یک کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت کار:
جان مقنی را نباید به شانس گره زد/ایمن‌سازی حفر چاه هزینه برای کارفرما ندارد
یک کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت کار می‌گوید: کارفرمایانی که قصد حفر چاههای آب را دارند باید حین انجام کار، تمام تمهیدات لازم از قبیل استقرار گازسنج، دستگاه‌های دمنده هوا را انجام دهند. وی در عین حال می‌گوید؛ کارگران شاغل در چاههای فاضلاب در معرض غلظت بالای گاز سولفور هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ این روزها اخبار فراوانی در خصوص مرگ کارگران مقنی و کارگران شاغل در چاههای آب و فاضلاب شنیده می‌شود؛ کارگرانی که با دستمزدهای اندک به داخل این چاه‌ها می‌روند و به دلیل تنفس هوایی مملو از گازهای سمی، مرگشان رقم می‌خورد.
جلوگیری از وقوع این حوادث هزینه چندانی برای صاحبان این چاه‌ها اعم از اینکه برای حفر آب یا دفع فاضلاب ایجاد شده‌اند، ندارد با این حال هر ماه ۱ تا ۲ کارگر جان خود را در هنگام کار در این چاه‌ها از دست می‌دهند که این امر تنها به سهل‌انگاری کارفرمایان برمی‌گردد.
به صورت کلی در هنگام حفر چاههای آب، مسمومیت‌ها بیشتر با گاز متان و در چاههای فاضلاب خطر مسمومیت‌ها بیشتر به گاز های سولفور، آمونیاک و متان مربوط می‌شود.
همین چندی پیش بود که یکی از کارگران چاه‌کن در مورد مرگ همکارش براثر گاز گرفتگی هنگام حفر یک چاه آب گفته بود: کارفرما همکارم را با یک ماسک ساده ۵ هزار تومانی به داخل چاه فرستاده بود. اگر ماسک مجهزی در اختیارش قرار داده بود نیازی نبود تا پیکر بی‌جان او را از داخل چاه خارج کنیم.
بازخوانی اخبار مرتبط با مسمومیت و مرگ کارگران مقنی و شاغل در چاههای فاضلاب نشان از افزایش شمار این حوادث دارد. به بیان دیگر می‌توان مدعی شد که در مورد فعالیت کارگران چاه‌کن، نادیده گرفتن اصول ایمنی کار همچنان یک مسئله تلقی می‌شود.
در مورد وضعیت ایمنی کارگران که در حفاری چاههای آب و انجام کارهای مربوط به چاههای فاضلاب امرار معاش می‌کنند، ایلنا با «شهرام غریب» از کارشناسان ارشد ایمنی و بهداشت کار ا گفت‌و‌گو کرد. وی در تشریح شرایط کار کارگرانی به حفر چاههای آب و فاضلاب مشغولند، گفت: کارگران مقنی باید از تجهیزات ایمنی مناسب این کار برخوردار باشند و از نظر فیزیکی آمادگی انجام آن را داشته باشند.
غریب می‌افزاید: اگرچه رعایت اصول ایمنی در مورد این گروه از کارگران چندان هزینه‌بر نیست اما به علت بی‌توجهی کارفرمایان، خارج از نظارت بودن و غیرقانونی بودن حفر اکثر چاه‌ها، نظارت کافی در حین انجام کار روی کارگران وجود ندارد که این مسئله کارگران فراوانی را به کام مرگ فرو می‌برد.
غریب در رابطه با تجهیزات و امکاناتی که باید همراه کارگران در عمق چاه باشد، تصریح کرد: چاه‌هایی که حفر می‌شوند معمولا بین ۴ تا ۵ متر و در اماکن صنعتی تا ۲۰ متر عمق دارند؛ بنابراین اولین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشیم این است که کارگری که وارد چاه می‌شود باید شرایط فیزیکی این کار را داشته باشد.
شرایط فیزیکی و بیماری‌های کارگر بررسی شود
غریب افزود: ابتدا باید بررسی شود که کارگر چاه‌کن داری استرس مضاعف نباشد، همچنین این کارگران نباید مشکلات تنفسی همچون آسم داشته باشند و ترجیحا تا حد ممکن نباید دخانیات مصرف کنند.
این کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت کار با بیان اینکه در نبود هریک از عوامل نام برده ممکن است که میزان مقاومت کارگر در مقابل گازهای متصاعد شده پایین بیاید، تصریح کرد: درصد اکسیژن در هوا برای یک فرد عادی باید بین ۲۰ تا ۲۱ درصد باشد اما همانطور که گفته شد فردی که استرس، بیماری تنفسی یا عادت به مصرف دخانیات داشته باشد از شرایط فیزیکی برابر با یک کارگر عادی برخوردار نیست.
وی در خصوص علائم کمبود اکسیژن در هنگام مسمویت با گاز متان، تصریح کرد: حالت کمبود اکسیژن به دلیل کاهش گاز اکسیژن محلول در خون اتفاق می‌افتد، علائم بالینی این وضعیت برای کارگر مقنی به ترتیب در قالب سرگیجه، تلوتلو خوردن، بالا رفتن ضربان قلب بیش از ۱۰۰ بار در دقیقه (تاکی کاردی) و کبودی بروز پیدا می‌کند.
غریب افزود: در این شرایط ۳ تا ۵ دقیقه زمان طلایی برای نجات جان کارگر مقنی وجود دارد در نتیجه باید شرایطی فراهم شود که فرد مقنی بتواند از داخل چاه و درست قبل از اینکه به بیهوشی کامل برسد، وضعیت خود را به افراد بیرون اطلاع دهد.
غریب تصریح کرد: این کار به وسیله یک طناب که و سه پایه (trIpods resque) که کارگر در داخل آن قرار گرفته است انجام می‌شود بدین وسیله کارگر می‌تواند با تکان دادن طناب و علائمی که از قبل با فرد خارج از چاه هماهنگ کرده؛ وضعیت خود را اظلاع دهد.
وی در ادامه با بیان اینکه همواره دو فرد باید باهم به داخل چاه بروند، تصریح کرد: این امر از جهت حائز اهمیت است که زمانی که یک کارگر به علت انباشت گاز در خون و نرسیدن اکسیژن به مغز بیهوش شد، کارگر دیگر بتواند به موقع وی را از چاه خارج کند.
این کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت کار با بیان اینکه اگر اکسیژن محلول در خون بدن کارگر به میزان کمتر از ۵ درصد برسد در عرض ۴۰ ثانیه می‌میرد، افزود: باید دستگاه‌های صنعتی مکنده هوا، ماسک تنفسی، کپسول اکسیژن همراه کارگر باشد همچنین نیاز است تا چاه قبل از ورود کارگر جاه گاز سنجیی شود.
وی در خصوص روش‌های حفر چاه به منظور جلوگیری از حوادث این چنین گفت: چاه‌ها را باید به صورت پلکانی حفر کرد تا کارگر بتواند از طریق کشاندن جسم خود روی بدنه دیوار چاه، خود را در مواقع ضروری بیرون بشکد.
کارگران چاه فاضلاب در تماس با سولفور و امونیاک
غریب در ادامه در خصوص ایمنی کار در چاههای فاضلاب گفت: گازهایی که معمولا در چاه‌ها به وجود می‌آیند عبارتند از: گازهای سولفور، آمونیاک که‌بویی شبیه تخم‌مرغ گندیده می‌دهد و غلظت بالای آن حس بویایی را فلج می‌کند البته این گاز قابلیت انفجاری دارد و تنفس مستقیم آن برای دو تا سه مرتبه می‌تواند موجب مرگ شود.
وی افزود: از این رو تمام تدابیری که در بالا با آن اشاره شد باید در این چاه‌ها نیز انجام شود. برای نجات جان کارگر نیز باید از مداخله برای نجات او خودداری کرده و سریع نیروهای امدادی را از این موضوع مطلع کنید. به دلیل وجود گازهای خطرناک و قابل انفجار و سست شدن ساختار زمین در محل ریزش چاه، وجود دارد و قطعا مداخله افراد عادی دردسرساز خواهد شد.
وی در پایان با بیان اینکه بدترین جمله‌ای که ممکن است در این مواقع گفته شود، «به خیر گذشت است»، گفت: به‌جای اینکه الزامات ایمنی و حفظ جان کارگران را به شانس گره بزنیم بهتر است که شرایط کار در محیط های بسته را بشناسیم.
