بابك مهری كارگردان نمایش گیلگمش:
هنرمندان زیادی نمیشناسم كه سوال مطرح كنند
سوال از یك احساس نیاز و خلائی نشات میگیرد كه گویا برای هنرمندان هم نسل من وجود ندارد، چون چنان درگیر فضای دیده شدن در تئاتر هستیم كه به سوال نمیرسیم.
ایلنا: گروه تئاتر آو چند سالی است كه با اتكا به هزینه شخصی اعضا و كوششهای گروهی تشكیل شده كه تصمیم دارد تولید اثر در قالب گروه را مانند آنچه پیشتر گروههایی مانند گروه کوچه، گروه بازیگران شهر كه توسط آربی آوانسیان پایه گذاری شده بود و... را زنده كنند.
بابك مهری یكی از اعضای این گروه و مدیرعامل این موسسه با اشاره به اینكه مدیریت مسائل مالی موسسه و سالن كار سادهای نیست و سختیهای خودش را دارد. در خصوص اداره محل، گفت: این كار نیازمند سرمایه است كه خوشبختانه همین سالن برای ما بهترین سرمایه است، همچنین مسئولان وزارت ارشاد و مركزهنرهای نمایشی نیز با به رسمیت شناختن این محل به عنوان سالن تئاتر كمك زیادی به ما كردهاند.
این هنرمند جوان ضمن اشاره به اینكه با توجه به همین شرایط ما ترافیك اجرا نداریم و به راحتی می توانیم نمایش اجرا كنیم، بیان كرد: نكته مهم این است كه ما توجه داشته باشیم تئاتر فقط در سالنهای تئاترشهر اتفاق نمیافتد، این فرهنگ در بسیاری از كشورهای جهان جا افتاده است، یعنی فرهنگ تئاتری دارند. به عنوان نمونه در كشور لهستان اجرای من در محلی اجرای تئاتر دیدم كه امكان ندارد در ایران ببینید گروهی قبول كند آنجا نمای اجرا كند اما در لهستان ماهها روی صحنه است و هنرمند و مخاطب با یكدیگر همراه هستند.
مدیرعامل موسسه آو با تاكید بر لزوم فرهنگسازی در این زمینه، ادامه داد: به نظر من این پایهای است كه حرفهایترهای تئاتر ما باید آن را درست كنند و به همه بیاموزند كه تئاتر خودش تئاتر است و نیازی نیست ماهها انتظار بكشیم تا سالنهای تئاترشهر یا مولوی و ایرانشهر خالی شوند و نوبت به ما برسد.
یكی از اعضای گروه كارگردانی نمایش گیلگمش با اشاره به بحث چرخه مالی اجرای نمایش، گفت: الان سالنها برنامهریزی برای كسب درآمد و گردش مالی از طریق تئاتر را در دستور كار قرار دادهاند و به عنوان نمونه سالنهای ایرانشهر در این جهت گامهایی برداشته است.
وی ادامه داد: ایرانشهر با این روش به فضای سرمایهگذاری و برگشت سرمایه كمك میكند و امكان جذب افراد برای سرمایه گذاری در تئاتر را به وجود میآورد. اگر فردی امكان سرمایهگذاری داشته باشد با دیدن اینكه سرمایهاش حدر نمیرود بازگشت دارد ترقیب به همكاری و تولید میشود. به اضافه اینكه مشاركت در تولید كالای فرهنگی جذابیت بیشتری میتواند داشته باشد.
بابك مهری در ادامه به سرمایههای سرگردان تئاتر اشاره كرد و اظهار داشت: شما ببینید طی هرسال نمایشنامههای زیادی برای اجرا در جشنواره تئاترفحر به دبیرخانه این فستیوال ارسال میشود كه تعداد زیادی از آنها امكان حضور در این رویداد را پیدا نمیكنند. اما آثاری كه پشت در ماندهاند به هرحال حاصل زحمت عدهای هنرمند است كه بیخود نیستند و قابلیت اجرا دارند.
