعیت شهری و ۴۶۷۱۱ نفر جمعیت روستایی می باشند.

از نقاط دیدنی و جذابیتهای گردشگری این شهر می توان به" دریاچه زریوار "اشاره کرد:
دریاچه زریوار در غرب شهر مریوان زیبایی خاصی به این شهر بخشیده و آن را به یک ناحیه تفرجگاهی تبدیل کرده‌است.

این دریاچه یکی از منحصر به فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان بشمار می‌رود که در سه‌ کیلومتری‌ شمال‌ باختری‌ مریوان‌ قرار داد.

آب‌ این‌ دریاچه‌ شیرین است و از جوشش چشمه‌هایی تامین می‌شود که در کف دریاچه واقع شده‌اند بنابر این هیچ رودخانه‌ای به زریبار نمی‌ریزد.

دریاچه زریوار و نفوذ توده های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوان، تاثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد، رطوبت هوا و بارش های مناسب در این منطقه موجب ایجاد پوشش گیاهی زیبایی در این ناحیه شده است.

وجود دریاچه زریوار در میان جنگل های انبوه و زیبای بلوط و گونه ها مختلف درختان جنگلی، سرزمین باشکوه را در غرب ایران پدید آورده است و آن را به مهم ترین جاذبه گردشگری غرب کشور تبدیل کرده است.
اگر گردشگری تا به حال دریاچه زریبار، که با نام زریوار مشهور شده است را ندیده باشد، کافی است یک بار به مریوان و ساحل این دریاچه بزرگ و زیبا برود، چنان مجذوب خواهد شد که دلش بارها هوای زریوار یا زریبار را خواهد کرد.

وجه‌ تسمیه‌ زریوار و زریبار که‌ هر دو در منطقه‌ متداول‌ است‌، به‌ واژه " زری " که‌ در زبان‌ کردی‌ به‌ معنی‌ دریاچه‌ است‌، بازمی‌گردد و پسوند " وار " و " بار " پسوند تشبیهی‌ و زریبار یا زریوار به‌ معنی‌ دریاچه‌ وار است‌.
درباره دریاچه‌ زریوار افسانه‌های‌ متعددی‌ وجود دارد که‌ مشهورترین‌ آنها وجود شهری‌ مدفون‌ در زیر آب‌های‌ این دریاچه‌ است‌.

زریبار در همه فصول سال زیباست، حتی در زمستان؛ در روزهای سرد زمستان، سطح دریاچه کاملا یخ می‌بندد به حدی که می‌توان روی آن راه رفت.

زریوار علاوه بر زیبایی و شناخته شدن به نام یک منطقه تفریحی نقش بسیار مهمی نیز در کشاورزی منطقه ایفا می کند. همچنین صید ماهی به واسطه وجود انواع ماهیان خوراکی از جمله سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، کپور معمولی، و مار ماهی در این دریاچه رونق زیادی دارد و یکی از تفریحات پر طرفدار در این منطقه به شمار می رود.

دریاچه زریوار به دلیل نیزارهای اطراف و همچنین انواع گیاهان آبزی و حاشیه‌ای از جمله بارهنگ آبی، هزاران نی، نیلوفر آبی، نی، لویی، جگن، بزواش، نعناع و گندمیان زیستگاه مناسبی برای انواع جانداران از جمله ماهیان، پرندگان و پستانداران می‌باشد.

جاده دور دریاچه

از جاذبه‌های دیگر گردشگری مریوان جاده دور دریاچه است که مثل حلقه‌ای دور دریاچه کشیده شده است. مردم و مسافرین از این جاده سیاحتی جهت تفریحات خود استفاده می‌کنند. در حاشیه این جاده، ۶ روستا قرار گرفته که عبارتند از: روستاهای برده‌رشه، ینگیجه، کانی‌سپیکه، پیرصفا، دره‌تفی، کانی‌سانان و نی که طبیعت بکر این روستاها و همچنین سرسبزی و چشمه‌های آب فراوان در کنار دریاچه زیبایی خاصی را به آن بخشیده که توجه هر رهگذری را به خود جلب می‌کند. دراطراف این جاده باغات و چمنزار های زیبایی وجود دارند. گفتنی است طول این مسیر که از سه راهی نی شروع و به سه‌راهی برده‌رشه منتهی می‌شود حدود ۱۸ کیلومتر می‌باشد.

