حیات ذهن و سه کتاب دیگر در حوزه اندیشه
حیات ذهن و سه کتاب دیگر در حوزه اندیشه، تازه‌های نشر ققنوس‌اند که با اقبال هم مواجه شده‌اند.
از میان آثار فلسفی نشر ققنوس که در میان مخاطبان نیز با اقبال مواجه شده‌اند؛ می‌توان به "حیات ذهن؛ جلد دوم: اراده"؛ "هوسرل، اخلاق، دریدا"؛ "راهنمای عملی اخلاق؛ چگونه در باب مسائل عملی اخلاق خلاقانه و نقادانه بیندیشیم" و "جنبش‌های فاشیستی؛ بحران نظام لیبرالی و تکامل فاشیسم" اشاره کرد.
"حیات ذهن؛ جلد دوم: اراده"
مسعود علیا؛ مترجم؛ جلد دوم "حیات ذهن" نوشته هانا آرنت - از مهم‌ترین اندیشمندان قرن بیستم - را توسط نشر ققنوس، راهی بازار نشر کرده است.
جلد اول حیات ذهن با عنوان تفکر، با نظرورزی‌های نویسنده درباره زمان به پایان رسیده بود. آرنت، حیات ذهن را در سه جلد طرح‌ریزی کرده بود که مرگ فرصت نوشتن جلد سوم را از او گرفت. می‌گویند پس از مرگ او، برگه‌ای که در ماشین تحریرش پیدا کرده‌اند، نخستین صفحه جلد سوم "حیات ذهن" بوده است که تنها عنوان نوشته و دو سرلوحه از سیسرون و گوته روی آن حک شده بود.
آرنت در جلد دوم حیات ذهن با اراده سر و کار دارد که در کنار تفکر و داوری، به تعبیری، رکنی از جمهوری قوای اوست. نویسنده می‌کوشد در قالب چهار بخش، جایگاه این قوه در تاریخ فلسفه و فکر، رویکردهای گوناگونی که قوه اراده به خود دیده است، و نسبت آن با سایر قوای ذهن را بکاود و از چند و چون اهمیت این قوه در حیات ذهن پرده بردارد. این چهار بخش عبارتند از: فیلسوفان و اراده؛ کشف ضمیر آدمی؛ ارده و خرد؛ نتایج.
خواندن این کتاب با توجه به اینکه کمتر نوشته‌ی مهمی درباره موضوع مورد بحث به زبان فارسی در دست است؛ می‌تواند مجالی مغتنم برای اندیشیدن و بازاندیشین به اراده فراهم کند.
در نتیجه‌گیری کتاب می‌خوانیم:
این نکته‌ای جالب است که تصور آینده – به بیان دقیق، آینده‌ای آبستن نجات نهایی – که به نوعی عصر زرین اولیه برمی‌گردد به هنگامی رواج یافته که پیشرفت، مفهوم غالب در تبیین حرکت تاریخ شده است. جالب‌ترین نمونه انعطاف‌پذیری آن رویای بسیار دیرین البته خیال‌پردازی مارکس درباره "قلمرو آزادی" – قلمروی بی‌طبقه و عاری از جنگ و ستیز – است که "کمونیسم اولیه" نشان از آن داشته است.
پنداری هزاران سال پیش نیاکان ما از کشف فرجامین اصل آنتروپی در میانه قرن نوزدهم – قرنی که از باده پیشرفت سرمست بود – پیش‌آگهی داشتند، کشفی که، اگر بی‌معارض می‌ماند، عمل را از هرگونه معنایی عاری می‌ساخت.
از دیگر آثار آرنت می‌توان به ریشه‌های توتالیتاریسم، وضع بشری، میان گذشته و آینده، درباره انقلاب، انسان‌ها در اعصار تاریک، درباره خشونت و بحران‌های جمهوری اشاره کرد.
حیات ذهن در 312 صفحه، 1650 نسخه و با قیمت 18000 تومان وارد بازار نشر شده است.
"هوسرل، اخلاق، دریدا"
حسن فتح‌زاده؛ نویسنده کتاب "هوسرل، اخلاق، دریدا" می‌نویسد: این کتاب داستان سه فیلسوف بزرگ است؛ هوسرلی که متافیزیک را به مرزهایش رساند، لویناسی که پنجه بر این بن‌بست کشید، و دریدایی که روزنه‌ای به ماورای نام‌ناپذیر آن گشود. لویناس آن‌قدر محو در "اخلاق" شده بود که با آسودگی می‌توان به‌جای "هوسرل، لویناس، دریدا" عنوان "هوسرل، اخلاق، دریدا" را برای این کتاب انتخاب کرد.
این کتاب داستان "دیگری" است. دیگری همواره سرکوب شده در تاریخ فلسفه، فروید می‌گفت امر سرکوب شده همواره باز می‌گردد، و این یعنی هرگز جایی نرفته بوده که بخواهد بازگردد. دیگری حتی شرط امکان متافیزیک حضور است، و اندیشه دریدایی آگاهی تاریخی فلسفه از طرد ناممکنی است که آن را به وجود آورده است، آگاهی از این ضرورت ناممکن، فلسفه دریدا روایت فلسفه‌ای است که بر روی خود تا می‌خورد، روایت بستار فلسفه، اخلاق در این بستار جوانه می‌زند و بنابراین متعلق به آینده است.
در درآمد کتاب هم می‌خوانیم: تلاش می‌کنیم در این‌جا پرسش از اخلاق را بار دیگر از سر بگیریم و به گاه تحلیل و سنجش از اندیشه‌های هوسرل و دریدا، بازگشتی دائمی به این پرسش داشته باشیم. تاریخ پر از رفت و آمدهای قهقرایی، به اهل فلسفه آموخته است که رویای "پاسخ‌های یک بار – برای- همیشه" را از سر بیرون کنند.
