طلب 160 میلیونی تئاتر خیابانی پرداخت نشده است

ایلنا: تئاتر كشور همواره با مشكلات و موانع گوناگون دست به گریبان بوده است، به گونه‌ای كه نشست اخیر نمایندگان صنوف مختلف خانه‌تئاتر نشان داد،‌ تمامی گروه‌ها ازجمله كانون كارگردانان، نمایشنامه‌نویسان، طراحان صحنه و چهره پردازان به سختی مسیر هنری خود را ادامه می‌دهند. كانون هنرمندان تئاترخیابانی نیز از این قانون مستثنی نبوده و نیست به همین بهانه با علیرضا دهقانی مسئول این كانون گفتگو كرده‌ایم كه در ادامه می‌خوانید.

* كل طلب تئاتر خیابانی چقدر است و پس از این همه اعتراض و رایزنی با مسئولان چقدر از طلب‌ گروه‌ها وصول شده است؟

__ روال پرداخت‌ها از سوی بخش مالی انجمن نمایش تا حدود شهریور و مهر90 خوب بود و گروه‌ها حدودا یك‌ماه‌ونیم بعد از اجرا دستمزد خود را دریافت می‌كردند. بعد از مدتی طرحی با عنوان تایید انجام كار پیش آمد كه طی آن كه بچه‌ها ابتدا ده روز اجرا می‌رفتند و بعد با تایید آقای امرایی برآورد مالی صورت می‌گرفت و چك آن‌ها صادر می‌شد. طبق آخرین اطلاعاتی هم كه دارم این روند علاوه بر تهران در شهرستان هم متوقف شده است. نزدیك هشتاد گروه تئاترخیابانی داریم كه كل طلب آن‌ها از مركزهنرهای نمایشی چیزی بین 140تا 160 میلیون تومان است و تا امروز بر آن اضافه شده است. مبالغ طلب واقعا خنده‌دار هستند به گونه‌ای كه ما روی آن‌را نداریم بگوییم زحمت‌كش‌های هنر تئاترخیابانی سیصدهزارتومان بابت 10اجرا، یعنی هر اجرا 30هزارتومان دریافت می‌كنند. به جز یك مورد كه محصول مشترك ایران و تركیه بود، در تئاتر خیابانی بالای 3میلیون تومان به گروهی پرداخت نشده است. از سه میلیون پرداختی با كسر مالیات چیزی حدود دومیلیون و هشتصدهزارتومان به اعضای گروه تعلق می‌گیرد كه باید میان خود قسمت كنند. همین مبالغ هم تا به امروز پرداخت نشده، با توجه به شرایط اقتصادی سختی كه در آن به‌سر می‌بریم این افراد دچار مشكل شده‌اند. اگر قرار است حمایتی صورت بگیرد مسئولین باید هرچه سریعتر به فكر پرداخت این بدهی باشند، در غیر این صورت تصور نمی‌كنم آینده روشنی متوجه تئاتر خیابانی باشد.

* تا چه حد به عملی شدن وعده‌های مدیر جدید دفتر تئاتر خیابانی امیدوار هستید؟

__‌ شكم گرسنه دین و ایمان خود را از دست می‌دهد، از كلام شهدا استفاده می‌كنم كه فریاد زدند شعار كافی است و روز عمل فرا رسیده و به میدان رفتند و تحقق شعارهای خود را در عمل نشان دادند، مسئولان نیز باید در عمل نشان بدهند خدمت‌گذار هستند. طی این هفت سال بی‌نهایت شعار عدالت مطرح شده است اما در عمل یك قدمت مثبت از این دوستان ندیده‌ایم. ما یكشنبه اخیر مذاكراتی با آقای نوشیر داشتیم و ایشان هم قول‌هایی دادند كه انجمن طی زمان‌بندی مشخصی پرداخت‌ بدهی را شروع خواهد كرد، اما من عذرخواهی كردم و گفتم وقتی پول به دست بچه‌ها برسد و به زخم زندگی زده شود می‌توانیم بگوییم آقای نوشیر كاری صورت داده است. من مداوم با ایشان در تماس هستم و می‌دانم فرد پی‌گیری است و مدیریت خوب خود را در تالار محراب نشان داده است، به همین دلیل امیدوار هستم وعده‌های ایشان عملی شود.

