سیدمحمد صدر
سه چشمانداز 2013
آمریكا گرچه تاكید میكند همه گزینهها در قبال مساله ایران از جمله نظامی روی میز است اما بعید است در سال 2013 از تحریم فراتر رود و روش دیگری در پیش گیرد.
سه چشمانداز 2013عنوان یاداشت امروز سیدمحمد صدر در روزنامه اعتماد است كه در آن میخوانید؛
سال جدید میلادی در آستانه فرارسیدن است و مردمان جهان چه آنها كه كشورشان در كشمكش تحولات قرار دارد و چه آنها كه نظارهگر هستند با وسواس به 2013 مینگرند. این نوشتار به صورت مختصر نگاهی دارد به سه چشمانداز مهم سال آینده میلادی؛ سالی كه برای ایرانیان، منطقه خاورمیانه و دیگر جوامع اهمیت قابل توجهی دارد.
1- بهار عربی، بیداری مسلمانان یا جنبشهای ضددیكتاتوری در كشورهای عربی از جمله مهمترین مسائل حوزه جنوب غرب آسیا و شمال آفریقاست كه از سال گذشته ادامه دارد و تحولات آن به سال 2013 نیز خواهد رسید. كشورهای عربی در شاخص دموكراسیخواهی و حقوق مدنی حتی از كشورهای آفریقایی نیز عقب ماندهتر بودند. سازمان ملل متحد در سال 2003 با انتشار گزارشی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... به صورت دقیق وضعیت نامناسب كشورهای عربی در حوزههای گوناگون به ویژه سیاسی را علنی كرد. این گزارش به سندی برای وزارت خارجه امریكا در دولت جورج بوش بدل و طرح خاورمیانه بزرگ بر همین اساس پیریزی شد. امریكاییها به خاورمیانه آمدند تا بدانند ریشههای تروریسم در این منطقه از كجا آمده است. به اعتقاد آنها استبداد، دیكتاتوری و فقدان آزادیهای سیاسی و فردی یكی از عوامل اصلی بروز مشكلات برای جهانیان در خاورمیانه است. جنبشهای ضددیكتاتوری پاسخ مناسبی بود به مطالبات انباشت شده 50 ساله مردم این كشورها كه از تونس آغاز شد و به مصر، یمن و لیبی گسترش یافت و اكنون مردم بحرین و سوریه آن را ادامه میدهند و اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، سال 2013 برای مردم این دو كشور سرنوشتساز خواهد بود.
2- مساله بهبود یا برقراری رابطه ایران و امریكا از دیگر مواردی است كه گرچه تازه نیست اما سالهاست كه در كانون توجهات جهانی و رسانهیی قرار دارد. سیاست خارجی اوباما درباره مواجهه با ایران سیاست چوب و هویج است؛ ایالات متحده از طرفی بحث مذاكره را مطرح میكند و از سوی دیگر به وضع تحریم با همكاری سازمان ملل و سایر متحدان مانند كانادا و استرالیا علیه ایران میپردازد و روند خود را ادامه میدهد. براساس همین سیاست دوگانه است كه دولت اوباما به خریداران نفت ایران فشار مضاعف وارد میكند تا هر شش ماه میزان خرید نفت خود از ایران را 20 درصد كاهش دهند. این كشور گرچه تاكید میكند همه گزینهها در قبال مساله ایران از جمله نظامی روی میز است اما بعید است در سال 2013 از تحریم فراتر رود و روش دیگری در پیش گیرد.
ضمن اینكه در ایران هم به دلیل سوءمدیریت دولت و ناكارآمدی جدی بخشهای مختلف اقتصادی با آمیخته شدن تحریمها وضعیت نامناسب معیشتیای برای مردم ایجاد شده است.
3- بحران اقتصادی یورو از یكسو كشورهای ضعیف اقتصادی این حوزه مانند ایتالیا، اسپانیا و یونان را فراگرفته و از سوی دیگر سایر اجزای اتحادیه را تحت تاثیر قرار داده و این چالش جدی تا اطلاع ثانوی در این منطقه سایه انداخت و حتی طرح خروج آنها از اتحادیه نیز مطرح میشود. با این حال مجموعه اتحادیه اروپا اما معتقد به خروج كشورهای با اقتصاد ضعیف از حوزه استحفاظی خود نیست چرا كه خروج هركدام از آنها زمینه ساز خروج سایر كشورها نیز خواهد بود و تحقق این طرح یعنی تضعیف یورو. اتحادیه اروپا میداند سال 2013 روزهای سختی در رقابت اقتصادی با كشورهای دیگر دارد. گرچه اروپاییها متحد جدی ایالات متحده امریكا محسوب میشوند اما در اقتصاد رقیب یكدیگر به شمار میروند و اتحادیه به خوبی میداند كه كشورهایش به تنهایی توان رقابت با امریكا، چین و ژاپن را ندارند. به همین دلیل واضح كشورهایی مانند آلمان و فرانسه كه همواره گرایشهای ضدامریكایی در آنها وجود داشته است تلاش خواهند كرد تا در سال 2013 با تزریق پول و وامهای كلان به كشورهای ضعیف آنها را از سقوط نجات دهند كه البته باید نظارهگر نتیجه بود. این در حالی است كه گروههای چپگرا و سوسیال در این كشورها از جمله ایتالیا بحث جدی خروج از اتحادیه و نپذیرفتن سیاستهای ریاضتی اروپا را مطرح میكنند. آقای برلوسكونی برای چهارمین بار كاندیدای تصدی مقام نخستوزیری ایتالیا شده و شعار انتخاباتی خود را نپذیرفتن محدودیتهای مالی و جلوگیری از فشار اقتصادی به مردم عنوان كرده است كه مفهوم آن نپذیرفتن وامهای اعطایی و فراهم آوری مقدمات خروج از اتحادیه اروپا است. اگرچه تاكنون هیچ كدام از این كشورها حاضر به خروج از اتحادیه اروپا نشده و سیاستهای ابلاغی را پذیرفتهاند اما یورو همچنان با بحران جدی انشقاق مواجه خواهد بود.
معاون وزیر خارجه دولت اصلاحات