تاکید جنبش غیرمتعهد‌ها در شورای حکام بر مذاکرات ایران و آژانس
جنبش غیرمتعهد‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان تنها مرجع ذی‌صلاح برای راستی‌آزمایی تعهدات پادمانی مترتب بر اعضا را مورد شناسایی قرار داده است.
ایلنا: جنبش غیرمتعهد‌ها در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه خود درباره ایران در نشست شورای حکام با استقبال از گفت‌وگوهای ایران و آژانس ابراز امیدواری کرد: «تفاهم‌نامه جمهوری اسلامی ایران و آژانس درباره مدالیته حل و فصل موضوعات باقی مانده» INFCIRC/۷۱۱، به فوریت به گفت‌وگوی محتوایی خود ادامه دهند.»
به گزارش ایلنا، متن کامل بیانیه جنبش غیرمتعهد‌ها درباره اجرای موافقت‌نامه‌های پادمان معاهده منع اشاعه هسته‌یی (NPT) و قطعنامه‌های ذی‌ربط شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که عصر روز سه‌شنبه توسط علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس و رییس تروئیکای جنبش غیرمتعهد در آژانس قرائت شد به شرح زیر است.
آقای رییس،
۱- جنبش غیرمتعهد‌ها مراتب تشکر خود را از آقای یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خاطر گزارش وی درباره اجرای موافقت‌نامه پادمان در جمهوری اسلامی ایران مندرج در سند ۲۰۱۳/۶/ GOV ابراز می‌کند.
۲- جنبش غیرمتعهد‌ها مایل است اعتماد به حرفه‌ای و بی‌طرف بودن دبیرخانه آژانس در انجام فعالیت‌هایش نسبت به اجرای پادمان‌های تعهد شده منع اشاعه هسته‌یی در جمهوری اسلامی ایران را مجدا بیان کند.
۳- قبل از بیان نقطه نظراتش درباره گزارش مدیرکل، جنبش غیرمتعهد مایل است مواضع اصولی خود را در باره این موضوع مورد تاکید قرار دهد:
الف. جنبش غیرمتعهد‌ها بر حق اولیه و غیر قابل انکار کلیه کشور‌ها برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌آمیز، بدون هرگونه تبعیض و منطبق با تعهدات قانونی مترتب، تاکید می‌کند. بنابراین هیچ موردی نباید به گونه‌ای تفسیر شود که به ایجاد ممنوعیت یا محدودیت حقوق کشور‌ها در توسعه انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌آمیز منجر شود. انتخاب‌ها و تصمیمات کشور‌ها، شامل موارد (مربوط به) جمهوری اسلامی ایران، در زمینه استفاده‌های صلح‌آمیز از فن‌آوری هسته‌یی و سیاست‌های چرخه سوخت باید محترم شمرده شوند.
ب. جنبش غیرمتعهد‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان تنها مرجع ذی‌صلاح برای راستی‌آزمایی تعهدات پادمانی مترتب بر اعضا را مورد شناسایی قرار داده و تاکید می‌کند که هیچ فشار یا مداخله غیرمقتضی در فعالیت‌های آژانس به ویژه در فرآیند راستی‌آزمایی که می‌تواند کارآیی و اعتبار آژانس را به مخاطره اندازد، نباید وجود داشته باشد.
پ. جنبش غیرمتعهد‌ها بر تفاوت بنیادین میان وظایف قانونی کشور‌ها بر اساس موافقت‌نامه‌های پادمان مربوط به آن‌ها با هرگونه اقدامات اعتماد‌ساز که به طور داوطلبانه اتخاذ می‌گردند و اینکه این امر موجب تعهدات قانونی پادمانی نمی‌گردد تاکید می‌کند.
ت. جنبش غیرمتعهد‌ها تاسیس منطقه عاری از سلاح هسته‌یی (NWFZ) در منطقه خاورمیانه را به عنوان گامی مثبت در راه نائل شدن به هدف خلع سلاح هسته‌یی جهانی مورد توجه قرار داده و مراتب حمایت خود از تاسیس چنین منطقه‌ای مطابق با قطعنامه‌های مربوطه مجمع عمومی و شورای امنیت را تکرار می‌کند.
ث. جنبش غیرمتعهد‌ها مصونیت فعالیت‌های هسته‌یی صلح‌آمیز را مورد تایید مجدد قرار داده و تاکید می‌کند هرگونه حمله یا تهدید به حمله بر علیه تاسیسات هسته‌یی صلح‌آمیز اعم از در حال فعالیت یا در حال ساخت که بشریت و محیط زیست را در معرض خطر جدی قرار داده و نقض عمده حقوق بین‌الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و آیین‌نامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محسوب می‌شود، تاکید می‌کند. جنبش غیرمتعهد نیاز به تدوین سند مذاکراتی چند جانبه جامع برای اعلام ممنوعیت حملات یا تهدید به حملات بر تاسیسات هسته‌یی مختص استفاده‌های صلح‌آمیز از انرژی هسته‌یی را تصدیق می‌کند.
