در نشست خبری تشریح بازسازی موزه هنرهای معاصر مطرح شد؛
از دغدغه‌های کامران دیبا در خصوص موزه مطلعیم/هیچ اثری طیِ زمان بازسازی از موزه خارج نمی‌شود
ملانوروزی گفت: سازمان میراث فرهنگی زمانی جزو وزارت ارشاد بوده که از این وزارتخانه جدا شده است. اما در ساختارهای قانونی ما گاهی مشکلاتی وجود دارد. چون در قانون آمده که کلاً مسائل مربوط به موزه‌ها باید تحتِ نظارت سازمان میراث فرهنگی صورت بگیرد. موضوع میراث فرهنگی مربوط به هنرهای گذشته است و موزه هنرهای معاصر موزه‌ی جدیدی است که میراث فرهنگی نباید در این زمینه دخالتی داشته باشد. اما چون در قانون آمده این ارتباط بین ما و میراث وجود دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری تشریح بازسازی موزه هنرهای موزه معاصر تهران با حضور مجید ملانوروزی (مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی)، علی‌محمد زارع (رئیس موزه هنرهای معاصر)، مسعود معمار (رئیس اداره نظارت بر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد)، احمد طالبی‌نژاد (مشاور طرح) و محسن عقابی (مجری طرح) ظهر امروز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست زارع با اشاره به اینکه بعد از سال‌ها که نوید بازسازی موزه داده شده بود، سرانجام این مهم اتفاق افتاد، گفت: بعد از پیگیری‌های جدی‌ای که در دولت دوازدهم صورت گرفت، نیازهای فوری موزه هنرهای معاصر مورد بررسی قرار گرفت و بالاخره این بازسازی به طور کامل در حال انجام است.
ظرفیت گنجینه ۱۰۰۰ اثر است؛ اما تعداد آثار به بیش از ۴۰۰۰ رسیده
رئیس موزه‌ی هنرهای معاصر با اشاره به کمبود گنجایش گنجینه گفت: گنجینه موزه که بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ اثر گنجایش دارد، امروز نیاز آن به بیش از ۴۰۰۰ اثر رسیده است. همچنین بازسازی سیستم‌های نور، رطوبت، دما و سقف از مهم‌ترین بخش‌های این بازسازی است.
از خبرنگاران دعوت به تهیه گزارش از مراحل بازسازی شد
در ادامه‌ی این نشست، مجید ملانوروزی با دعوت از خبرنگاران برای تهیه‌ی گزارش از مراحل این بازسازی گفت: حضور خبرنگاران در تمام دوره‌های بازسازی موزه مهم است و از خبرنگاران دعوت می‌شود تا هر ۱۰ روز یک گزارش از مراحل بازسازی آن تهیه کنند.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی با اشاره به دو مورد از مرمت‌های جزئی‌ای که در دوره‌های قبل صورت گرفته بود، اظهار داشت: تاکنون دو بار موزه هنرهای معاصر بازسازی شده است. یک بار در دهه‌ی ۷۰ این اتفاق افتاد که فقط کف‌پوش‌های آن تعویض شد و یک‌بار هم در سال ۸۰ سقف موزه به صورت جزئی بازسازی شد که چندان حرفه‌ای نبود.
او افزود: از دوره وزارت آقای جنتی و صالحی امیری موضوع بازسازی کامل موزه مطرح شد و حتی نمایشگاه‌های برلین و رم نیز در نظر گرفته شده بود تا با درآمدهای حاصل از آن بازسازی موزه صورت بگیرد که این اتفاق نیفتاد. خوشبختانه امروز بعد از چهار پنج سال پیگیری بالاخره این مهم به نتیجه رسیده است.