این کتاب با 152 صفحه، 1100 نسخه و قیمت 8000 تومان در کتابفروشی‌ها موجود است.
"راهنمای عملی اخلاق؛ چگونه در باب مسائل عملی اخلاق خلاقانه و نقادانه بیندیشیم"
راهنمای عملی اخلاق درآمدی است مجمل و آسان‌فهم به نگرش‌ها و مهارت‌های اساسی که اخلاق را عملی می‌سازند، نظیر استقلال تفکر، حل مسئله به طریق سازگاربخش و گشودگی ذهن و قلب.
این کتاب تنها کتابی است که به توضیح اقسام متنوعی از هوش عملی که لازمه داوری اخلاقی‌اند می‌پردازد، و از این رهگذر مباث نظری را که اغلب دروس اخلاق بدان‌ها منحصرند تکمیل می‌نماید.
کتاب با توضیح اینکه چگونه مسئله‌ای اخلاقی را صورت‌بندی کنیم و اختلافات اخلاقی را به طریقی کارساز حل و فصل نماییم؛ دستورالعملی برای حل مسئله به دست می‌دهد. به علاوه، اخلاق را به منزله تجربه‌ای که همیشه در حال یادگیری آن هستیم؛ معرفی می‌کند و بدین طریق خوانندگان را یاری می‌دهد تا هم از پس پیچیدی‌های زندگی شخصی‌شان برآیند و هم به حل و فصل مسائل کلی‌تر بپردازند که در جهان پیرامونشان می‌بینند.
آنتونی وستن می‌نویسد: کتاب حاضر فراخونی است به اخلاق. مقصود از آن پرنمودن رخنه‌ای است که میان مسائل نظری معمول در فلسفه اخلاق و مسائل عملی افراد مردد و تازه وارد در این عرصه وجود دارد. مسائلی نظیر این که اصلا چه کسی نیازمند اخلاق است؟ اصلا چرا باید درباره ارزش‌ها بیندیشیم؟
عناوین کتاب عبارتنداز: رهسپار شدن؛ اخلاق و دین؛ حل خلاقانه مسائل اخلاقی؛ قطبی نکنید – پیوند بدهید و سیری همیشه در جریان.
راهنمای عملی اخلاق، نوشته آنتونی وستن با ترجمه‌ی راضیه سیلم‌زاده در 135 صفحه، 1100 نسخه و قیمت 6500 تومان وارد بازار کتاب شده است.
"جنبش‌های فاشیستی؛ بحران نظام لیبرالی و تکامل فاشیسم"
"جنبش‌های فاشیستی؛ بحران نظام لیبرالی و تکامل فاشیسم" نوشته‌ی ارنست نولته(متفکر و اندیشمند معاصر و از نزدیکان هایدگر) است که با ترجمه‌ی مهدی تدینی در بازار کتاب عرضه شده است.
نولته در کتابش، سرتاسر اروپا را بین سال‌های 1918 تا 1945 (دوره‌ای که او آن را "دوران فاشیسم" می‌نامد) زیر ذره بین نظری خود می‌گیرد و تک تک مصادیق یا شبه مصادیق همان پدیده‌ای را که در کتاب "فاشیسم در دوران آن" تعریف کرده بود؛ در کل اروپا شناسایی می‌کند.
نولته دو کتاب دیگر نیز در حوزه فاشیسم پژوهی نوشته که بی‌تردید با این آثار در قبولاندن مفهوم "فاشیسم" به عنوان پدیده‌ای مربوط به سراسر اروپا نقش مهمی داشته است.
نکته‌ی دیگر این کتاب، پیشگفتار مولف بر ترجمه فارسی است که خود نولتر از اینکه این رویکرد فکری، که در آلمان به آن با سوء ظن می‌نگرند، در تهران توانسته چنین علاقه‌مندی پرشوری برانگیزد، اظهار غافلگیری می‌کند.
کتاب دو بخش اصلی دارد: "کلیات تاریخ اروپا در عصر فاشیسم" و "جنبش‌های فاشیستی ملی" که هرکدام به فصل‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
در پشت جلد کتاب می‌خوانیم: با مشاهده دقیق تر مشخص می شود اقدام ناسیونال سوسیالیست‌‌ها برای نابودی یهودیان مابازایی است که برای اقدام بولشویک‌ها برای نابوی "بورژوازی". وقتی "قوم کشی"های ناسیونال سوسیالیسم و "طبقه کشی"های بولشویسم را نتوان از یکدیگر جدا نگه‌داشت، عصری مالامال از اشتباهات بزرگ اما فهم پذیر از هر دو جانب تحت عنوان "دوران فاشیسم" قابل شناسایی می‌شود. نظریه فاشیسمی که از این رویکردها سر بر می آورد با نظریه‌های فاشیسم مارکسیستی یا نیمه مارکسیستی اساسا متفاوت است: "فاشیسم آنتی مارکسیسمی است که می‌کوشد دشمن خود را از طریق ایجاد ایدئولوژی‌ای مطلقا متضاد اما در عین حال همسایه و، همچنین، از طریق به کارگیری روش‌های تقریبا همسان اما در عین به شکل شاخص بازسازی شده نابود کند."
کتاب ضمن خودداری از تمرکز بر جزئیات، به جنبش‌های فاشیستی کوچک‌تری پرداخته که خود را اغلب "فاشیستی" می‌نامیدند. این اثر گرایش به این هدف دارد که فاشیسم نیز "فهمیده" شود و به همین دلیل، در چشم بسیاری از "چپ‌ها" "مدافعه جویانه" به نظر می‌رسد.
این کتاب در 496 صفحه، 1100 نسخه و قیمت 22000 تومان به بازار نشر راه یافته است.