* پیش از این نمایش‌های خیابانی مقابل تئاترشهر اجرا می‌شد اما الان مدتی است از اجرای عمومی آثار خبری نیست، دلیل این اتفاق چیست؟

__ ابتدا باید از دوستانی كه قبلا چراغ اجرای عمومی تئاترخیابانی را مقابل تئاترشهر روشن كردند قدردانی كنم، رویدادی كه دوسال‌ونیم ادامه داشت و شعار تئاتر برای همه درحال اجرایی شدن بود اما دو ماه است این چراغ خاموش شده و ما علاقه زیادی داریم این چراغ دوباره روشن شود. اگر این روند ادامه داشته باشد جشنواره‌ها بدون تئاترخیابانی برگزار خواهد شد و رونق خود را از دست خواهد داد. ادامه این روند موجب می‌شود جشنواره‌ در نگاه مخاطب شكلی فرمایشی پیدا كند. من از همین طریق اعلام می‌كنم نگران آینده تئاتر خیابانی هستم، خیلی از افراد به تشریفات ورود به سالن‌های تئاتر علاقه‌ ندارند و ثواب اینكه این افراد درحال گذر از خیابان برای لحظاتی از مشكلات فكری، مالی و ترافیك شهری رها می‌شود برای ما كفایت می‌كند. منتظر حركت مثبت قادر آشنا برای پرداخت معوقات هنرمندان تئاتر خیابانی هستیم. دلیل منتفی شدن اجراهای مقابل تئاترشهر هم این است كه آقای نوشیر می‌گوید تا وقتی تعهدات قبلی پرداخت نشود نمی‌توانم تعهدات جدیدی ایجاد كنم. اما به هرحال حتما راه چاره‌ای وجود دارد.

* چطور است شاهد هستیم نمایشی در سالن اصلی تئاترشهر با حمایت مالی 180میلیونی معادل كل طلب تئاترخیابانی در كشور روی صحنه می‌رود اما بدهی هنرمندان پرداخت نمی‌شود؟

__ سوال ما هم همین است. آیا این انصاف است چنین روندی وجود داشته باشد؟، از مرداد و شهریور سال گذشته پرداخت‌ها به كل تعطیل شده است. این پول‌ها كجا می‌رود؟ یاد شعری می‌افتم كه می‌گوید: گیرم خلق را به طریقی فریفتی، با دست انتقام طبیعت چه می‌كنی؟، تورم بیداد می‌كند و مركزهنرهای نمایشی پرداخت یك‌ونیم میلیونی را دوبرابر نكرده است اما هزینه‌های زندگی من در مواردی 100درصد و جایی با دویست‌درصد تورم مواجه شده است. مثال دلار نمی‌زنم چون ما دلارفروش نیستیم اما شیر كه می‌خرم، حداقل تورم ما 80درصد است، از كرایه تاكسی تا پول شیر می‌توان آن را مشاهده كرد. اما با توجه به همه این مشكلات ما اعلام كرده‌ایم برای مردم كار می‌كنیم و آمادگی اجرا داریم. من به عنوان هنرمند تئاترخیابانی اگر كار نكنم می‌میرم، از رضایت تماشاچی لذت می‌برم و هیچ گنجی از نظر معنوی برای من بالاتر از این نیست. مطمئن هستم دوستان در مركز زحمت‌ می‌كشند اما خطاب به فردی كه جلوی همه چیز را گرفته است می‌گویم دوست عزیز شما بر صندلی تكیه زده‌اید كه باید مشكلات مردم را حل كنید. می‌دانم با توجه به تاكید مقام معظم رهبری، اقتصاد مقاومتی در دستور كار قرار گرفته و ما نیز باید رعایت بكنیم، ولی واقعا بعد از دوسال تحمل دیگر از حد نهایت رعایت ما گذشته است. شما را به خدا این نعمت را از ما نگیرید. به قول یكی از دوستان ما این طرف میز كار خود را به بهترین شكل انجام می‌دهیم كه همچنان ادامه دارد، فردی كه طرف دیگر میز است نیز باید به وظایف خود عمل كند.

* با توجه به این مسائل آیا گروه‌ها برای حضور در جشنواره تئاتر فجر آمادگی دارند؟

__ بله، گروه‌ها آماده هستند و كار می‌كنند، تعدادی از آثار كه برگزیده جشنواره تئاتر خیابانی مریوان هستند نیز در جشنواره حضور خواهند داشت. اما مسئله اجرای بعد از جشنواره است. نمایش‌ها باید بتواننداجرای عموم داشته باشند كه بسیار برای ما اهمیت دارد. من حتی درباره آثاری كه در كافه‌تریاهای تئاترشهر اجرا می‌شوند صحبت دارم و بخشی از نظرات خود را به آقای نوشیر و همكاران در صنف نیز درمیان گذاشته‌ام. این اصلا انصاف نیست بچه‌های تئاتر خیابانی با چنین مصائبی دست و پنجه نرم كنند اما دیگر گروه‌ها برای اجرا در كافه تریا پانزده میلیون حق‌الزحمه بگیرند. ما گروه‌هایی داریم كه ده نمایش كار كرده اما حتی دو نمایش هم مورد حمایت قرار نگرفته است. این گروه‌ها دستمزد خود را از مردم و شهرداری دریافت می‌كنند. به نظر من برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی تئاتر خیابانی بسیار زشت است شهرداری دستمزد گروه‌ها را پرداخت كند. گرچه سازمان‌هایی مانند شهرداری تهران و شركت نفت نشان داده‌اند قدر هنر تئاتر خیابانی را بهتر می‌دانند، ولی ما انتظار داریم از طریق متولی اصلی مورد حمایت قرار بگیریم.