هیچ اثری در طول زمان بازسازی از موزه خارج نمی‌شود
او با اشاره به اینکه هیچ‌کدام از آثار گنجینه طی زمانِ بازسازی از موزه خارج نمی‌شود، اعلام کرد: برای شروع کار چند موضوع مطرح بود. برای مرمت گنجینه، می‌بایست آثار گنجینه از آن خارج شود. اما ما به دلیل سوظن‌هایی که ممکن است در این خصوص ایجاد شود و همچنین جلوگیری از صدمه‌های احتمالی، ایستادگی کردیم تا آثار در خود موزه حفظ شود و حتی یک برگ هم از آثار گنجینه از موزه خارج نشود. در همین راستا قرار بر این شد که دو تا از گالری‌های موزه ابتدا مرمت شوند و سپس تمام آثار گنجینه به این دو گالری انتقال داده شوند و تا بازسازی کامل گنجینه این آثار در این محل نگهداری خواهند شد.
فرم معماری موزه حفظ خواهد شد
وی ادامه داد: همیشه این نگرانی وجود داشته که مبادا آثار ملی کشور بعد از مرمت و بازسازی تغییر فرم دهند و از فرم اورجینال خود خارج شوند اما جای هیچ نگرانی وجود ندارد و تغییر فرمی در موزه هنرهای معاصر به وجود نخواهد آمد. ما از شرکت‌هایی که در کارنامه‌شان مرمت و بازسازی بناهای بزرگ داشتند، دعوت به همکاری کردیم و از ۱۰ شرکتی که دعوت شده بودند به یک شرکت رسیدیم.
تهیه‌ی فیلم و عکس از مراحل بازسازی
ملانوروزی با اشاره به تهیه‌ی مستند از مراحل بازسازی موزه گفت: موزه هنرهای معاصر، موسسه توسعه هنرهای تجسمی و شرکت پیمانکار به شکل عکس و فیلم در حال مستندسازی روند کار هستند.
در ادامه‌ی این نشست، مسعود معمار گفت: از سال ۹۲ که بر این سمت قرار گرفتم از بناهای مهم تهران ازجمله تئاتر شهر، فرهنگسرای نیاوران و موزه هنرهای معاصر بازدید داشتیم تا با اعتباراتی که در اختیارمان بود از صدمه بیشتر این بناها جلوگیری کنیم.
رئیس اداره نظارت بر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد با ذکر فعالیت‌های جزئی‌ای که در سال‌های اخیر در موزه صورت گرفته، افزود: مشکلات زیرساختی موزه هنرهای معاصر در طی این چهل سال توجهی بدان نشده بود. در سال ۹۳ ما کارهایی از قبیل به‌روزرسانیِ سیستم برودتی موزه انجام دادیم و همچنین بازسازی اساسی برق اضطراری آن صورت گرفت. همچنین سینماتک موزه که سال‌ها از تعطیلی آن می‌گذشت دوباره راه‌اندازی شد.
او با اشاره به اینکه اعتبارات به حد کافی در نظر گرفته شده، بیان داشت: از طریق معاونت هنری و همه گروه‌هایی که دغدغه موزه را داشتند پیگیری کردیم تا اعتبارات مناسبی برای موزه در نظر گرفته شود تا مشکلات آن به طور یک‌جا حل شود و خوشبختانه این اعتبارات در اختیار ما گذاشته شد.
او پایان زمانِ بازسازی موزه را پایان شهریورماه سال ۱۳۹۷ اعلام کرد.
احمد طالبی‌نژاد، بنای موزه‌ی هنرهای معاصر را یک بنای ساده ولی در عین حال پیچیده دانست و گفت: موزه هنرهای معاصر یک بنای معاصر است که چهل سال بیشتر از عمر آن نمی‌گذرد. برخورد با یک بنای معاصر هم می‌تواند ساده باشد و هم پیچیده. بنا قدیمی نیست و زبان معماری آن برای ما آشناست؛ اما پیچیده هم هست به این خاطر که باید این زبان را به درستی شناسایی کنیم و بعد دست به مرمت آن بزنیم.
