محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا:
عربستان و ترکیه خواستار ادامه یافتن پرونده سوریه در دولت بعدی آمریکا هستند
آمریکایی‌ها و به دنبال آنها روس‌ها و حتی اتحادیه اروپا به دنبال به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح سوریه هستند اما در مقابل آنها، کشورهای منطقه مانند ترکیه، عربستان و قطر همچنان بر مواضع خود استوار هستند که این روند تا به روی کار آمدن رئیس‌جمهوری جدید در کاخ سفید ادامه خواهد داشت.
«قاسم محبعلی» مدیر کل سابق خاورمیانه وزارت خارجه در بررسی ابعاد نشست ژنو۳ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: اگر نگاهی به تحولات میدانی قبل از برگزاری مذاکرات ژنو۳ بیاندازیم، به طور واضح می‌بینیم که در دو ماه اخیر آمریکا و روسیه علاقه‌مند بودند که این مذاکرات هر چه زودتر شروع شود و به نتیجه برسد. دلیل این‌که آمریکا به برگزاری این نشست اصرار داشت این است که اوباما با توجه به در پیش رو بودن انتخابات ریاست جمهوری۲۰۱۶ بتواند موفقیت‌های دیگری را در کنار پرونده کوبا و برجام کسب کرده و اثبات کند که می‌توان از طریق دیپلماسی پرونده‌هایی مانند سوریه را به سرانجام رساند.
وی ادامه داد: اصرار روسیه به برگزاری ژنو۳ به دلیل پرهزینه بودن اقدام‌های نظامی آنها در زمین بازی سوریه است و همچنین روس‌ها می‌دانند تا زمانی که باراک اوباما حاکم کاخ سفید است، می‌توانند پرونده سوریه را حل و فصل کنند. این در حالی است جبهه مقابل یعنی عربستان و ترکیه همچنان بر موضع خود اصرار دارند و سعی دارند که بتوانند این روند را تا پس از به روی کار آمدن رئیس‌جمهوری جدید در ایالت متحده ادامه دهند.
پیشروی‌ها و دستاوردهای میدانی در لاذقیه و حلب که با کمک روس‌ها، ارتش سوریه و حزب‌الله لبنان صورت گرفت، باعث شد تا تروریست‌ها نتوانند نسبت به گذشته امتیازات بیشتری را کسب کنند و نهایتاً شاهد بودیم که «استفان دی‌میستورا» نماینده دبیر کل سازمان ملل در امور سوریه خبر به تعویق افتادن مذاکرات صلح سوریه تا ۲۵ فوریه را به صورت رسمی اعلام کرد. از سمت دیگر باید نگاهی به تحرکات و تصمیم‌گیری کشورهای مستقر در قاره سبز بیاندازیم به طوری که اروپایی‌ها به دلیل به وجود آمدن مهاجرت‌های گسترده به سمت کشورهایشان خواستار این هستند که پرونده سوریه هر چه زودتر به نتیجه برسد.
محبعلی در پاسخ به این‌که آیا می‌توان به وجود آمدن دو قطبی توسط روسیه و آمریکا و همچنین عربستان و ترکیه را در پرونده سوریه متصور دانست یا خیر، بیان کرد: نمی‌توان گفت که چنین دو قطبی در مورد سوریه به وجود آمده است چراکه پرونده سوریه را می‌توان در سه سطح اعم از داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی مورد ارزیابی قرار داد. در سطح داخلی جنگ‌های میان گروهک‌ها و تمامیت‌خواهی آنها مطرح است که ارتش آزاد، کردها، تروریست‌ها و سایر گروه‌های حاضر در زمین بازی سوریه همگی درصدد هستند تا قطعه‌ای از خاک سوریه را در اختیار خود داشته باشند. سطح دوم سطح منطقه‌ای خواهد بود که در این سطح کشورهایی مانند عربستان، قطر، ترکیه و ایران حضور دارند که هر کدام دیدگاه متفاوتی نسبت به یکدیگر اتخاذ کردند. از سوی دیگر اسرائیل که همسایه سوریه قلمداد می‌شود و با چالش‌های بزرگی به خصوص در حوزه امنیتی و نظامی روبه‌رو است، به صورت غیر مستقیم وارد این پرونده شده و اقدام به خط‌دهی می‌کند.
وی افزود: در سطح بین‌المللی دو بازیگر اصلی یعنی روسیه و آمریکا و یک بازیگر مکمل یعنی اتحادیه اروپا حضور دارد که تمامی آنها به این نتیجه رسیده‌اند که پرونده سوریه می‌بایست هرچه زودتر حل و فصل شود. باید توجه داشت که در آمریکا تنها اوباما است که بر حل و فصل این پرونده اصرار دارد که دلیل آن هم پیش‌تر تشریح شد. اما در سطح منطقه‌ای خیلی از کشورها خصوصاً ترکیه، عربستان، قطر و حتی امارات نمی‌خواهند مسائل سوریه حل و فصل شود.
وی در پایان گفت: به نظر می‌رسد که مذکرات صلح سوریه با توجه به داده‌های تئوری و عملی به جایی نرسد و نتیجه‌ای در برنداشته باشد. چراکه حتی پس از ۲۵ فوریه و زمانی که دور جدید مذاکرات مجدداً کلید بخورد، طرفین دخیل در این ماجرا باز هم سناریوهای متفاوتی برای ایجاد خلل و مانع جدی در روند این پرونده طرح‌ریزی و اجرا خواهند کرد.
