امکان تظاهرات کارگری در ایران وجود ندارد/ کمترین تعداد انجمن صنفی در دولت گذشته تشکیل شد
نشست «اول ماه مه، روز جهانی کارگر» به همت شاخه دانشجویی حزب کارگزاران خراسان رضوی برگزار شد.
به گزارش ایلنا از مشهد، علی یوسفی عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی اظهار کرد: اولین جنبش‌های کارگری با آغاز قرن ۱۸ و شروع انقلاب صنعتی ایجاد شد، در چنین شرایطی است که کارگران برای نخستین بار با انبوهی از مشکلات و مسائل رو به رو می‌شوند و در برابر مقرراتی همچون دستمزد پایین و حق بیمه قرار می‌گیرند.
او با بیان اینکه جنبش کارگری از اواسط قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ به مرحله بلوغ می‌رسد، اظهار کرد: عمده مطالبات کارگری از آغاز تاکنون اقتصادی و حول محور دستمزد‌ها بوده است.
عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: بسیاری از احزاب ریشه در مجامع کارگری دارند و سابقه فعالیت جنبش کارگری به انقلاب صنعتی بر می‌گردد. جنبش کارگری در ایران تحت تاثیر روابط ایران با غرب شکل گرفت و در واقع تحت آن شرایط است که مجامع صنفی رونق بیشتری می‌گیرد.
یوسفی با اشاره به اینکه مجامع صنفی تحت تاثیر انقلاب مشروطه برجستگی بیشتری پیدا می‌کند، عنوان کرد: بسیاری از مفاهیم همچون جنبش کارگری، مجامع صنفی و حزب به یک معنا از انقلاب صنعتی وارد ادبیات سیاسی می‌شوند.
اولین اتحادیه کارگری پس از تشکیل کمیته عدالت در ایران تشکیل می‌شود
او با بیان اینکه اولین اتحادیه کارگری پس از تشکیل کمیته عدالت در ایران تشکیل می‌شود، افزود: کمیته عدالت در سال ۱۲۹۹در بندر انزلی اعلام موجودیت می‌کند و پس از آن حزب کمونسیت در ایران به صورت متمرکز آغاز به فعالیت کرد و در فاصله کوتاهی ۱۰ اتحادیه کارگری شکل گرفت.
عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه احزاب کمونیست در بسیاری از جوامع نفوذ داشتند و یک اتحادیه عمومی تشکیل دادند، اظهار کرد: از سال ۱۳۰۰ به بعد تا حدی فعالیت سازمان یافته بین کارگران ادارات دولتی افزایش یافت این فعالیت‌ها در سال ۱۳۰۱ و ۱۳۰۲ و در زمان قوام السلطنه صوذت گرفت.
یوسفی ادامه داد: حزب توده در دهه ۱۳۲۰ یک شبکه گسترده کارگری به وجود آورد، دولت پهلوی در واکنش به حزب توده در سال ۱۳۲۵ وزارت کار را تاسیس می‌کند، از آن زمان به بعد اتحادیه کارگری وابسته به دولت و دولت ساخته اندو یک جریان اجتماعی به جریان دولتی تبدیل می‌شود.
او عنوان کرد: دولت پس از کودتای ۱۳۳۲ و سرکوب حزب توده از نهادهای دولت ساخته کناره گیری می‌کند و حزب ایران نوین را تشکیل می‌دهد و به جای احزاب و تشکل‌های حزبی ایفای نقش می‌کند.
عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: دولت در زمان پهلوی ناگزیر از توجه به دستمزدهای کارگران بوده است و قوانینی همچون سهم ۲۰ درصدی کارگران از سود کارخانه، فروش سهام بخش از کارخانه به کارگران و... که در حزب ایران نوین مورد بررسی قرار گرفت که این مسائل نشان از نمایش دموکراتیکی از حزب و اتحادیه کار در دستور کار بوده است.
یوسفی با اشاره به اصلاح قانون کار در سال ۱۳۴۲ افزود: در اصلاح این قانون در سال ۱۳۴۲ تشکیل سندیکای مجزا مجاز بود اما لین سندیکا‌ها نمی‌توانستند به سازمان تبدیل شوند.
او یادآور شد: دولت براساس افزایش دستمزد‌ها در دهه ۵۰ به کارفرما فشار وارد می‌کند و در آن زمان بود که حزب رستاخیز آغاز به فعالیت می‌کند.
عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی افزود: اعتصاب کارگری، تغییر ساعت کار، به رسمیت شناختن شورای کارگری و پذیرفته شدن اعتصابات جز اقدامات شورای کارگری در اوایل انقلاب بوده است، همچنین کارگران می‌توانستند در شورای انقلاب نماینده داشته باشد.
