اردوغان، مصداقی برای نظریه «برخورد تمدن‌ها»
برخورد تمدن‌ها تئوری مطرح شده توسط متخصص علوم سیاسی «ساموئل هانتینگتون» است که مطابق این تئوری پس از پایان جنگ سرد، فرهنگ و هویت مذهبی سرچشمه تمام درگیری‌ها خواهد بود.
به گزارش ایلنا، انتخابات زودهنگام پارلمانی ترکیه یکشنبه گذشته برگزار شد و حزب عدالت و توسعه توانست بار دیگر با کسب اکثریت مطلق کرسی‌های پارلمان، قدرت را در دست بگیرد.
«هافینگتون پست» در گزارشی شرایط ترکیه را قبل و بعد از به قدرت رسیدن دوباره حزب «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه، بررسی کرد:
سرانجام پس از هفت قرن سلطه سلسله عثمانی بر ترکیه، این «مصطفی کمال پاشا» معروف به «آتاتُرک» بود که در سال ۱۹۹۲ میلادی نظام پادشاهی در این کشور را ریشه‌کن کرده و جمهوری غیر مذهبی ترکیه را پایه‌گذاری کرد.
این عمل، دو سال بعد با کنار گذاشتن خلافت اسلامی در کشوری که اکثریت مردم آن مسلمان بودند، دنیای اسلام را شوکه کرد. چراکه برای نخستین بار در تاریخ، حق حاکمیت در جامعه‌ای مسلمان از سلطان گرفته و به مردم واگذار شد.
امروز اما با افزایش قدرت نظام اقتدارگرای آمیخته با مذهب اردوغان، شرایط در ترکیه در حال تغییر است.
اردوغان رهبر مسلم ۱۳ سال اخیر ترکیه، به دلیل شیوه اداره کشور و پروژه‌های بزرگ و غیر معقولش، لقب «سلطان معاصر» یا «سلطان مدرن» را به دوش می‌کشد. برای مثال اردوغان به تازگی کاخی با ۱۱۵۰ اتاق برای خود ساخته است. هفته گذشته روزنامه‌نگار نزدیک به اردوغان گفت که هدف غایی رییس‌جمهوری بازگرداندن سیستم خلافت به ترکیه بوده است.
جلوه روحانی شخصیت اردوغان زمانی به اوج خود رسید که سال گذشته یکی از رهبران حزب عدالت و توسعه ترکیه، رییس‌جمهوری این کشور را این‌گونه توصیف کرد: «اردوغان رهبری است که تمامی صفت‌های خداوند قادر را در خود دارد.»
اردوغان نیز به نوبه خود تلاش می‌کند تا وجهه روحانی خود را تقویت کند.
انتخابات تاریخی پارلمان ترکیه؛
پنج ماه پیش، در انتخابات تاریخی ترکیه، حزب عدالت و توسعه اردوغان پس از ۱۳ سال، اکثریت مطلق پارلمان را از دست داد. نتیجه انتخابات هفتم ژوئن ترکیه، زنگ خطری برای آقای رییس‌جمهور بود. باتوجه به اینکه دیگر احزاب ترکیه روی هم رفته اکثریت مطلق پارلمان این کشور را در اختیار داشتند، امکان اینکه دادخواست تحقیق و بررسی پرونده فساد مالی چند میلیارد دلاری مرتبط با اردوغان، خانواده وی و همکارانش، مجددا در صحن مجلس مطرح شود، وجود داشت.
با تمام این اوصاف و در عین ناباوری، حزب عدالت و توسعه بار دیگر در انتخابات روز یکشنبه-اول نوامبر- توانست اکثریت مطلق را کسب کند. اگرچه اردوغان اکثریت لازم را برای تغییر قانون اساسی ترکیه و ایجاد سیستم ریاست‌جمهوری دلخواه خود، در اختیار ندارد اما مشخص است که وی برای چهار سال آینده سردمدار قدرت ترکیه باقی خواهد ماند.
