رونمایی از اطلس سیمای حوزه آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا،  نشست خبری رسول زارع، معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی صبح امروز دوشنبه 29 خرداد در سالن کنفرانس مرکز تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی با حضور رسول زارع، محمد پورکاظمی رئیس موسسه تحقیقات شیلاتی، داود نیک‌کامی رئیس موسسه تحقیقات آب، خاک و آبخیزداری، خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد.

در این نشست رسول زارع معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در جمع خبرنگاران و اصحاب رسانه اظهار کرد: پژوهشگر آبخیزداری موفق به تهیه و تنظیم اطلسی در قالب پروژه اقتصاد مقاومتی شده که شامل فرسایش خاک، سیل‌خیزی و ظرفیت آبی حوزه‌های آبخیز کشور است.

وی افزود: مناطق آسیب پذیر که در معرض فرسایش و سیل‌خیزی قرار دارند در ابتدای امر باید شناسایی شده و بعد مورد بررسی قرار گیرند که در این اطلس اطلاعات بسیار مفیدی برای پروژه‌های آمایش سرزمینی و ارزیابی اراضی گنجانده شده است.

زارع در رابطه با دستاوردهای این اطلس خاطرنشان کرد: دستاورد دیگر اطلس موضوعی ساحل کشور است که این نقشه‌ها با مقیاس یک بیست هزارم و توسط عکس‌های ماهواره‌ای به دست آمده است و الگوی اراضی مختلف ایران را نشان می‌دهد.

وی افزود: طراحی، ساخت و ثبت ابزار مورد نیاز جلوگیری از فرسایش خاک توسط سازمان پژوهشی و تحقیقاتی وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است. با برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی، سطح آب‌های زیرزمینی کاهش پیدا کرده و عملیات آبخیزداری می‌تواند با جلوگیری از خسارت سیلاب‌ها، حفظ منابع آبی از خسارت ناشی از سیل جلوگیری کند و آب‌های شیرین را برای فصول مختلف کشاورزی ذخیره کند.  

معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در رابطه با پرورش ماهی در قفس تصریح کرد: با کاهش منابع آب شیرین و تغییر اقلیم، نیاز و توجه به آبزی‌پروری می‌خواهیم با تکنولوژی‌های جدید در این حوزه پیش برویم . یکی از زمینه‌های مهم اشتغال در ایران آبزی پروری است.

وی افزود: در حوزه کشاورزی بحث زراعت باغداری، پرورش دام و آبزیان زیرشاخه‌های بسیار مهمی هستند در حوزه پرورش شیلات، آبزیان و میگو پتانسیل بالایی در کشور وجود دارد که مبتنی بر پروژه‌های اقتصاد مقاومتی است.

زارع با اشاره به آمار و ارقام تولیدات آبزیان تاکید کرد: در سال 2013 تولید آبزیان در جهان 97 میلیون تن به ارزش 157 میلیارد دلار آمریکا بود که سهم آبزی پروری ایران تنها یک درصد بود، میگو نیز در سال 93 در ایران 22 هزار تن تولید شده است. در سال 93 تولید شیلات در کشور 123 تن بود که این آمار در سال 94 به 4 هزار تن رسید و در سال 95 ، 20 هزار تن شیلات در کشور تولید شده است.

وی افزود: در برنامه ششم توسعه طبق برآوردهای انجام شده 200 هزار تن تا پایان سال 1404 است که ما پیش بینی می‌کنیم در سال 1404 این میزان به 400 هزار تن برسد و میزان پتانسیل ما برای تولید ماهی در قفس بیش از یک میلیون تن است.

معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به مزایای تولید ماهی در قفس عنوان کرد: از مزایای تولید ماهی در قفس افزایش امنیت غذایی، کاهش فقر، افزایش اشتغال، در دسترس بودن مواد غذایی، افزایش درآمد اقتصادی کشور، استفاده  حداکثری از منابع آب و سرمایه‌گذاری نسبتا پایین این کار است.

وی بیان کرد: کشت میگو در استخرهای بتنی از دستاوردهای بزرگی است که توسط آن در کشور موفق به تولید 20 تن میگو در هکتار شد‌ه‌ایم که درآمد بالایی را ایجاد کرده است. تغییرالگوی زراعی به شیلاتی در زمین‌های کشاورزی امکان پذیر شده که این کار نیاز به آب شیرین ندارد و از دریا تامین می‌شود.

زارع افزود: یکی از 13 پژوهشکده شیلاتی کشور پژوهشکده میگو در بوشهر است که توانسته طی سه ماه 20 تن میگو در هکتار را تولید کند.