وابستگی معیشتی مردم به دولت مانع اصلی رشد حوزه عمومی است
یوسفی با طرح این سوال که چرا حوزه عمومی و جامعه مدنی از جمله احزاب در ایران شکل نگرفته است، افزود: هنوز بخش خصوصی قدرتمند و یک حزب سیاسی نیرومند پا نگرفته است و دلیل عمده آن را می‌توان وابسته بودن گسترده مردم به ویژه از حیث اقتصادی و معیشتی دانست.
او یادآور شد: آنجایی آزادی پا می‌گیرد که یک بخش خصوصی نیرومند وجود داشته باشد، وابستگی معیشتی مردم به دولت مانع اصلی رشد حوزه عمومی، آزادی و آزاد اندیشی است.
عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی در خصوص تفاوت سندیکا‌ها با اتحادیه کارگری یادآور شد: در سندیکا‌ها کمتر مطالبات سیاسی مطرح است بلکه بیشتر مطالبات اقتصادی و مالی مدنظر قرار دارد حال آنکه اتحادیه کارگری بیشتر بر بعد سیاسی متمرکز هستند.
یوسفی با بیان اینکه حزب توده اتحادیه‌های کارگری بسیاری را تشکیل داد، اظهار کرد: متاسفانه آمار دقیقی در خصوص تعداد نیروهای حزب توده و میزان نفوذ آن وجود ندارد اما صرف نظر از اختلافات حزب توده حزبی قدرتمند بوده است.
امکان تظاهرات کارگری در ایران وجود ندارد
او با طرح این سوال که آیا امکان تشکیل مجع صنفی مستقل و اعتراضات کارگری در ایران وجود دارد؟ اظهار کرد: بنده بعید می‌دانم امکان تظاهرات کارگری در ایران وجود داشته باشد هر چند که در قانون اساسی رسیدگی به مطالبات و حق قانوتی اعتراض صنفی موجود است، حال آنکه کارگران در کشورهای خارجی برای مصوبات مقابل مجلس صف می‌کشند.
ریشه مطالبات کارگران در طول تاریخ تغییری نکرده است
در ادامه مهندس محمود احمدی؛ مدیر کل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی در ابتدای این نشست اظهار کرد: ۱۱ اردیبهشت مصادف با ۱ مه ۱۸۸۶ به عبارتی ۱۵۰ سال قبل کارگران در اعتراض به دستمزد کم و ساعات کاری زیاد اعتراضاتی را برپا کردند در آن زمان پلیس شیکاگو با چندین کارگر درگیر شده و تعداد زیادی مجروح و عده‌ای زیادی از کارگران کشته می‌شوند.
او خاطرنشان کرد: با گذشت ۱۵۰ سال از آن زمان تعداد کارگران کشته شده در ۱ مه ۱۸۸۶ هنوز مشخص نیست، و هنوز کمیته حقیقت یابی در این خصوص برای پیگیری موضوع شکل نگرفته است.
احمدی با بیان اینکه ریشه مطالبات کارگران در طول تاریخ تغییری نکرده است، یادآور شد: علی رغم آنکه تکنولوژی، نوع سرمایه‌گذاری در طول تاریخ تخول پیدا کرده اما همچنان مطالبات کارگری تحولی نیافته است.
مدیر کل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی با اشاره به تصویب قانون کار در سال ۱۳۶۹ تصریح کرد: کارگران براساس قانون کار می‌توانند در کارگاه و یا صنف نماینده کارگر انتخاب کنند، انجمن صنفی کارگر براساس حرفه و صنعت تشکیل می‌شود و شورای اسلامی کار می‌تواند در کارگاه‌های با ظرفیت بالغ بر ۳۵ نفر تشکیل شود، همچنین کارگران می‌توانند از انجمن اسلامی برخوردار باشند، بر این اساس ۴ تشکل اسلامی در قانون کار قید شده است.
یک هزار و ۳۱۲ تشکل کارگری و کارفرمایی در استان داریم
او با بیان اینکه بیشتر تحولات و اتفاقات در دو حوزه کارگری و دانشجویی رخ داده است و اکثر تجمعات در طول تاریخ از این دو گروه بودند، افزود: اولین تشکل کارگری در استان خراسان رضوی به دلیل پتانسیل بالا در سال ۱۳۲۸ به وجود آمده است، پس از آن یک هزار و ۳۱۲ تشکل کارگری و کارفرمایی در استان داریم.