دشت بیلو

دشت بیلو در ۱۵ کیلومتری شهرمریوان قرار دارد. این دشت با پوشش گیاهی مناسب و چشمه‌های آب و همچنین جنگلهای اطراف آن پذیرایی تعداد زیادی از اهالی شهر و روستاهای اطراف است،. مردم در دامن طبیعت زیبا و سرسبز دشت بویژه درطول روز و ایام تعطیلات ساعتها وقت خود را به تفرج در آنجا سپری می‌کنند.
یکی‌ دیگر از اماکن‌ دیدنی‌ استان‌ کردستان‌ آبشار(کویله) است‌ که‌ در شهرستان‌ مریوان‌ و در مسیر جاده‌ مریوان‌ سقز واقع‌ است‌، این‌ آبشار زیبا در فصل‌ بهار از مکان‌های دیدنی‌ و زیبای‌ منطقه‌ محسوب‌ می‌شود.

محورهای گردشگری

محور مریوان باشماق(بازارچه‌ی مرزی)

بازارچه‌ی مرزی باشماق در مسیر و فاصله‌ی شانزده‌ کیلومتری دریاچه واقع شده که تعدا زیادی تجار، بازرگان خارجی و داخلی و افراد پیله ور محلی و شرکت‌های حمل و نقل ترانزیتی کالا در آن فعالیت دارند. این محور در حال حاضر به دلیل ایجاد ارتباط بین شهر مریوان با بازارچه دارای عملکرد ترانزیت کالا بوده و به جز استفاده‌ی روستائیان ساکن اطراف دریاچه به عنوان جاده دسترس مسافرین خارجی به مقصد کشور عراق، تجار، بازرگانان و گردشگران و نیز برای دیدن بازارچه‌ی مرزی و آثار هشت سال دفاع مقدس از آن استفاده می‌نمایند.

محور ساحل غربی

وجود روستاهای قدیمی با ساکنین بومی ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی و زبانی و آئینی آنها، قابلیت شکل گیری محور بسیار فعال از شمال(روستای برده‌رشه) تا جنوب(روستای نی) را دارد، بسیاری از خدمات مورد نیاز گردشگران و به ویژه طرح کاشانه در روستاهای هفتگانه غرب دریاچه تقویت محور ارتباطی موجود در راستای توسعه‌ی فعالیت‌های تفریحی نظیر پیاده‌روی، پیک نیک، دوچرخه‌سواری، دیدار از روستاها، پاکسازی محیط روستاها از فضولات حیوانی و زباله‌ها و جمع‌آوری سیستماتیک فاضلابهای روستایی، احیاء معماری بومی و کلاً جذب گردشگران به محیط‌های روستائی و جلب مشارکت روستائیان در روند توسعه‌ی گردشگری منطقه دارد.

از ویژگی‌های فرهنگی منطقه می‌توان به زبان، لباس، موسیقی، جشن‌ها و صنایع دستی و آیین‌های خاص اشاره کرد.

' زبان '

زبان مردمان این خطه کردی است که زبان کردی یکی را از زبان‌های هند و اروپایی و دارای قوانین خاص زبان از لحاظ دستوری و نوشتاری است.

به علت وسعت زیاد مناطق کردنشین و قدمت زبان این منطقه دارای لهجه‌ها و زیر لهجه‌های زیادی است که این تنوع لهجه‌ای از لحاظ کلمات این زبان را غنی و وزن لفظ آهنگین کلمات عرصه شعر و ادبیات و موسیقی کردی را متنوع و غنی ساخته است.

' دین '

دین مردم مریوان و نواحی آن اسلام و مذهب آنها شافعی است، البته در گذشته پیش از ورود اسلام به ایران مردم این منطقه و اورامانات دین زرتشت داشته‌اند و اکنون نیز در بعضی از رسوم یادگاری‌هایی از زرتشت در طول زمان با خود آورده است.

نماد آیینی که در لباس محلی این دیار همچنان از آیین زرتشت تا به امروز باقی مانده شالی است که مردم این منطقه بر روی لباس‌های محلی خود می‌بندند که دارای سه گره مشهور است که در باور مردمان این منطقه این سه گره بیانگر و یادآور سه پند و باور کلمات پر ارزش ' کردار نیک، پندار نیک و گفتار نیک ' است.

روشن کردن آتش در ایام نوروز و رقص و سماع که در آیین اغلب مردم ایران نیز رگه‌هایی از آن مشاهده می‌شود در این منطقه رنگ و بوی خاص داشته و همواره مورد استقبال جوانان است.

