اولین رئیس دبیرخانه شورای‌عالی استانها در گفت‌وگو با ایلنا:
تامین هزینه‌های شورا از سوی شهرداری/ شورا جای چهره‌های ورزشی و فرهنگی نیست
در آستانه انتخابات دوره پنجم شوراها با عباس نصر پژوهشگر در امور شوراها و اولین رئیس دبیر خانه شورای‌عالی استانها به بررسی چالش‌های موجود در شورای شهر پرداختیم. وی شورای شهر فعلی را در مقایسه با آنچه در قانون اساسی آمده یک شیر بی‌یال و دم و کوپال دانست که با چالش هایی جدی و چند بعدی روبه رو است. چالش هایی که موجب شده، شورای شهر با وجود جایگاه قانونی‌اش هنوز در میان مردم به عنوان نهادی اثر‌گذار شناخته نشود.
عباس‌نصر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا چالش‌های شوراهای شهر و روستا را در 3 بعد ساختاری، حقوقی و آسیب شناختی بررسی کرد و گفت: شوراهای کنونی از نظر ساختاری با شورای مطلوبی که در قانون اساسی ذکر شده، فاصله زیادی دارند. تا زمانی که ساختار شوراها در قالب پارلمان محلی تعریف نشوند و آن‌چنان که منظور قانون اساسی است در کالبد جمهوری اسلامی قرار نگیرند کارایی لازم را نخواهند داشت.
عدم تشکیل شورای محله چالش اصلی شورا
اولین رئیس دبیرخانه شورای‌عالی‌استانها با اشاره به اینکه هدف از تشکیل شورا تمرکز زدایی، کوچک شدن دولت و ارتقای جایگاه مجلس ملی است، ادامه داد: یکی از چالش‌های اصلی شورا عدم تشکیل شورای محله است. در قانون‌اساسی حد فاصل شورای شهر وشورای بخش، یک نهاد میانجی با عنوان شورای محله است، اما برخلاف اصل قانون اساسی،این بخش در عمل شکل نگرفت. در عوض شورایاری ها به عنوان بدل شورای محله تشکیل شدند که کارایی لازم را ندارند.
نصر شورای شهر را در مقایسه با آنچه در قانون اساسی آمده به یک شیر بی یال و دم تشبیه کرد وادامه داد: شورا باید به یک پارلمان‌محلی ارتقا یابد که برای تمام امور محلی (غیر از امور سیاسی، امنیتی و قضایی) تصمیم گیری می‌کند و شوراهای صنفی و انجمن های محلی را در ساختار تشکیلاتی خود در برمی گیرد.
وی ادامه داد: در قانون اساسی این ظرفیت دیده شده که به جای سه قوه، قوه چهارمی به نام قوه شوراها تشکیل شود. این قوه دولت را از شر وظایف غیرامنیتی، سیاسی و محلی رها کرده و نیروهایش را آزاد می‌کند. البته این تحول در یک مرحله و به سرعت ممکن نخواهد شد. با این حال اگر از شرایط موجود سال‌ها بگذرد بدون آن‌که در جایگاه شورا جهشی رخ دهد و با همین قد کوتاه به کارخود ادامه دهد در آینده تغییر شرایط ممکن نخواهد بود چرا که این وضع نهادینه خواهد شد.
شورا ابزاری برای حسابرسی از شهرداری ندارد
این پژوهشگر امور شهری در ادامه با اشاره به چالش‌های حقوقی که شورا با آن دست به گربیان است، عنوان کرد: در حال حاضر شوراها درگیر فهرست بلند‌بالایی از چالش‌های حقوقی هستند. مشکلاتی که موجب شده عملکرد شورا با انتظارات و وظایفی که بر‌عهده‌اش گذاشته شده تطابق نداشته باشد. برای مثال شوراها هیچ ابزاری برای حسابرسی از شهرداری‌ها و بازدارندگی این نهاد از تخلفات احتمالی ندارد در حالی که تصور همگان این است که شورا باید از تخلفات شهرداری جلو‌گیری کند.