الحاقات موزه برداشته می‌شود
مشاور طرح بازسازی موزه گفت: آنچه در وهله اول مهم بود این است که الحاقاتی که طی ۴۰ سال به موزه وارد شده بود باید پاکسازی شود. قدم بعدی رفع نواقص فنی کار بود. خوشبختانه موزه مسئله‌ی جدی‌ای ندارد و سازه آن کاملاً پابرجاست.
او با اشاره به برخی از مشکلاتِ فعلی موزه، اضافه کرد: باید پوسیدگی لوله‌ها مورد بررسی قرار گیرد. همچنین بامِ موزه باید کاملاً برداشته می‌شد تا به عایق رطوبتی آن می‌رسیدیم و در برابر رطوبت و حرارت ایمن می‌شد. همچنین تعدادی از ورق‌های مسی موزه آسیب دیده است که باید تعویض شود. در طی سال‌های اخیر هر بخشی از موزه به کاری اختصاص داده شده که اینها باید با بررسی دقیق مورد بازبینی قرار بگیرند و ساماندهی شوند. باید کاربری بخش‌های خدماتی و تاسیساتی موزه دقیقاً مشخص شود و در قسمت پشتیبانی، گنجینه و قسمت‌های اداری تغییراتی به وجود بیاید.
به فکر گنجینه‌ی دوم هستیم
وی با اشاره به چگونگیِ افزایش گنجایش گنجینه گفت: مسئله مهم در این بازسازی افزایش گنجینه است. این افزایش هم تا حدی که ممکن است قابل اعمال می‌باشد. افزایش گنجینه می‌تواند تا حداکثر ۵۰ درصد اتفاق بیفتد. بیش از این اگر نیاز به گنجینه داشته باشیم موزه نمی‌تواند گنجایش بیشتری داشته باشد و می‌بایست در خارج از فضای موزه، گنجینه‌ای در نظر گرفته شود.
مشاور طرح افزود: هیچ قسمتی از موزه تخریب نمی‌شود و یا دیواری از آن برداشته نمی‌شود. تنها الحاقات اضافه را پاکسازی می‌کنیم و با تغییر کاربری‌های غیرضروری مشکل گنجایش گنجینه را رفع می‌کنیم.
محسن عقابی در ادامه‌ی این نشست، گفت: در ایران این تلقی وجود دارد که میراث فرهنگی آثاری که از عمرشان می‌گذرد را به نحوی بازسازی و مرمت می‌کند. اما بحثی به نام «دوکومومو» وجود دارد که به معنای میراث معماری معاصر است. نزدیک به ۲۰۰۰ ساختمان با مشخصاتِ «دوکومومو» در ایران وجود دارد. از ساختمان‌های سرشناس «دوکومومو» در ایران می‌توان به میدان آزادی، تئاتر شهر و موزه‌های هنرهای معاصر اشاره کرد. اصالت این ساختمان‌ها در نظر اول مشخص و واضح است. باید به نحوی با این ساختمان‌ها برخورد کرد که کالبد آن زنده بماند و تبدیل به یک شی موزه‌ای نشود و حیات در آن جاری باشد. از ویژگی‌های این ساختمان سادگی آن است: بتن - سنگ - شیشه - مس.
با «کامران دیبا» در تماسیم
ملانوروزی در پاسخ به این سؤال که آیا تعاملاتی با معمار اصلی موزه درمورد این بازسازی شده یا خیر، گفت: در طی این سال‌ها با آقای کامران دیبا دیدارهایی داشته‌ایم و از دغدغه‌های ایشان در خصوص موزه هنرهای معاصر اطلاع داریم. مثلاً یکی از موضوعاتی که ایشان روی آن حساس بود کف پوش جلوی موزه، آرم و تابلوی موزه بود. یا قرنیزهای کنار گالری‌ها که می‌گفتند دیگر نیازی به آن‌ها نیست. هم‌چنان با ایشان در ارتباط هستیم. نقشه‌های موزه نیز از آقای دیبا و پیمانکار اصلی موزه یعنی شرکت رُس گرفته‌ایم. اما این ارتباط به شکلی نیست که خود آقای دیبا پای کار حضور داشته باشند.