ج. جنبش غیرمتعهد‌ها قویا معتقد است که کلیه پادمان‌ها و موضوع‌های راستی‌آزمایی از جمله موارد مربوط به ایران باید در چارچوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بر اساس مبانی حقوقی و فنی حل و فصل شود. علاوه بر آن جنبش غیرمتعهد‌ها تاکید دارد که آژانس باید به کار خود برای حل موضوع هسته‌یی ایران در چارچوب اختیاراتش ذیل اساسنامه آژانس ادامه دهد.
چ. غیرمتعهد‌ها تاکید می‌کند که دیپلماسی و گفت‌وگو از طریق صلح‌آمیز و هم‌چنین مذاکرات محتوایی بدون پیش شرط بین طرف‌های ذی‌ربط باید به عنوان تنها روش‌هایی که از طریق آن‌ها یک راه‌حل فراگیر و پایدار برای موضوع هسته‌یی ایران قابل دستیابی است، باقی بماند.
۴- جنبش غیرمتعهد‌ها تاکید می‌کند که موضوع منع اشاعه باید از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک حل و فصل شود و اقدامات و ابتکاراتی که در این رابطه اتخاذ می‌شوند باید در چارچوب حقوق بین‌الملل، کنوانسیون‌های ذی‌ربط و منشور سازمان ملل باشند.
۵- جنبش غیرمتعهد‌ها ملاحظه می‌کند که مدیرکل بار دیگر بیان داشته که آژانس قادر بوده است به راستی‌آزمایی انحراف نداشتن مواد هسته‌یی اظهار شده در ایران در تاسیسات هسته‌یی و مکان‌های خارج از این تاسیسات که مواد هسته‌یی به طور عادی استفاده می‌شود (LOFs) همان‌گونه که توسط ایران ذیل موافقت‌نامه پادمان‌هایش اعلام شده، ادامه دهد.
۶- جنبش غیرمتعهد‌ها از تمایزی که مدیرکل بین تعهدات ایران ذیل موافقت‌نامه‌های پادمان و سایر درخواست‌ها توسط شورای امنیت سازمان ملل قائل شود، استقبال می‌کند. در این رابطه جنبش غیرمتعهد‌ها ملاحظه می‌کند که مدیرکل در گزارشش اظهار داشته که ایران شماری از تعهداتش برخاسته از مقررات مربوط به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را اجرا نمی‌کند. جنبش غیرمتعهد‌ها یادآوری می‌کند که مدیرکل قبلا اظهارات ایران را گزارش کرده مبنی بر اینکه برخی از درخواست‌های آژانس «هیچ مبنای قانونی ندارند زیرا آن‌ها در چارچوب موافقت‌نامه پادمان قرار نمی‌گیرند»، اظهاراتی که توسط ایران نیز در سند INFCIRC/۸۱۰ تشریح شده‌اند. جنبش غیرمتعهد‌ها ایران را ترغیب می‌کند به منظور فراهم آوردن اطمینان‌های معتبر مبنی بر فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌یی اعلام نشده در ایران مطابق با حقوق بین‌الملل، همکاریش با آژانس را تقویت کند.
۷- جنبش غیرمتعهد‌ها دبیرخانه را ترغیب می‌کند همچنان از درج جزئیات فنی گسترده در رابطه با اطلاعات حساس در گزارش مدیرکل خودداری کند.
۸- غیرمتعهد‌ها از همکاری مستمر بین آژانس و ایران همان‌گونه که در آخرین گزارش مدیرکل ذکر شده استقبال کرده و در این رابطه موارد زیر را متذکر می‌شود:
الف. ایران ذیل موافقت‌نامه پادمان‌هایش، ۱۶ تاسیسات هسته‌یی و ۹ LOFs را به آژانس اعلام کرده و آژانس همچنان انحراف نداشتن مواد هسته‌یی اعلام شده در این تاسیسات و LOFs را تحت راستی‌آزمایی دارد.
ب. فعالیت‌های تولید مواد هسته‌یی، خصوصاً مواردی که به غنی‌سازی مربوط می‌شود همچنان تحت اقدامات کنترلی و نظارتی آژانس قرار داشته و تاکنون کارخانه غنی‌سازی سوخت FEP در نطنز و کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت (PFEP) همان طور که اعلام شده‌اند مشغول فعالیت هستند.
پ. آژانس راستی‌آزمایی کرده است که کارخانه غنی‌سازی تولید سوخت فردو (FFEP) مطابق با آخرین اطلاعات طراحی ارائه شده از سوی ایران ساخته می‌شود، مطابقت داشته است، گرچه آژانس هم‌چنین اظهار داشته که اطلاعات بیشتری از سوی ایران در رابطه با این تاسیسات لازم است.
ت. آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول‌های داغ در تاسیسات هسته‌یی مربوطه در ایران ادامه داده و تایید می‌کند که ایران فعالیت‌های بازفرآوری در هیچ‌یک از تاسیسات اعلامی ذیل موافقت‌نامه پادمان‌های ایران انجام نداده است.
