اشتباه بزرگی است که نگذاریم هنرمند وارد نقد اجتماعی بشود

در نخستین روز از دوازدهمین جشنواره شعر و داستان جوان سوره، کارگاه‌های داستان کودک و نوجوان و بزرگسال با حضور محمدعلی علومی، حسین فتاحی و احمد دهقان برگزار شد.

به گزارش ایلنا؛ در کارگاه داستان بزرگسال که توسط محمدعلی علومی، احمد دهقان در سالن هتل جهانگردی کرمان برگزار شد؛ نویسندگان جوانی از استان‌های مختلف همچون تبریز، کرمان، کاشان، یزد و… شرکت داشتند. این کارگاه‌ها که در راستای توانبخشی، آموزش و نقد آثار داستان‌نویسان جوان برگزار می‌شود در دو نوبت صبح و عصر ادامه دارد.

راه نجاتمان، برگشت به اسطوره‌هاست
محمدعلی علومی(نویسنده طنزپرداز) با مطرح کردن این سوال که چرا باید به اسطوره‌ها بپردازیم؛ گفت: اسطوره منحصر به خوزستان و مازندران نیست و داستان‌هایی همچون هزار و یک شب بسیار تحت تأثیر اسطوره‌های بین النهرین قرار دارد.

وی با تاکید بر برگشت به اسطوره‌ها و فرهنگ بومی بیان کرد: راه نجات برگشت به اسطوره‌ها، باورهای نیاکان و فرهنگ بومی ماست. اهمیت این موضوع جایی روشن می‌شود که می‌بینیم اقبال از داستان‌های مارکز به خاطر توجه او به باورهای عشایر سرخ پوستی بوده است. ما با توجه به تمدن بومی خودمان می‌توانیم باورهای نیاکان‌مان را که امروزه ریشه در باورهای مردمی دارد در قالب داستان ارائه دهیم.

این نویسنده با تأکید بر اینکه هنرجویان داستان نویسی وارد بازی سخت و پرمشقتی شده‌اند، ادامه داد: متاسفانه امروزه حمایت از هنرمندان در ایران کاری ناثواب به شمار می‌رود انگار به خاطر سابقه و تمدن چند صد ساله ایران توجه به هنرمندان و مسائل آنها مواردی تشریفاتی است.

وی در ادامه؛ فرهنگ مردمی را بسیار حیرت آور توصیف کرد و افزود: می‌توان با مرعوب نشدن از غرب در وجوه مختلف ادبیات و داستان از عناصر بومی خودمان به نحو شایسته‌ای استفاده کنیم.

علومی با رضایتمند خواندن نگاه جوان‌های امروزی در حوزه نقد، گفت: خوشبختانه جوان‌های ما در حال رشد هستند و امروزه با نقد ادبیات داستانی و روشنفکری غربی می‌توانند داستان نویسانی را همچون بهرام صادقی اطراف خود ببینند که مثلا نسبت به یونسکو از ادبیات بسیار غنی تری بهره می‌برند.

وی با توصیه به نویسندگان جوان مبنی بر اینکه گزارش ندهید و به داستان ورود کنید، خاطره‌ای را از شاگردی خود در محضر آیدین آغداشلو بیان کرد و گفت: آغداشلو در یکی از کارگاه‌های خود به یکی از شاگردان‌اش می‌گفت مربع بکش و او لوزی می‌کشید. وقتی آغداشلو از او می‌پرسید چرا لوزی می‌کشی؟ شاگرد در جواب می‌گفت من مربع را لوزی می‌بینم! باید اول اصول را یاد بگیریم بعد نوآوری کنیم.

این نویسنده معاصر کرمانی با انتقاد از اینکه امروز هنرمند نمی‌تواند همچون گذشته جامعه خود را نقد کند، گفت: اشتباه بزرگی است که نگذاریم هنرمند وارد نقد اجتماعی بشود. باید کاری کرد که هنر ارجمند باشد.

هرچه فکر والاتر؛ داستان غنی‌تر
در ادامه این کارگاه؛ احمد دهقان با بیان اینکه داستان برای ما یک ظرف است و هرچه فکر والاتری داشته باشیم؛ داستان غنی‌تری خواهیم داشت، گفت: مثلا داستان‌های " کارور " داستان‌هایی ملموس و داستان‌های خود مردم آمریکا بود اما معانی غنی را می‌شد در آن جست و جو کرد.

وی با اشاره به اینکه منتقدین آمریکا کارور را در آمریکا یک نویسنده درجه ۲ محسوب می‌کنند، گفت: همه منتقدین این اجماع را دارند که کارور در داستانهایش یک نیویورکی کامل است یعنی زندگی یک امریکایی را به طور کامل می‌شناسد و روایت می‌کند.