وی افزود: ما قبلا هم پیشنهاد دادهایم كه با توجه به وجود این سالن آمادگی داریم تمام نمایشهایی كه به جشنواره راه پیدا نمیكنند را در این محل پذیرا باشیم و امكان اجرا برای آنها را مهیا كنیم. به این وسیله امكانی فراهم میشود كه در تمام طول سال اینجا را پر از اجرا كنیم، این یعنی پول و سرمایهای كه دارد از دست میرود.
این كارگردان همچنین درخصوص سالن آوا توضیح داد و ضمن اشاره به اینكه هرفضایی اگر قابلیت نشستن تماشاگر را داشته باشد، میتواند به عنوان محلی برای اجرای نمایش درنظر گرفته شود، تصریح كرد: به همین دلیل این محل را به عنوان جایی برای تمرین و اجرا آثار خود درنظر گرفتهایم، این محیط به سادگی قابلیت تبدیل شدن به بلكباكس را دارد.
وی افزود: بازیگر و تماشاچی مواد تشكیل دهنده تئاتر هستند، این سالن با توجه به اینكه قابلیت جای دادن اینها را در خود دارد برای اجرا خوب است. باید توجه داشته باشیم كه محل قبلی ما 40متر بیشتر فضا نداشت.
كارگردان نمایش گیلگمش با بیان اینكه در دنیا دو گونه تشكیل گروه وجود دارد درخصوص تشكیل گروه آو، گفت: به نظر من در دنیا به این شكل است كه كارگردانی تصمیم میگیرد گروهی را برای تولید اثر هنری گرد هم جمع كند. اما از طرف دیگر گروههایی هستند كه همواره با هم زندگی میكنند كه نمونههای آن را سابق در كشور خود داشتهایم اما سالیان زیادی است كه دیگر از این گروهها خبری نیست و ما سعی كردیم دوباره این جریان را زنده كنیم و گروهی باشیم دركنار هم.
وی ادامه داد: زندگی گروه با هم مستلزم این است كه همه اعضا سوال مشتركی داشته باشند یا تفكری خاص درخصوص شیوه اجرای تئاتر و برخورد با تماشاگر كه بخواهند با همكاری یكدیگر آن را پیگیری كنند. مثلا سوالی كه بخواهند درباره آن پژوهش و تاثیر آن بر مخاطب را بفهمند.
مهری با اشاره به آفتهای تشكیل گروه بدون داشتن تفكر و سوال مشترك، اظهار داشت: اگر تشكیل گروه مبتنی بر این باشد كه عدهای تنها به دلیل اینكه از یكدیگر خوششان میآید دور هم جمع شوند امكان دارد روزی هم فرا برسد كه از هم بدشان بیاید. سوال من این است كه چطور میتوانیم تماشاگر را وارد اجرا كنیم، اینكه تئاتر ابتدایی و نمایشهای آئینی نخستین چگونه بوده و امروز چطور میتوان آن را به صورت مدرن برای مخاطب امروزی اجرا كرد.
وی با اشاره به اینكه افراد زیادی را در ایران نمیشناسد كه سوالی داشته و پی پاسخ آن باشند، بیان كرد: به نظر من سوال از یك احساس نیاز و خلائی نشات میگیرد كه گویا برای هنرمندان هم نسل من وجود ندارد، چنان درگیر فضای دیده شدن در تئاتر هستیم كه به سوال نمیرسیم چون زحمت دارد و خیلیها نمیپذیرند به سمت آن بروند. اوج خلاقیت در كارهای ابزورد شكستن قوائد قدیمی و رفتن به سمت قوائدی جدید در همان گونه تئاتری است. این فضا هنوز برای بسیاری از آدمها كافی است.
این هنرمند جوان در پایان با اشاره به اینكه امروز جریان عبور از قوائد گذشته شروع شده است، گفت: قوائد تئاتر ارسطویی دیكر برای خود اروپاییها هم تمام شده و به نوعی طوطیوار به استفاده از المانهای شرقی و خاورمیانهای روی آوردهاند. ما در مقابل فنشعر ارسطو یادگار زریران و ماهابراتا را داریم كه میتواند محفلی برای بسترسازی و سوال باشد.