نقشه جدید بافت‌های فرسوده تهران احتمالا تا یک ماه آینده به تصویب کمیسیون ماده ۵ می‌رسد

به گزارش خبرنگار ایلنا، با وجود این که از دوره‌های گذشته تا کنون، مدیران شهری تهران وعده‌های متعددی را درباره احیای بافت‌های فرسوده پایتخت ارائه کرده‌اند، اما آمارها حاکی از آن است که برنامه‌های اجراشده در این راستا، تا امروز توفیق چندانی به دست نیاورده است؛ به نحوی که براساس آمارهای سازمان نوسازی شهر تهران، از ۲۷۸ هزار پلاک فرسوده شناسایی‌شده در سطح پایتخت، تنها ۱۲۰ هزار پلاک معادل ۴۳ درصد کل پلاک‌های فرسوده نوسازی شده است و براساس طرح تفصیلی شهر تهران، همچنان ۴ هزار و ۲۳۰ هکتار بافت فرسود مصوب در پایتخت وجود دارد. 

در این میان البته علیرضا زاکانی، شهردار تهران در روز چهارم آبان ۱۴۰۱ و در حاشیه سومین جلسه ستاد مدیریت بحران کلانشهر تهران، مجموع مساحت بافت‌های فرسوده، ناکارآمد و ناپایدار شهر تهران را ۱۲ هزار هکتار اعلام کرده است و نکته مهمی هم که حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران روی آن دست گذاشته، این است که تراکم جمعیت پایتخت در بافت های فرسوده و ناپایدار از سایر مناطق شهر بیشتر است، به نحوی که به گفته او، «یک چهارم شهر تهران نیاز به بهسازی، نوسازی و بازآفرینی دارد، اما ۳۷ درصد جمعیت تهران در همین مساحت یک چهارم سکونت دارند. تراکم جمعیتی متوسط شهر تهران ۱۳۱ نفر در هر هکتار است، اما این عدد در بافت فرسوده به ۳۹۱ نفر در هر هکتار می‌رسد.» 

در چنین شرایطی است که در ماه‌های اخیر، شهرداری تهران به دنبال آن است که ضوابط تعریف بافت‌های فرسوده، ناکارآمد و ناپایدار را تغییر دهد و با ارتقای شاخص‌های مربوطه، مساحت بیشتری از شهر را در قالب چنین بافت‌هایی تعریف کند تا بتواند طرح‌های بازآفرینی شهری، ایجاد محله‌های الگوی شهرسازی و احداث ساختمان‌های مقاوم‌تر در برابر زلزله و سایر حوادث گوناگون را در محدوده‌های وسیع‌تری از شهر تهران اجرا کند و به طور کلی هم‌راستا با «طرح تامین مسکن» و جبران کمبود واحدهای مسکونی موجود در پایتخت، برنامه احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد را پیش ببرد. 

نکته مهم این است که با افزایش مساحت بافت‌های فرسوده و ناپایدار شهری و تعریف نقشه جدید برای این بافت‌ها، واحدهای مسکونی بیشتری مشمول ضوابط ساخت‌وساز و مشوق‌های ارائه‌شده برای نوسازی بافت‌های فرسوده خواهند شد؛ از جمله این مشوق‌ها می‌توان به بخشودگی عوارض، ارائه تخفیف در صدور پروانه ساختمانی و دیگر مجوزهای مربوطه و تخصیص یک طبقه تراکم تشویقی برای نوسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده اشاره کرد که توسط شهرداری تهران ارائه می‌شود و همچنین دولت نیز تسهیلاتی را تا سقف ۴۵۰ میلیون تومان برای نوسازی در بافت‌های فرسوده پایتخت پرداخت می‌کند. 

در این میان البته باید توجه داشت که با تعریف ضوابط و شاخص‌های مربوط به بافت‌های فرسوده و ناکارآمد، طبیعتا نقشه کنونی بافت‌های فرسوده تهران نیز تغییر می‌کند و تغییراتی نیز در مساحت این بافت‌ها، تعداد واحدهای مسکونی موجود در آن و جمعیت ساکنان آن نیز به وجود خواهد آمد. به عبارت دیگر، تغییر نقشه بافت‌های فرسوده پایتخت،  عملا نوعی اعمال تغییر در بخشی از طرح تفصیلی شهر تهران محسوب می‌شود که نیاز به تصویب کمیسیون ماده ۵ شهر تهران دارد. 

در همین راستا، آخرین وضعیت تغییر نقشه بافت‌های فرسوده تهران و تعریف شاخص‌های مربوط به آن را از سید مهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران جویا شدیم و او نیز در پاسخ به ایلنا توضیح داد: طرح شناسایی محدوده‌های هدف بهسازی، نوسازی و بازآفرینی شهری در خردادماه ۱۴۰۲ به تایید کارگروه فنی کمیسیون ماده ۵ شهر تهران رسید. این طرح هم‌اکنون پس از انجام بررسی‌های فنی و کارشناسی و تدقیق نقشه محدوده‌ها، در انتظار مطرح شدن در این کمیسیون است. 

وی در پاسخ به این سوال که کدام محلات تهران تحت تاثیر تغییر نقشه بافت‌های فرسوده قرار می‌گیرند، گفت: محدوده‌های ناکارآمد کالبدی شناسایی‌شده که جایگزین بافت‌های فرسوده فعلی می‌شوند، در محلات گوناگون در مناطق ۱ تا ۲۱ قرار گرفته‌اند. بسته به شرایط و وضعیت هرکدام از محلات، مساحت محدوده‌های شناسایی‌شده متفاوت است. 

هدایت با تاکید بر این که در طرح جدید، شاخص‌های تعریف شده برای بافت‌های فرسوده دچار تغییراتی نسبت به معیارهای کنونی خواهد شد، خاطرنشان کرد: براساس شیوه‌نامه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ابلاغی مهر ۱۴۰۰ و با توجه به وضعیت زمینه‌ای شهر تهران، برای تعیین محدوده‌های ناکارآمد کالبدی، شاخص‌های جدیدی شامل ناپایداری کالبدی بنا، نفوذناپذیری، وجود ابنیه متروکه و رهاشده، میزان دسترسی به خدمات آموزشی و درمانی و حمل‌ونقل عمومی و ... تعریف شده است که نسبت به شاخص‌های کنونی تعریف بافت‌های فرسوده، سختگیرانه‌تر است. 

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران همچنین در پاسخ به این سوال که آیا تغییر نقشه بافت‌های فرسوده و تعریف شاخص‌های جدید نیاز به تصویب شورای شهر، شورای عالی شهرسازی و معمای و سایر نهادها دارد یا خیر، اظهار داشت: طبق ماده ۲ قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری، مرجع تصویب طرح شناسایی محدوده‌های هدف بهسازی، نوسازی و بازآفرینی شهری که نقشه بافت‌های فرسوده براساس آن تغییر می‌کند، کمیسیون ماده ۵ شهر تهران است. 

وی در پایان تصریح کرد: با توجه به فرآیندهای طی‌شده، پیش‌بینی می‌شود که نقشه جدید محدوده‌های ناکارآمد کالبدی یا همان بافت‌های فرسوده و سایر محدوده‌های هدف بازآفرینی شناسایی‌شده در پایتخت در یک ماه آینده به تصویب کمیسیون ماده ۵ شهر تهران برسد.