دهقان با تاکید بر اینکه بسیار مهم است داستان، داستان روز و معنادار باشد، تصریح کرد: معنادار بودن تنها اصل ماندگاری اثر است.

داور بخش داستان دوازدهمین جشنواره شعر و داستان جوان سوره در ادامه این کارگاه آثار ارسالی به جشنواره را مورد بررسی قرار داد و گفت: از ۸ سال پیش تا به الان من تنها در این جشنواره به عنوان داور حضور داشته‌ام. در سال‌های گذشته که داوری می‌کردم همه دوست داشتند " کاروری "، آپارتمانی و شهری بنویسند که متاسفانه بهترین آثار در آن دوره کپی دست چندمی از نویسندگان غربی می‌شد. اما خوشبختانه در داستان‌هایی که در این جشنواره خواندم نقطه قوت داستان‌ها این بود که داستان‌ها برای خود بچه‌ها بود و داستانی را ندیدم که مرا به یاد داستان دیگری بیاندازد.

این داستان نویس؛ نقطه ضعف آثار ارسالی به جشنواره را شلختگی در آثار بیان کرد و گفت: بسیار زشت است که نویسنده‌ای در اثر ارسالی خود غلط املایی داشته باشد یا صفحه بندی مناسبی برای متن خود طراحی نکرده باشد.

دهقان؛ خواندن بسیار را به نویسندگان جوان توصیه کرد و افزود: اگر می‌خواهید داستان نویس بشوید باید بسیار بخوانید و مطمئن باشید نویسنده خوبی خواهید شد.

نویسنده رمان «من قاتل پسرتان هستم» با اشاره به اینکه لازم نیست در ادبیات جنگ تحمیلی حجم زیادی از داستان به کشتن، توپ و خمپاره اختصاص داده شود، گفت: در فیلم‌ها و داستان‌های خوب جنگی دنیا لحظه‌های جنگی براساس یک عشق و رابطه انسانی استوار است.

این نویسنده با بیان اینکه مشکل داستان جنگ این است که می‌خواهیم غیرواقعی حرف بزنیم؛ اضافه کرد: داستان جنگ داستان بچه‌های امروزی است که در جنگ حضور داشته‌اند و با تمام مناسبات انسانی خود اتفاقات مهمی را رقم زده‌اند. داستانهای جنگ داستان‌های انسانی‌ست که می‌توان با تصاویر بسیار ساده اما تاثیر گذار آنها را ارائه داد.

در ادامه کارگاه‌های این جشنواره کارگاه داستان کودک و نوجوان نیز با حضور حسین فتاحی و نویسندگان در این حوزه برپا شد. در این کارگاه برخی از نویسنگان جوان داستان‌های خود را خواندند و فتاحی به نقد و بررسی آنها پرداخت.

در روایت داستان‌های دفاع مقدس برای کودک، نگاهی کودکانه داشته باشیم
فتاحی با بیان اینکه کودکان باید با آنچه اطرافشان اتفاق می‌افتد آشنا شوند، بر لزوم بیان واقعیات جنگ با بیانی هنرمندانه تاکید کرد و گفت: برای ارائه داستان‌های جنگی در مقطع سنی کودک و نوجوان نگاه باید نگاهی کودکانه باشد و لازم نیست از غلو برای بیان اتفاقات جنگی بهره برد.

این داستان نویس با اشاره به ادبیات جنگ کودک و نوجوان در کشورهایی چون فرانسه، آمریکا و هلند گفت: به عنوان مثال " کودک، سرباز، دریا " داستانی از ادبیات فرانسه در برابر فاشیسم است.

وی خطوط قرمز ادبیات جنگ کودک و نوجوان را افراط و تفریط در نشان دادن اتفاقات جنگی دانست و تاکید کرد: صرفا با زبان هنری می‌توانیم واقعه ای تاریخی و ارزشی از دوران خود را برای کودکان و نوجوانان بازگو کنیم. همچنین لازم است از فضاهایی فانتزی و دراماتیک در روایت داستان خود بهره ببریم تا داستان ما لطافت کودکانه خود را حفظ نماید.

این داستان‌نویس با پذیرفتن انتقادات بر داستان‌های جنگی کودک و نوجوان در ایران گفت: ما راه بسیاری در پیش رو داریم مقوله داستان‌نویسی کودک و نوجوان بسیار جوان است و در دنیا حداکثر صد سال و در ایران سی و چند سال سابقه دارد.

این کارگاه‌ها؛ صبح دیروز(۱ تیرماه) برگزار شد.

مراسم اختتامیه این جشنواره دوشنبه ۲ تیر ماه ساعت ۱۸ در تالار عماد واقع در چهار راه سمیه برپا می‌شود.