فعالان میراث فرهنگی به دنبال توسعه سازنده هستند

به گزارش ایلنا، علیرضا انیسی عضو کمیته علمی همایش «میراث فرهنگی و توسعه پایدار» گفت: برگزاری این همایش در این برهه از زمان با وجود تجارب طولانی پس از انقلاب در حوزه میراث فرهنگی و توسعه بسیار ضروری است.

او با بیان اینکه برنامه ریزی توسعه از قدمت بیشتری نسبت به مباحث میراث فرهنگی به عنوان یک نهاد اداری در کشور برخورداراست، تصریح کرد: میراث فرهنگی و توسعه نه تنها در تضاد نیستند بلکه هم راستا و مکمل یکدیگرند.

وی گفت: البته باید توجه کرد که در این دیدگاه حفاظت صرف از میراث فرهنگی مد نظر نیست بلکه ارتقای ارزش‌های میراث فرهنگی و استفاده از آن در توسعه امور زندگی امروزی مد نظر است.

او با اشاره به اینکه میراث فرهنگی و توسعه ضد یکدیگر نیستند، تصریح کرد: ما باید به کتاب میراث فرهنگی اعتقاد پیدا کرده و استفاده از آن را در برنامه ریزی و تصمیم گیری‌های کشور مد نظر قرار دهیم.

معمار و عضو هیأت علمی پژوهشکده ابنیه و بافت فرهنگی –تاریخی گفت: یکی از باورهای نادرست در برخی جوامع این است که حفظ و نگهداری آنچه از گذشته باقی مانده به خصوص ابعاد کالبدی آن یعنی حفظ بنا‌ها، بافت هاو محوطه‌های تاریخی به دلیل تعلق به گذشته با شرایط روز سازگار نیست.

وی افزود: در این دیدگاه تحولات جامعه عملا باعث می‌شوند که ما به نوآوری‌ها توجه کرده و آنچه از گذشته باقی مانده است را کهنه و منسوخ و ناکارآمد فرض کنیم در صورتیکه این تصور غلطی است.

انیسی با اشاره به گستردگی دامنه میراث فرهنگی گفت: میراث فرهنگی بیان تجارب و راه کارهایی است که انسان در طول تاریخ برطبق آن زندگی‌اش را توسعه بخشیده و آن‌ها را به نسل‌های بعدی منتقل می‌کند.

به گفته او، میراث فرهنگی کتابی است که باید خوانده شده و راهگشای آینده باشد زیرا که بیانگرآن است که انسان در طول تاریخ چگونه برمشکلات غلبه کرده و در سیر تکامل جوامع بشری چگونه با طبیعت، محیط زیست و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دست و پنجه نرم کرده و چه راه حل‌هایی برای توسعه همه جانبه خویش در پیش گرفته است.

وی موضوع میراث فرهنگی را مثال جالبی از پایداری انسان و ایجاد جوامع پایدار در طول تاریخ دانست که موجب پیشرفت همه جانبه آن در قرن حاضر شده است.

انیسی با اشاره به مفهوم جهانی توسعه پایدار گفت: توسعه پایدار بر اساس تعریف جهانی به نوعی از توسعه اطلاق می‌شود که باعث پیشرفت انسان امروزی شود به شرطی که در حوزه فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و محیط زیست دستاوردهایی داشته و پیشرفت و منابع آیندگان را باخطر مواجه نکند.

وی ۴عنصر رونق یا رفاه اقتصادی، تداوم حیات فرهنگی، عدالت اجتماعی و پایداری محیط زیست را عناصر اصلی توسعه پایدار در جهان دانست.

عضو کمیته علمی همایش «میراث فرهنگی و توسعه پایدار» افزود: توسعه پایدار زمانی در دنیا در دهه ۱۹۸۰میلادی مطرح شد که جوامع غربی و اندیشمندان متوجه شدندنوع و نحوه زندگی انسان آسیب‌های جدی به محیط زیست وارد کرده و حیات بشردر آینده نزدیک را با دشواری مواجه خواهد کرد.