ث. آژانس در تاریخ ۱۱ فوریه ۲۰۱۳ راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در رآکتور آب سنگین را در اراک (IR-۴۰) انجام داده و ملاحظه کرده که نصب لوله‌های گردشی سیستم‌های خنک کننده و تعدیل کننده تقریبا کامل شده است. طبق اظهارت ایران، پیش‌بینی می‌شود عملیات رآکتور IR-۴۰ برای فصل چهارم سال ۲۰۱۴ آغاز شود.
۹- جنبش غیرمتعهد‌ها درخواست‌های دبیرخانه برای اطلاعات بیشتر در رابطه با طراحی و زمان‌بندی ساخت تاسیسات هسته‌یی جدید و پرسشنامه به روز شده اطلاعات طراحی برای IR-۴۰ را مورد توجه قرار می‌دهد. جنبش غیرمتعهد‌ها ایران را به ارائه اطلاعات به روز شده طراحی به آژانس درباره تاسیسات هسته‌یی‌اش مطابق با موافقت‌نامه پادمان جامع این کشور ترغیب می‌کند.
۱۰- جنبش غیرمتعهد‌ها توجه می‌کند که مدیرکل در گزارش خود متذکر شده که موضعش مبنی بر نیاز به برداشتن گام‌هایی (از سوی ایران) به سوی اجرای کامل موافقت‌نامه پادمان و سایر تعهداتش به منظور ایجاد اعتماد بین‌المللی به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌یی‌اش را برای ایران تکرار کرده است. در این رابطه جنبش غیرمتعهد‌ها ایران را تشویق می‌کند به همکاری کامل خود ادامه دهد.
۱۱-جنبش توجه می‌کند که از زمان گزارش نوامبر ۲۰۱۲ مدیرکل، سه دور گفت‌وگو بین آژانس و ایران در تهران جهت حل همه موضوعات محتوایی باقی مانده انجام شده است. جنبش غیرمتعهد‌ها هم‌چنین توجه دارد که در گزارش مدیرکل برجسته شده که با وجود گفت‌وگوی فشرده بین آژانس و ایران از ژانویه ۲۰۱۲ تاکنون، نتیجه ملموسی نائل نشده است. بنابراین، جنبش ادامه این مباحث به منظور نهایی کردن موافقت‌نامه‌ای بین آژانس و ایران را تشویق می‌کند.
۱۲-جنبش غیرمتعهد‌ها هم‌چنین توجه دارد که ایران هنوز اسناد مربوط به مطالعات ادعایی را دریافت نداشته است. در این چارچوب جنبش غیرمتعهد‌ها از درخواست‌های پیشین مدیرکل خطاب به آن دسته از اعضایی که اطلاعاتی را در ارتباط با «مطالعات ادعایی» به دبیرخانه ارائه کرده‌اند، برای موافقت با اینکه آژانس تمامی اسناد مربوطه را با ایران ارائه‌مند، کاملا حمایت می‌کند. جنبش غیرمتعهد یک‌بار دیگر نگرانی‌های خود را نسبت به ایجاد موانع در این خصوص که فرآیند راستی‌آزمایی آژانس را با مانع مواجه می‌سازد، ابراز می‌دارد. جنبش غیرمتعهد در این رابطه، خاطرنشان می‌سازد که مدیرکل قبلا در سند GOV/۲۰۰۹/۵۵ گزارش کرده:
الف. آژانس به طور مستقل ابزارهای محدودی را برای اثبات صحت مدارک ارائه شده که اساس مطالعات ادعایی را تشکیل می‌دهند در اختیار دارد.
ب. محدودیت‌های اعمال شده از سوی برخی اعضا در قبال در اختیار گذاشتن اطلاعات به ایران، انجام مذاکرات مشروح را با ایران در این خصوص برای آژانس مشکل‌تر می‌سازد.
۱۳- جنبش غیرمتعهد‌ها از تصمیم ایران برای ادامه همکاری با آژانس استقبال می‌کند و کماکان منتظر است که اجرای پادمان در ایران به صورت معمول به انجام برسد. در این چارچوب جنبش غیرمتعهد‌ها، آژانس و ایران را تشویق می‌کند به منظور فراهم کردن روشنگری در خصوص موضوعات شناسایی شده در گزارش و با نظر حل و فصل سریع این موضوعات مطابق برنامه عمل «تفاهم‌نامه جمهوری اسلامی ایران و آژانس در خصوص مدالیته حل و فصل موضوعات باقی مانده» (INFCIRC/۷۱۱)، به فوریت به گفت‌وگوی محتوایی خود ادامه دهند.
۱۴- جنبش غیرمتعهد‌ها موضع اصولی خود مبنی بر اینکه دیپلماسی و گفت‌وگو تنها راه برای حل بلند مدت موضوع هسته‌یی ایران است را تصریح می‌کند. جنبش غیرمتعهد‌ها بدین منظور همه کشورهای عضو را نسبت به مشارکت مثبت، تشویق می‌کند.
