مردمان داستان‌های دفاع مقدس به دنیایی دیگر متصل‌اند
نشست یک جنگ یک داستان عصر دیروز (یکشنبه 94/7/5) با حضور فیروز زنوزی جلالی و داود ملکی در فرهنگسرای خاوران برگزار شد.
به گزارش ایلنا، در این جلسه که به نوعی یک جلسه تحلیلی به شمار می‌آمد ملکی در ابتدا به تبیین نقش و آثار اجتماعی و فردی جنگ در جوامع مختلف پرداخته و با این سوال که آیا ادبیات جنگ درست است یا دفاع به ادبیات داستانی دفاع مقدس پرداخت.
ملکی در ادامه به نوع نگاه فلسفی یا نگاه جهانبینانه نویسندگان آثار در ایران پرداخت و از این دیدگاه نویسندگان را به سه دسته یا گروه تقسیم بندی نمود که دسته اول را نوینسدگانی نامید که به نوعی ادبیات برای جنگ نگاه آن‌ها به ادبیات است. نگاهی که کارکردش در جامعه بالابردن اگیزه و تحریک آحاد جامعه به شرکت در جبهه و حماسه‌سازی است. دسته دوم نویسندگانی که به نشان دادن مظلومیت‌ها و در عین حال رشادت‌های رزمندگان دست زدند که قاسمعلی فراست، و محمد خلیل‌زاده را نمونه‌هایی از این دسته قلمداد کرد و دسته سوم نوینسدگان ادبیات ضدخشونت و جنگ که عموما نوینسدگانی بودند که سابقه بیشتری در نویسندگی داشته و در عین حال به جنگ به مانند یک گزارشگر نگاه کرده‌اند که در این میان از احمد محمود و امیر حسین چهلتن نام برد.
او سپس با بیان این دیدگاه‌ها نظر آقای زنوزی را در این خصوص پرسید که وی با اشاره به رمان «زمین سوخته» از محمود، اورا آغازگر این نوع ادبیات دانست و بیان داشت: که در این میان عداه‌ای ادبیات دفاع مقدس را به نوعی ادامه ادبیات انقلاب می‌دانند. اما به هر حال محمود با این رمان به نوعی دست به تاریخ نگاری زد و سندی ساخت از اتفاقات آغازین جنگ اما از این سمت هم رمان «درد» از صادق کرمیار را نیز می‌توان سندی برای روزهای پایانی جنگ دانست.
فیروز زنوزی جلالی همچنین در پاسخ به سوال ملکی در خصوص اینکه آیا ادبیات جنگ درست است یا دفاع گفت: در این مورد دو دیدگاه وجود دارد و البته اینکه هر کدام برای خود دلایلی را دارند. دیدگاه اول که به هرنوع از درگیری چه به صورت تهاجم و چه دفاع به عنوان جنگ نام می‌برند و دسته دومی که نگاه با تعصب و حماسه انگارانه دارند که آن را دفاع مقدس می‌نامند. در هر حال این موضوع حل نشده و البته که دفاع دفاع است و نمی‌توان نام دیگری برش نهاد.
نویسنده «خاک و خاکس‌تر» با ورود به تحلیل وضعیت امروز این نوع از ادبیات به نقد نگاه مسئولین و جدی نگرفتن ادبیات جنگ از سوی آن‌ها رسید. وی فگت: که بنده خود به عنوان یکی از درجه داران نیروی دریایی شاهد شروع جنگ و حمله به این خاک بودم و از نزدیک تلاش‌ها، گرفتاری‌ها، مشکلات و در عین حال حس نیروهای نظامی آن زمان را درک کردم و به نظرم برای نشان دادن آن فضا و انسان‌ها و روابط جاری بین مردم آن زمان بسیار جدی‌تر و در عین حال وسیع‌تر از یک یادبود یه هفته‌ای آن هم فقط با کارهای کلیشه‌ای و تکراری و بیشتر به عنوان یک رفع تکلیف است.
برنده کتاب سال جمهوری اسلامی از دیگر لطمات این سبک داستان نویسی را رعایت نکردن معیار‌ها و اصول داستان نویسی از نگاه ساختار و نگاه زیبایی‌شناسی دانست و عنوان داشت که عده‌ای از نویسندگان ما دنیایی که در داستانشان می‌سازند عمدتا از لحاظ باورپذیری مشکل دارد. دنیای آن‌ها معمولا دنیایی است که گویی مردمانش از این جامعه نیستند و همه آن‌ها به دنیایی دیگر متصلند.
در پایان جلسه ملکی با اشاره به صحبت‌های بیان شده به جمع بندی پرداخت و گفت: که با نقطه نظرات گفته شده می‌توان این گونه یه جمع‌بندی رسید که ادبیات جنگ یا دفاع مقدس یا هر نام دیگر برای ادامه بقا نیاز به ۱- حرکت به سمت نگاه تحلیلی در داستان ۲- نقد جدی آثار خلق شده بدون تعارفات و رودربایستی این روز‌ها ۳- ایجاد جهان باور پذیر در داستان‌ها و ۴- پرهیز از خاطره نویسی و به چالش کشیدن این نوع ادبی که خطر بزرگ این روزهای داستان نویسی دفاع مقدس است.
در این برنامه حمیدرضا شکارسری شاعر و مدرس شعر کانون فرهنگسرای خاوران نیز حضور داشت.