۵۰ درصد خاک‌های کشاورزی در پی خشکسالی‌های اخیر از بین رفته است

ایلنا: رئیس موسسه تحقیقات آب و خاک ایران گفت: وضعیت منابع آب و خاک فعلی پاسخگوی کشت کشاورزان نیست و ۵۰ درصد خاک‌های کشاورزی در پی خشکسالی‌های اخیر از بین رفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا حسین بشارتی که در نخستین همایش ملی تاثیر پسروی دریاچه ارومیه بر منابع آب و خاک سخن می‌گفت اظهار داشت: سالانه در کشور سه هزار هکتار از اراضی از چرخه کشاورزی خارج می‌شود و به امر ساخت و ساز کشور تغییر کاربری داده و خاک را از کشت به خشت تبدیل می‌کند.
وی افزود: خاکهای کشاورزی کشور از عناصر غذایی خارج شده و بیش از ۵۵ درصد خاک‌ها با فقر آهن مواجه هستند. بشارتی به وضعیت دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه تا سال ۷۵ حدود پنج میلیارد مترمکعب بوده که این میزان به ۳/۲ میلیارد متر مکعب در سال‌های اخیر کاهش یافته است.
بشارتی با بیان اینکه برای جبران این کمبود باید حداقل مقدار آب ورودی به دریاچه ارومیه چهار میلیارد مترمکعب باشد و این تلاش مضاعف متولیان را می‌طلبد، گفت: منابع آب و خاک دریاچه ارومیه با چالش‌های جدی مواجه است و شوری، این منابع را به صورت جدی تهدید می‌کند.
وی افزود: یکی از راهکارهای موثر در دریاچه ارومیه اصلاح مدیریت آب در مزارع و باغات در حوزه دریاچه است.
بشارتی ایجاد تناسب بین سطح زیر کشت و آب قابل دسترسی، بهبود انتخاب برنامه مناسب آبیاری مدیریت منابع آبی، تشخیص مراحل رشد و نمو گیاه، رعایت الگوی کشت مناسب، آموزش و ترویج تکنیک‌های کاربردی و سهل الوصول مدیریت آب در مزرعه، انتخاب روش‌های آبیاری مناسب و متناسب با خصوصیات اقلیتی خاک آبی و اقتصادی به صورت ویژه مکانی را از راه کارهایی برای کشت محصولات کشاورزی در دریاچه ارومیه دانست و افزود: متاسفانه تاکنون مطالعات خاک‌شناسی در حوزه دریاچه ارومیه انجام نشده و باید مدیریت و مطالعات خاک‌شناسی انجام شود.
وی با بیان اینکه ۳۵ درصد مطالعات خاک‌شناسی حوزه دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی انجام شده و ۶۵ درصد مطالعه نشده است در حوزه دریاچه ارومیه آذربایجان غربی ۵۰ درصد مطالعات خاک‌شناسی انجام شده است.
رئیس موسسه تحقیقات آب و خاک کشور خاطرنشان کرد: احداثسد‌ها بر روی رودخانه‌های منتهی به دریاچه، مصرف آب و برداشت بی‌رویه از رودخانه‌های منتهی به دریاچه، حفر چاهای متعدد(بعضا بدون مجوز)، وقوع خشکسالی‌های پی درپی، افزایش دما و کاهش میزان بارندگی از جمله عوامل اصلی پس روی دریاچه ارومیه است.
بشارتی گفت: ۲۹ سد فعال در حوزه دریاچه ارومیه وجود دارد و ۱۶ سد دیگر در حال ساخت و ۱۷ سد هم در دست مطالعه است که حجم آب ورودی به دریاچه را کم می‌کند لذا حجم آب دریاچه ارومیه باید به شش تا هفت میلیارد مترمکعب برسد تا مشکل پسروی این دریاچه برطرف شود.
وی اصلاح الگوی کشت ومدیریت آب در مزرعه را از راهکارهای مقابله با پسروی دریاچه ارومیه وتاثیر آن در کشاورزی اعلام کرد و گفت: ۱۷ طرح مختلف برای احیای دریاچه ارومیه در هیات دولت، دولت تدبیر و امید تصویب شده است.
بشارتی با اشاره به اینکه یکی از چالش‌های منابع آب و خاک کشور پس روی دریاچه ارومیه است، تاکید کرد: این معضل منطقه‌ای نبوده و مشکل ملی و کشوری است که امنیت غذایی را دچار چالش جدی کرده است.
رئیس موسسه تحقیقات آب و خاک کشور به راهکارهای پیشنهادی برای بهبود مدیریت مصرف آب در مزارع و باغات اشاره کرد و افزود: ایجاد تناسب بین سطح زیر کشت و منبع آب قابل دسترس، انتخاب روش آبیاری مناسب، متناسب با خصوصیات اقلیمی، خاکی، آبی و اقتصادی بصورت ویژه مکانی، انتخاب برنامه مناسب آبیاری(دور و عمق آب آبیاری)، تشخیص مراحل رشد ونمو گیاه برای شناسایی تقویم مراحل حساس به آب، وضعیت حاصلخیزی خاک برای رفع محدودیت‌های تغذیه گیاهی، آموزش و ترویج تکنیک‌های کاربردی و سهل الوصول مدیریت آب در مزرعه و رعایت الگوی کشت مناسب را از جمله این پیشنهادات ذکر کرد.
بشارتی ضرورت توجه بیشتر به توان تولید خاکهای کشور از طریق شناسایی منابع و استعداد اراضی و نیز مدیریت حاصلخیزی خاک‌ها و پایش کمی و کیفی منابع آب و خاک کشور در مقیاس مزرعه‌ای را در این حوزه موثر دانست و گفت: تنظیم بیلان آبی در حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است.
رئیس موسسه تحقیقات آب و خاک کشور با بیان اینکه دریاچه ارومیه یک دریاچه شور است و اراضی اطراف همواره متاثر از شوری آب دریاچه بوده است ادامه داد: بایستی کشاورزی در شرایط شور(شورزیست) همواره مد نظر قرار گیرد و بهره برداری از اراضی با لحاظ این عامل محدود کننده مدیریت شود.
همایش ملی تاثیر پسروی دریاچه ارومیه بر منابع آب و خاک با حضور کار‌شناسان و اساتید دانشگاه از سوی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی به مدت دو روز در تبریز برگزار می شود.