متاسفانه پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات روز یکشنبه، هزینه‌های بسیاری را برای نظام دموکراتیک ترکیه به همراه داشت. از زمان انتخابات پارلمانی گذشته ترکیه، اردوغان تلاشی بی‌حد و اندازه را برای ماندن در قدرت انجام داد. وی نه تنها مخالفان سیاسی خود را سرکوب کرد، بلکه ترکیه را تا مرز وقوع جنگ داخلی پیش برد. دولت اردوغان به آتش‌بس با کُرد‌ها پایان داده و به مواضع گروه پ‌ک‌ک حمله کرد. این در حالی است که رییس جمهوری ترکیه پیش از انتخابات اخیر پارلمانی به رای‌دهندگان گفت: «بدون من، هرج و مرج خواهد آمد. اگر دولت ائتلافی تشکیل شود، کشور دچار جنگ داخلی خواهد شد.»
همزمان با سرکوب‌ها، اردوغان از منابع مالی سرشار خود برای تبلیغات گسترده علیه احزاب مخالف استفاده کرد. ترکیه در ۱۳ سال اخیر شاهد به وجود آمدن فضای مطبوعاتی گسترده‌ای که هوادار حزب عدالت و توسعه هستند، بوده است؛ فضایی که خبرنگاران مخالف این حزب را سرکوب می‌کند. صد‌ها روزنامه‌نگار در نظام اردوغان اخراج شده و روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی به شدت سانسور شده‌اند. همانطور که جایگاه ترکیه در رتبه بندی کشور‌ها بر اساس «شاخص آزادی مطبوعات جهان» از سال ۲۰۰۲، یعنی زمانی که حزب عدالت و توسعه قدرت را به دست گرفت، از رتبه ۹۹ به ۱۴۹ در سال ۲۰۱۴ نزول یافته است.
بد‌تر اینکه سانسور مطبوعات، راه را برای استفاده از خشونت علیه مخالفان اردوغان باز کرده است. برای مثال دفا‌تر روزنامه «حریت» در ماه سپتامبر توسط چندین نفر که سنگ و چماق در دست داشتند، مورد حمله قرار گرفت و رهبری آن‌ها را دست‌نشانده حزب عدالت و توسعه در دست داشت. حتی پنج روز مانده به برگزاری انتخابات، دفا‌تر روزنامه و تلویریون شرکت «آیپک-کوزا» که به مخالفت با اردوغان شهرت داشت، به صورت غیرقانونی مورد تهاجم پلیس قرار گرفت و مدیریت آن تغییر کرد.
تقریبا همزمان با حمله به دفتر روزنامه «حریت»، ستاد کل حزب هوادار کُرد‌های «دموکراتیک مردم» در شهر استانبول و سایر شهر‌های ترکیه حمله شد.
اوضاع در تلویزیون ترکیه نیز با بی‌عدالتی همراه بود. برای مثال شبکه دولتی «تر آر تی» ۵۹ ساعت را به اردوغان و تبلیغات حزب عدالت و توسعه اختصاص داد، در حالی که این زمان برای احزاب دیگر مجموعا تنها شش ساعت و سی دقیقه بود.
درست است که پس از انتخابات اول نوامبر، شرایط برای اردوغان بهتر می‌شود اما وضع دموکراسی در ترکیه بد‌تر خواهد شد. البته باتوجه به اظهار نظر اردوغان در دهه ۹۰ میلادی در رابطه با دموکراسی مبنی بر اینکه: «دموکراسی وسیله‌ای برای رسیدن به سیستم حکومتی دلخواه است»، حرکت سیستم سیاسی ترکیه به سمتی که امروز مشاهده می‌کنیم، خیلی عجیب نیست.
اکنون پرسش اصلی این است که آیا اردوغان می‌تواند حکومت «یک نفره» اسلامی را با وجود مخالفت بیش از ۵۰ درصد مردم ترکیه، ایجاد کند، یا خیر.
دنیای غرب نیز در تعیین سرنوشت ترکیه نقش دارد. تنها چند هفته دیگر ترکیه میزبان نشست سالانه «گروه بیست» خواهد بود. آیا رهبران غربی به اردوغان اجازه می‌دهند که به تمایلات اقتدارگرایانه خود ادامه دهد یا از این کشور عضو ناتو و نماینده عضویت در اتحادیه اروپا خواهند خواست تا به روند دموکراسی بازگردد؟
«ساموئل هانتینگتون» در کتاب «برخورد تمدن‌ها» ترکیه را به کشوری «از هم گسیخته» تشبیه کرده است. هانتینگتون معتقد بود که در ترکیه تضاد میان مدرنیزه غربی و فرهنگ اسلامگرایانه، موجب بروز بحران خواهد شد.