' مراسم آیینی '

از میان مراسم‌های ویژه منطقه می‌توان به جشن و مراسم عروسی ' پیر شالیار ' اشاره کرد که مراسمی بسیار کهن و مشهور است و هر سال ۱۲تا ۱۵ بهمن برگذار می‌شود این مراسم عرفانی هر سال تعداد زیادی از خبرنگاران و فعالان عرصه فرهنگ را از سراسر ایران و خارج از کشور به اینجا می‌کشاند.

در این راستا مراسم سنگ شکنان(کمسای) پیر نیز ۱۵ اردیبهشت در این منطقه علاقمندان زیادی را در اینجا گردهم می‌آورد.

از دیگر مراسم‌های محلی ایام بهار می‌توان مراسم ' بوکه بارانی ' را معرفی کرد که در این مراسم کودکان به حالت نمادین برای آمدن باران دعا می‌کنند و از مردم کوچه‌های روستاهای این منطقه مژدگانی آمدن باران را می‌گیرند.

' رقص مریوانی '

رقص اقوام کرد در دنیا شناخته شده است، این هنر با زیبایی خاص آینه‌ای تمام نما از زندگی گذشته این مردم است که به صورت زنده و در زمان حال در وجود آنان در حرکت است.

جذابیت و همخوانی این هنر با پوشش کردی که یکی از زیباترین، متنوع‌ترین و پوشیده‌ترین پوشش‌ها است، چشم هر هنر دوستی را به خود جذب می‌کند.

رقص منطقه مریوان در کردستان تحت عنوان ' هل پرکی مریوانی ' مشهور است که با صدای ساز محلی شمشال در این منطقه رقص افراد حالت دیدنی و جذابی به خود می‌گیرد.

اگر به ریشه‌یابی و علل وجودی این هنر در میان کردها اشاره کنیم می‌توان گفت این هنر ریشه در زندگی و کار روزانه افراد این منطقه افراد دارد که به صورت رقص امروزی درآمده که امروزه سازهای الکترونیکی در کنار رقص کردی جایگاهی برای خود پیدا کرده است.

' صنایع دستی مریوان '

با سیاحتی در شهر و مراجعه به بازارهای این منطقه قالی‌ها و گلیم‌های سنتی، لباس‌های محلی، جانمازی که به روش‌های سنتی تهیه می‌شود و یا محصولات نازک کاری و بافته‌های چوبی و زیور آلات رایج در مریوان را خواهید دید.

کفش‌های دست دوز(کلاش) که روی آن کفش از نخ پنبه بافته شده و کف آن از پارچه‌های فشرده شده رنگی که نرمی و سبکی و انعطاف پذیری آن برای مناطق کوهستانی در فصول تابستان طرفداران زیادی را دارد یکی دیگر از صنایع دستی مشهور این منطقه است.

بنا به گفته گذشتگان ساکنین منطقه این هنر صنعت خاص منطقه هورامان بوده است و در حال حاضر به دلیل استقبال مردم در فصول گرم سال و برای پوشیدن در مراسم‌ها در اکثر شهرهای کردنشین بافته می‌شود.

' بازارچه‌های مرزی '

یکی از مزایایی سفر به مریوان بهره‌مندی از خرید کالای موردنیاز با قیمتی مناسب است منطقه مریوان علاوه بر توریستی بودن و طبعیت بکر از لحاظ اقتصادی نیز یک منطقه ویژه تجاری در کشور محسوب می‌شود

شهرستان مریوان و روستاهای اطراف آن دارای جاذبه های بسیار زیبا و متنوع دیگری نیز است که هر گردشگری را به خود جذب می کند.

آوازه این شهر و دریاچه ی زیبای زریوار، در تمام ایران و حتی بسیاری از کشورهای همسایه پیچیده ولی این دیار، بسیار زیباتر ودیدنی تر از آوازه آن است.

گفتنی است، برای پذیرایی بهتر و بلند مدت از مشتاقان زریوار در قسمتهای مختلف حاشیه دریاچه، امکانات رفاهی و اقامتی مناسبی ایجاد شده است و افزون بر شرح مذکور از جاذبه های گردشگری و تجاری مریوان و زریوار، مهمان نوازی مردم استان کردستان و برخورداری آنان از فرهنگ غنی و کهن، دلیلی است بر جذب مهمان ها و مسافران نوروزی برای دیدار از سرزمین کردستان و همچنین معاشرت با مردم خونگرم شهرهای مختلف استان همچون سنندج، مریوان، سقز، بانه و دیگر نقاط این استان زرخیز که ایرانیان را از جای جای کشور به دامان خود دعوت می کند و قدر مسلم کردستان میزبانی توانمند و مهربان برای پذیرایی از همه ی ایرانیان است.