شمارگان میلیونی، آزادی بیان یا دست‌‌های پشت پرده؟

ایلنا: شمارگان میلیونی آخرین شماره نشریه «شارلی ابدو» در حالی روی کیوسک‌های مطبوعاتی فرانسه قرار گرفت، که تصویری توهین‌آمیز نسبت به پیامبر اسلام(ص) روی جلد آن نقش بسته است. به راستی این اقدام جای سوال دارد. آیا شرایط کنونی اروپا و فرانسه، ظرفیت انتشار دوباره این نشریه را داشت؟ آیا آزادی بیان به قیمت جان انسان‌های دیگر تمام می‌شود؟

آخرین شماره شارلی ابدو، تنها یک هفته پس از حمله تروریستی به دفتر این نشریه و چند اقدام تروریستی دیگر در پاریس، در شمارگان میلیونی منتشر شد. تصاویر و اخبار منتشر شده در رسانه‌های جهان حاکی از آن است که این نسخه با استقبال زیادی مواجه شد.

توهین به اسلام و مقدسات مسلمانان که بیش از یک میلیارد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، کار تازه‌ای نیست. هر مرتبه که یک نشریه اروپایی یا رسانه‌های آمریکایی کاریکاتور یا فیلم توهین‌آمیز به پیامبر اسلام(ص) تولید و منتشر می‌کنند، دنیا در ناآرامی فرو می‌رود. با توجه به تجربه گذشته در مورد واکنش‌ها به هتک حرمت مقدسات مسلمانان، شاهد تکرار این عمل توسط نشریات غربی هستیم که در پوشش آزادی بیان، هیزم بر آتش ناآرامی‌های جهان می‌ریزند.

انتشار میلیونی در شرایط بحرانی

انتشار گسترده آخرین شماره شارلی ابدو در شرایط امروز اروپا، معمایی به بزرگی وقایع اخیر پاریس است. در حالی که چند مسجد در هفته‌ها و ماه‌های گذشته در آلمان و سوئد مورد حمله قرار گرفته‌اند، تظاهرات ضداسلامی توسط گروه پگیدا در آلمان برگزار می‌شود و گروه‌های افراطی مانند داعش در مناطقی از خاورمیانه جولان می‌دهند، انتشار گسترده نشریه‌ای که بنابر اعلام گروه القاعده به دلیل توهین به پیامبر مورد حمله قرار گرفت بسیار عجیب است.

پس از حمله مسلحانه به دفتر این نشریه، القاعده و داعش هر کدام این حمله تروریستی را به خود نسبت دادند. دلیل این حمله نیز سابقه شارلی ابدو در توهین به پیامبر توسط نشر کاریکاتورهای توهین‌آمیز اعلام شد. البته داعش مدعی شد که به دلیل انتشار تصویر البغدادی این حمله را انجام داده است.

در هر حال، انتشار این نشریه با آن سابقه تاریک در توهین به اسلام و دیگر ادیان، تنها مشکلی بر مشکل‌های قبلی اضافه کرده و امکان بروز هرگونه حمله یا اقدام تلافی‌جویانه توسط گروه‌های افراطی را فراهم می‌کند.

آزادی بیان یا دست‌های پشت پرده؟

برخورد نکردن با هتاکی به اندیشه‌های دینی و ادیان آسمانی در کشورهای غربی، به دلیل آنچه احترام به آزادی بیان نامیده می‌شود، صورت نمی‌گیرد. همین موضوع آزادی بیان که به عنوان ابزاری برای حصول اهداف سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، زمانی که در تعارض با خواست این کشور‌ها باشد، به کلی فراموش می‌شود. فرانسه که به عنوان «مهد آزادی» معرفی شده و تبلیغات زیادی در این مورد انجام می‌دهد، خط قرمزی به نام صهیونیسم و اسرائیل برای خود ترسیم کرده است که آزادی بیان در آن جایی ندارد.

خط قرمز صهیونیسم پدیده تازه‌ای در فرانسه و اروپا نیست. «لویی فردینان سلین» نویسنده معروف فرانسوی در خلال جنگ جهانی دوم به دلیل مقالات ضدیهودی خود مجبور به ترک خاک فرانسه شد. «روژی گارودی»، نویسنده فرانسوی نیز به دلیل چاپ کتاب «اسطوره‌های بنیان‌گذار سیاست اسرائیل» ‌ در سال ۱۹۹۸ میلادی به جرم انکار هولوکاست و افترای نژادی توسط دادگاه به پرداخت ۱۲۰هزار فرانک محکوم شد. «روبر فریسون» نیز استاد دانشگاهی بود که در سال ۲۰۰۶ میلادی به دلیل مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی و انکار هولوکاست، توسط دادگاه فرانسه به سه ماه زندان و پرداخت هفت هزار و ۵۰۰ یورو محکوم شد.

در سال ۲۰۱۰ میلادی نیز «فرانسوا ونسان ری‌نوار»، پژوهشگر فرانسوی مقیم بلژیک به دلیل انتشار پژوهش‌های خود درباره وقایع جنگ جهانی دوم و هولوکاست، با پیگیری دولت فرانسه در بلژیک بازداشت شد. وی در سال ۲۰۰۷ میلادی نیز به دلیل انتشار نوشته‌ای در مورد هولوکاست، به یک سال حبس، ۱۰ هزار یورو جریمه و پرداخت سه هزار یورو به تشکیلات صهیونیستی «لیگ بین المللی علیه‌نژاد پرستی و یهود ستیزی» محکوم شد.

سابقه تاریک فرانسه در برخورد گزینشی در قبال آزادی بیان، دلیل انتشار گسترده شماره جدید شارلی ابدو را تا حدودی روشن می‌کند. شاید دست‌های پشت پرده با پنهان شدن در سایه مفهوم آزادی‌ بیان، به دنبال اهداف دیگری هستند که با جریحه‌دار کردن احساسات مسلمانان با هتاکی به مقدسات آن‌ها، به وقوع می‌پیوندد.

در انتها می‌توان گفت که انتشار مجدد این نشریه با شمارگان میلیونی و با‌‌ همان رویکرد هتاکانه سابق، اشتباه بزرگ فرانسه در این مقطع زمانی بود. با توجه به شرایط فعلی اروپا و جریان داشتن موج ضداسلامی در میان بخشی از مردم این قاره، این حرکت باعثبروز مشکلات بیشتر خواهد شد.

گزارش: محسن صالحی‌خواه