احمدی با بیان اینکه خانه کارگر یک تشکل حزبی است و در وزارت کشور به ثبت رسیده است، ادامه داد: در طول تاریخ کارگران سازماندهی شدند به این ترتیب خانه کارگر، شورای اسلامی کار و حزب کار تشکیل شد و رویکرد دولت در این زمینه استفاده از ظرفیت کلیه گروه‌ها و کلیه سلایق است.
مدیر کل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی یادآور شد: مطابق با قانون کار اگر یک کارگاه ۲۰۰ نفره شورای اسلامی کار ایجاد کرد شرکت در انتخابات آن حق آزادی است، از این رو هیچ اجباری در شرکت در انتخابات وجود ندارد.
عدم استقلال مهم‌ترین آفت تشکل‌های کارگری است
او عدم استقلال مهم‌ترین آفت تشکل‌های کارگری است، ادامه داد: مذاکرات کلیه تشکل‌ها وقتی می‌تواند تاثیرگذار باشد که آن تشکل‌ها بتوانند از لحاظ مالی خودکفا باشند و نیازی به پشتیبانی کارفرما نداشته باشند، اما متاسفانه کارگران هنوز به این باور نرسیدند که این تشکل و هیات برگرفته از منویات خودشان است.
احمدی اظهار کرد: وقتی بحث از کارگر و دولت به میان می‌آید باید ضلع دیگر مثلث یعنی کارفرما را هم مورد لحاظ قرار داد، هر چند که دولت در ایران کارفرمای بزرگی است، از این رو زمانی که بحث چانه زنی مطرح باشد باید ۳ گروه کارگر، کارفرما و دولت را مدنظر قرار داد.
مدیر کل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه تشکلات کارگری باید به سمت توانمند سازی بروند، یادآور شد: متاسفانه امکان چانه زنی ۳ جانبه کارگر، کارفرما و دولت در کشور فراهم نیست.
او با اشاره به اینکه پرداختن به مسائل کارگران در قالب بحث‌های آکادمیک نمی‌گنجد، افزود: از این رو ابتدا می‌بایست زمینه برابر و تساوی مذاکره ۳ گروه کارگر، کارفرما و دولت را فراهم ساخت.
احمدی با بیان اینکه نرخ بیکاری استان در سال گذشته ۱۳/۳ و از لحاظ اوضاع کارگری استان در رتبه ۱۰ قرار گرفت، افزود: نزول سطح کارگری در سطح استان در سطح کشور معلول عوامل مختلف و از جمله عوامل فرابخشی است.
تشکل کارگری در ایران جنبش کارگری محسوب نمی‌شود
در ادامه، هادی ابوی دبیر کل کانون عالی انجمن‌های صنفی افزود: تشکل کارگری در ایران جنبش کارگری محسوب نمی‌شود، چرا که عموما قدرت این گروه در برخی مواقع کاسته و در برخی موارد افزایش می‌یابد.
او خاطرنشان کرد: قانون کار در جمهوری اسلامی ایران با فراز و نشیب‌های زیادی به تصویب رسید و این قانون ابتدا در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شد حال آنکه این قانون چندین بار در مجلس مطرح شد اما در شورای نگهبان نتیجه نداد.
خانه کارگر بیش از آنکه سیاسی باشد رفاهی است
دبیر کل کانون عالی انجمن‌های صنفی با بیان اینکه خانه کارگر یک تشکل سیاسی نیست، عنوان کرد: کارگران برای اینکه بتوانند خواسته‌های صنفیشان را مطرح کنند انجمن صنفی به وجود آوردند.
ابوی با اشاره به اینکه حزب اسلامی کارگر در دوران اصلاحات به وجود آمد، یادآور شد: خانه کارگر بیش از آنکه جنبه سیاسی داشته باشد، جنبه عمومی و رفاهی کارگران را مدنظر دارد.
کمترین تعداد انجمن صنفی در دولت گذشته تشکیل شد
او با بیان اینکه بیشتر انجمن‌های صنفی در دولت اصلاحات شکل گرفت، یادآور شد: کمترین تعداد انجمن صنفی در دولت گذشته و عمدتاً در دولت فعلی تشکیل شدند.
دبیر کل کانون عالی انجمن‌های صنفی با بیان اینکه متاسفانه دستمزد ۸۱۲ هزار تومانی کفاف زندگی کارگران را نمی‌کند، عنوان کرد: تعیین دستمزد کارگران در شورای عالی کار مصوب می‌شود و علیرغم آنکه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی عنوان کرد دستمزد کارگران ۳۵ درصد عقب‌تر از سایر دستمزد‌هاست، ما معتقدیم دستمزد کارگران بیش از ۳۵ درصد عقب مانده از سایر دستمزد‌هاست.