داود نیک‌کامی رئیس موسسه تحقیقات آب، خاک و آبخیزداری در ادامه این نشست اظهار کرد: یکی از مهمترین بخش های تحقیقاتی پژوهشکده آبخیزداری مدیریت حوزه آبخیز است مدیریت یکپارچه منابع در این حوزه تمام منابع آب و خاک، پوشش گیاهی و معیشت مردمی را که در هر حوزه قرار دارند را زیر نظر خواهد داشت.

وی افزود: در برنامه ششم توسعه بحث مدیریت یکپارچه منابع در حوزه آبخیز درج شده است. مدیریت‌های جزیره‌ای مصیبت‌ه ای بسیاری را برای منابع طبیعی به همراه داشته است از جمله بحران آب‌های زیرزمینی، بحران آب‌های سطحی و مشکلات سیلابی خانمان برانداز.

نیک‌کامی در رابطه با نشست زمین عنوان کرد: فرو نشست‌ آب‌خوان‌ها باعث تخریب منابع می‌شود و فرسایش خاک هم در اراضی کشاورزی و هم در منابع ملی بسیار زیان‌آور بوده است.

وی افزود: یکی از مسائل عمده که در کشور با آن مواجه هستیم بحث ریزگردها و گرد و غبار است که به دلیل عدم مدیریت یکپارچه در حوزه آبخیز گریبانگیر کشور شده است.

رئیس موسسه تحقیقات آب، خاک و آبخیزداری در رابطه با اطلس تهیه شده در حوزه آبخیزداری خاطرنشان کرد: اطلس سیمای حوزه‌های آبخیز مشتمل بر سه اصل است که یکی از آنها اطلس فرسایش خاک کشور است که علاوه بر نقشه‌های رسوب‌دهی رودخانه‌ها مقدار فرسایش را محاسبه کرده است. سطح بندی خندق‌های کشور از ملزومات این اطلس است که نیمی از حوزه‌های آبخیز در این چند سال تبدیل به خندق شده است و این نیز یکی دیگر از دستاوردهای عدم مدیریت یکپارچه است.

وی افزود: مقدار رسوب معلق رودخانه‌ها بالغ بر 350 میلیون تن در سال است که البته این عدد مقدار گل و لای ته نشین شده در کف رودخانه‌ها را شامل نمی‌شود. میزان فرسایش خاک 2 میلیارد تن برآورد شده که در مقیاس هکتار 16.4 تن در سال است که کل اراضی موجود در حوزه آبخیز را شامل می‌شود و ما در جهان در این زمینه رتبه‌دار هستیم.

نیک کامی عنوان کرد: اطلس سیل‌خیزی کشور یکی دیگر از سه اطلس حوزه آبخیز است که در این بخش 37 ایستگاه در کشور سیلاب‌ها را مورد بررسی قرار داده و از بروز حوادث و جاری شدن سیل جلوگیری کرده‌اند. در مناطقی که این ایستگاه‌ها فعال هستند کاهش سیل و افزایش منابع آب‌های زیرزمینی را داشته‌ایم. در ایستگاه دهلران 8 هزار هکتار اراضی گندم توسعه می‌یابد و چاه‌های آب در این مناطق دوباره پر شده است. سومین اطلس هم اطلس ظرفیت‌های آبی است. 

وی در پایان گفت: در خوزستان برای ریزگردها راهکارهای مختلفی پیش رو داریم که با معاونت ریاست جمهوری طبق قراردادی 12 استان غربی، جنوبی و مرکزی کشور را مورد بررسی قرار دادیم. در استان خوزستان 8 کانون بحرانی شناسایی شده که با مدیریت می‌توان اوضاع را سامان داد. 42 هزار هکتار عملیات اجرایی بر روی خوزستان انجام شده است. ریزگردها تمام مناطق غربی و مرکزی را پوشش دادند و خشک شدن هورالعظیم یکی از دلایل آن بود که با آبرسانی به حوزه این هور مشکل تا حدودی مرتفع شد.

محمد پورکاظمی رئیس موسسه تحقیقات شیلاتی در پایان این نشست اظهار کرد: در بحث تولید ماهی‌های بومی طرح کلان قزل آلای SPF را با دفتر ریاست جمهوری شروع کرده‌ایم تا ماهی اصلاح شده و سالم وارد قفس‌های تولید ماهی شود. یکی از محوری‌ترین کارهایی که در برنامه تحقیقات و پژوهش انجام شده بحث پرورش ماهی در قفس بوده که در این پروژه 10 گونه بومی شناسایی شده و برنامه تولید 100 هزار بچه ماهی از هر کدام از این 10 گونه در دستور کار قرار گرفته است.