وی در ادامه گفت: حال این پرسش مطرح است که آیا ارزش‌هایی که از آنهادر حوزه میراث فرهنگی دفاع می‌کنیم و به دنبال حفاظت آن هستیم با این نوع از توسعه منافات داردیا با آن همسو است؟

 انیسی در پاسخ به این پرسش گفت: کسانی که به دنبال حفظ میراث فرهنگی هستندبا توسعه بد و خرابکار مخالف‌اند نه با توسعه سازنده از این رو است که باید مرزی را بین این دو مشخص کرد.

او با بیان اینکه در سال ۲۰۱۵مجمع عمومی سازمان ملل اهدافی را برای افق سال ۲۰۳۰میلادی تعریف کرده است تصریح کرد که یکی از این اهداف بیست گانه با صراحت در مورد حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی سخن گفته که نشان از توجه جامعه جهانی به این موضوع دارد.

به گفته او، حوزه میراث فرهنگی از سه طریق حفظ و حراست از بافت هاو بناهای تاریخی، توانمند سازی و بهره برداری مجدد از ساختارهای تاریخی در جهت اهداف فرهنگی وتوریسم فرهنگی در حوزه میراث غیر منقول می‌تواند به اهداف توسعه پایدار کمک کند.

وی در توضیح مورد اول گفت: بافت‌های تاریخی و آنچه در شهر‌ها از گذشته باقی مانده سرمایه‌های ملی است که بایداز آنهابا حفظ ارزش‌هایشان استفاده کرد و به عنوان یک ثروت به آن‌ها نگریست تا بتوان بخشی از نیازهای جامعه را بدون دخالت مجدد در سطح محیط زیست ارتقا بخشید.

این کار‌شناس در ادامه افزود: این موضوع می‌تواند بخشی از تاریخ معماری و شهرسازی و به عبارتی فرهنگ شهرنشینی و روابط اجتماعی ما را درشهر‌ها به نمایش گذارد.

انیسی بااشاره به راهی که غرب در دو دهه آخر قرن بیستم در جهت حفظ و احیای بنا‌ها و ساختارهای معماری در جهت اهداف فرهنگی طی کرده است تصریح کرد البته نباید فراموش کرد که موضوع بافت‌های تاریخی به حوزه تأمین مسکن و زندگی روزمره مردم نیز بر می‌گردد و از این جهت نقش مهمی در سرزندگی و شادابی شهر‌های ما ایفا می‌کند.

وی توریسم فرهنگی را فاکتور مهمی دانست که می‌تواند به شناخت و ایجاد تفاهم بهتر با سایر مردم جهان و همچنین آشنایی هموطنان با فرهنگ، تمدن، آداب و سنن اجتماعی بخش‌های مختلف ایران کمک کند.

او با طرح این پرسش که چگونه باید حفاظت از میراث فرهنگی را در برنامه‌های توسعه کشور مدنظرقراردهیم، گفت: در ایران که مهم‌ترین ثروت فرهنگی‌اش تاریخ و تمدن آن است باید میراث فرهنگی به عنوان موتور توسعه در کشور پیش بینی شود.

عضو هیأت علمی پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی-تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: با توجه به سیاست‌های فعلی دولت و اقتصاد مقاومتی موضوع اتکا نداشتن به در آمد نفتی از موضوعات حیاتی و راهبردی برنامه ریزی کشور است بنابراین میراث فرهنگی به عنوان منبعی مهم در جهت اشتغالزایی، رفع فقر و توسعه فرهنگی - اجتماعی باید در برنامه‌ها مورد توجه قرار گیرد.

انیسی برگزاری همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار را نقطه شروع خوبی برای جلب توجه افکار عمومی، متخصصین، مسئولین و برنامه ریزان کشور دانست که می‌تواند به عنوان یکی از ارکان توسعه مورد توجه قرار گیرد.

به گفته انیسی، قطعا با برگزاری یک همایش به تمامی اهداف دست نخواهیم یافت ولی این موضوع می‌تواند متفکرین و متخصصین را برای پیوند میراث فرهنگی و اهداف توسعه پایدار به دور یک میز جمع کند.

گفتنی است، نخستین همایش ملی «میراث فرهنگی و توسعه پایدار» توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ۲۳و۲۴دی ماه سال جاری برگزار می‌شود.