* آیا مانند دیگر اصناف تلاش می‌كنید قرارداد تیپ با توجه به تورم موجود محاسبه شود؟

__‌ بله، با آقای نوشیر و هسته مركزی خانه تئاتر هم صحبت‌هایی شده كه تجدید نظر اساسی درخصوص قرارداد تیپ صورت بگیرد. در زمان آقای دكتر ایمانی معاون وزیر وقت و حسین پارسایی مدیركل هنرهای نمایشی نخستین كانونی بودیم كه قرارداد تیپ ما مورد توجه قرار گرفت، اما این قانون متاسفانه تا به امروز حتی در یك مورد هم رعایت نشده است.

* گذشته از مسائل مالی و قراردادها، تئاتر خیابانی از نظر ممیزی هم با مشكلات زیادی دست و پنجه نرم می‌كند؟

__ متاسفانه باید بگویم خیلی جاها ما مجبور هستیم به بهانه اینكه مصلحت نیست یا امكان دارد كلا درب تئاتر خیابانی تخته شود واقعیت‌های جامعه را نادیده بگیریم. ما هنرمندان آینه‌های جامعه هستیم، به خصوص تئاتر خیابانی كه نفس به نفس مردم در خیابان‌ها‌، پارك‌ها و مدارس حركت می‌كند. پس اگر نكته‌ای در نمایش خود بیان می‌كنیم از این رو است كه مشكلی را از نزدیك مشاهده كرده‌ایم و دلسوزانه قصد مطرح كردن آن را داریم. امیدوار هستم واقعیت‌های موجود در جامعه را بپذیریم و كمی دست بچه‌های تئاتر خیاباتی را باز بگذاریم، ما می‌توانیم نمونه عملی هنر نزد ایرانیان است و بس را محقق كنیم. دركل با توجه به زمان كمی كه روی صحنه می‌ریم تیغ تیز ممیزی‌ها كمتر متوجه ما شده اما گروه‌ها هم دچار خودسانسوری شده‌اند.

* طی سال‌های اخیر با افزایش گروه‌های تئاتر خیابانی مواجه هستیم یا از تعداد آن‌ها كاسته شده است؟

__ با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی كه در دوران مدیریت قبل اتفاق افتاد گروه‌ها رو به پیشرفت بوده است اما در ادامه متاسفانه با قطع شدن اجراهای مقابل تئاترشهراین روند كند شد. جوانان دانشجوی زیادی به اینكه امكان اجرا مقابل تئاترشهر وجود دارد دلبسته بودند ولی وقتی حمایت مالی وجود نداشته باشد قطعا امید خود را از دست می‌دهند و دلسرد می‌شوند. ما الان نیاز داریم هم افراد با تجربه در این حوزه و هم جوانان را مورد تشویق قرار دهیم تا نسبت به ادامه راهی كه شروع كرده‌اند دلسرد نشوند.

* با توجه به اینكه اواخر دوران مسئولیت این دولت را پشت سر می‌گذاریم فكر می‌كنید با تغییر در مدیریت‌ها باید مجدد تمام راه‌هایی كه طی این 8سال رفته‌اید را از ابتدا طی كنید یا ساختار تئاتر خیابانی حداقل به همین شكل حفظ خواهد شد؟

__‌ این شاكله‌ای نیم بندی كه شما به آن اشاره كردید باید به گونه‌ای نظام‌مند شود كه اگر علیرضا دهقانی‌ها و شهرام نوشیرها نبودند هم به راه خود ادامه دهد. ردیف بودجه رئیس تئاتر خیابانی مشخص شود و برگزاری جشنواره‌های خیابانی و اجرای عمومی آثار پس از جشنواره به همین شكل معین باشد. حتی تلاش داریم اجرا در تهران تنها به محوطه ساختمان تئاترشهر محدود نباشد و امكانی فراهم شود كه از شمالی‌ترنی نقطه شهر تا جنوبی‌ترین شاهد اجرای نمایش‌های خیابانی باشیم.