وی با اشاره به اینکه هزینه شورا توسط شهرداری تامین می شود، اضافه کرد: تا زمانی که امکانات حقوقی و مزایای شورا از سوی شهرداری تامین می‌شود مشخص است که شورا به همکار مستقیم شهرداری تبدیل می‌شود.
نصر اختیارات کنونی شورا را نسبت به آنچه در قانون اساسی ذکر شده بی ربط دانست و عنوان کرد: قانون فعلی صرفا خلاء‌های موجود در قانون سابق انجمن شهر را برطرف می‌کند و در بخش فرادستی نیز فقط به تشکیلات تزیینی تبدیل شده است.
اولین رئیس دبیرخانه شورای عالی استانها یکی از چالش‌های اساسی شورا را در بحث نیروی انسانی دانست و گفت: در چهار دوره گذشته کمتر کسی به شورا راه یافته که به جایگاه شوراها در قانون اساسی مسلط باشد و یا از قوانین و پیچیدگی هایش آگاه باشد.
این پژوهشگر در امور شوراها با اشاره به این که مدیریت شورایی با مدیریت دولتی تفاوت ماهوی دارد، ادامه داد: امروز شوراها با مدیریت اداری مرسوم در قوه مجریه اداره می‌شوند و اعضا از مدل مدیریت دولتی پیروی می کنند. در این روش معمولا رئیس شورا همه کاره است. این شیوه توسط رئیس شورای شهر تهران و شورای عالی استانها طراحی و در کشور جاگیر شد و باید از اساس متحول شود، چرا که با ذات مدیریت شورایی سازگار نیست.
رسانه ملی شورا را به رسمیت نمی‌شناسد
وی یکی دیگر از چالش‌های اساسی را نبود فرهنگ شورایی در کشور دانسته و در انتقاد به عملکرد صدا و سیما در این زمینه گفت: سهم صدا وسیما در تربیت فرهنگ شورایی به کل نادیده گرفته شده است.صدا و سیما شوراها و مردم را در این عرصه تنها گذاشته است. سیمای ملی و رسانه‌ها به وظیفه خود در زمینه ایجاد فرهنگ شورایی عمل نمی کنند. بدین خاطر جامعه مجبور می‌شود در طولانی مدت و با صرف هزینه‌های گزاف آموزش یابد.
در این دوره سیاسی کاری را رها کنید
وی در پاسخ به این سوال که در آستانه انتخابات برای برون رفت از این شرایط چه می توان کرد، اذعان کرد: تنها راهکار انتخاب و کاندیداتوری اعضای شایسته است.در این دوره از انتخابات در قدم اول باید سیاسی کاری کنار گذاشته شود و کاندیداها با توجه به مقتضیات و نیازهای هر شهر توسط احزاب به مردم معرفی شوند. برای مثال در شهر تهران از 21 نفری که قرار است به شورا راه یابند باید در زمینه هایی مانند بودجه و امور مالی، قوانین شوراها، شهرداری وقوانین محیط زیست آگاهی داشته باشند و همچنین افرادی به شوراها راه یابند که علاوه بر اینها در امور مربوط به آلودگی‌های صوتی، پارازیت، امواج رادیویی و تشعشات سررشته داشته و حتی باید پزشک‌اجتماعی درحوزه‌سلامت شهر و یا سیاستمدار توانمند و معتدل برای ایجاد تعادل میان احزاب و... باشند.
وی در انتها به لزوم تخصص‌گرایی در معرفی کاندیداها تاکید کرده و گفت: احزاب باید رویکرد خود را تغییر دهند و با امتیاز‌دهی مناسب و تخصص گرایی بگذارند افراد متخصص وارد شورا شوند. نه اینکه عده ای چهره فرهنگی و ورزشی صرفا به علت محبوبیت انتخاب شوند و به شورا راه یابند.