قانون مشکل دارد: موزه‌ی هنرهای معاصر در حوزه‌ی میراث فرهنگی نیست
کارشناسان میراث فرهنگی در جریان بازسازی موزه هستند
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی در پاسخ به این سؤال که تعامل با سازمان میراث در این بازسازی به چه صورت است، گفت: سازمان میراث فرهنگی زمانی جزو وزارت ارشاد بوده که از این وزارتخانه جدا شده است. اما در ساختارهای قانونی ما گاهی مشکلاتی وجود دارد. چون در قانون آمده که کلاً مسائل مربوط به موزه‌ها باید تحتِ نظارت سازمان میراث فرهنگی صورت بگیرد؛ ما هم در یک ماه گذشته از کارشناسان میراث فرهنگی دعوت کردیم و آن‌ها آمدند و از شکل نگهداری آثار و فضاهای موزه گزارش‌هایی تهیه کردند. از طرفی موضوع میراث فرهنگی مربوط به هنرهای گذشته است و موزه هنرهای معاصر موزه‌ی جدیدی است که میراث فرهنگی نباید در این زمینه دخالتی داشته باشد. اما به هر حال چون در قانون آمده و دیوان محاسبات نیز از ما خواسته بود، این ارتباط بین ما و میراث وجود دارد.
او درخصوص آثار گنجینه گفت: چون طی این ۴۰ سال، کمتر آثار گنجینه در معرض نمایش قرار داشته، کارها نسبتاً سالم هستند و این هم نه به خاطر محافظت خوب ما، بلکه به دلیل شرایطی است که وجود داشته. مثلاً کارهای روتکوی موزه‌ی هنرهای معاصر نسبت به آثاری که از او در دنیا وجود دارد سالم‌تر است.
بودجه‌ی ۶ میلیاردی سال ۹۶ برای بازسازی موزه
معمار درخصوص میزان اعتباری که برای بازسازی موزه تخصیص یافته، گفت: شش میلیارد تومان بودجه برای این بازسازی در نظر گرفته شده است. این ۶ میلیارد از اعتبار سال ۹۶ تأمین می‌شود و بعد هم اعتبار سال ۹۷ ابلاغ خواهد شد که اگر کمبودی بود از آن بودجه استفاده می‌کنیم.
از کالای ایرانی استفاده می‌کنیم
هیچ خستی در بازسازی موزه به خرج نمی‌دهیم
رئیس موزه‌ی هنرهای معاصر، با اشاره به استفاده از کالاهای ایرانی در بازسازی‌های موزه گفت: نیازی به خارجی‌ها در مرمت موزه نیست چون طراح بنا یک ایرانی است. از بهترین نمونه جنس‌های داخلی که با نمونه‌های خارجی‌اش رقابت دارد، در بازسازی موزه استفاده می‌شود و هیچ خستی هم در این کار نداریم و کاملاً با دست باز خرج می‌کنیم. اما برخی کالاها مثل موکت‌های غیرقابل اشتعال و نورهای مخصوص موزه‌ای مجبوریم که از اجناس خارجی استفاده کنیم.
مکاتبه با بنیادهای هنری برای مرمت آثار در آینده
زارع در پاسخ به این سؤال خبرنگار ایلنا که آیا تابلوها، مجسمه‌ها و آثار هنری موزه هم مرمت می‌شود یا خیر، گفت: مرمت آثار موزه در این بازسازی جایی ندارد. این امر نیازمند همکاری با بنیادهای خاص خودش است. برای مرمت آثار باغ مجسمه نیز با بنیادهای آثار در حال مکاتبه هستیم.
در پایان، ملانوروزی به نشستی اشاره کرد که به‌زودی با حضورِ انجمن‌های تجسمی درخصوصِ بازسازی موزه برگزار خواهد شد.
