بخشی از سقف سر در اثر ملی حمام گلزار رشت تخریب شد

ایلنا: یکی از ابنیه‌های تاریخی استان گیلان، حمام تاریخی گلزار رشت است که در سبزه میدان، محله پیر سرا، کنار فروشگاه صابری به شماره پلاک 6 و در نزدیکی خیابان سردار جنگل(سام)، این شهر واقع شده است.

به گزارش خبرنگار ایلنا از گیلان، سر در حمام تاریخی گلزار متعلق به دوره قاجار برای ارث رسیدن برای آیندگان ما توسط سازمان میراث فرهنگی کشور به شماره 11148 در یازدهم مهر ماه 1383 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

به دلیل عدم استفاده از حمام تاریخی گلزار رشت، چندین سال است این بنا به صورت متروکه و خارج از انتفاع باقیمانده است که از ویژگی‌های مهم این حمام می‌توان به سر در ورودی کاشیکاری شده زیبا متعلق به اواخر دوره قاجار (احمد شاه قاجار) اشاره کرد.

باتوجه به تغییر کاربری بناهایی از این دست می‌تواند به عنوان جاذبه گردشگری و اقتصادی مورد توجه قرار گیرد، اما این مسئله موقعی قابل اجراست که از اصل بنا چیزی باقیمانده باشد.

وضعیت فعلی حمام تاریخی گلزار رشت هم اکنون بسیار نگران‌كننده است و هر لحظه امکان ریزش آن وجود دارد و شاهد این ماجرا وجود اخطاریه کتبی شهرداری رشت است که در اختیار "گیاهی" به عنوان یکی از مستاجران باسابقه این بنا است و تصویر آن در ایلنای گیلان موجود است.

بنابراین انجام مراحل مرمت حفظ و نگهداری از سر در حمام تاریخی گلزار رشت که در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد، باید در اولویت کاری اداره کل میراث فرهنگی گیلان قرار گیرد و این درصورتی است که حمام حاجی ساغریسازان این شهر علی رغم به سرقت رفتن کاشی‌های سر در آن طی ماه‌های گذشته، مورد توجه و مرمت میراث فرهنگی استان قرار گرفته است.

چرا بناهای مشابه نظیر حمام تاریخی گلزار رشت نباید مورد مرمت طی سالیان گذشته قرار گیرد و این تناقض نشان دهنده عدم توجه به بناهای تاریخی ثبت شده سطح شهر رشت و سر نکشی نکردن به آن‌هاست.

ضرورت دارد هرچه سریع‌تر مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان اقدام عاجل جهت مرمت حمام تاریخی گلزار رشت را در دستور کار نهاد خود قرار دهند در غیر این‌صورت در آینده شاهد از بین رفتن این بنا تاریخی هم خواهیم بود.

خبرگزاری ایلنا در اسفند ماه 1389 با درج گزارشی تحت عنوان «بی‌تفاوتی میراث فرهنگی در مرمت حمام تاریخی رشت»، نسبت به وضعیت بسیار نامناسب حمام تاریخی گلزار رشت هشدار داد ولیکن نه تنها تاکنون اداره کل میراث فرهنگی گیلان جوابیه‌ای به این گزارش منتشر نكرده بلکه این بنا نیز مورد مرمت قرار نگرفته است.

از سویی دیگر به دلیل بی‌تفاوتی اداره کل میراث فرهنگی گیلان حداقل طی گذشت 27 ماه از درج گزارش ایلنا، سبب شد عوامل شهرداری و آتش نشانی شهر رشت برای حفظ جان عابرین پیاده و ساکنین برابر بند 14 ماده 55 قانون شهرداری‌ها، نسبت به تخریب بخشی از سقف سر در این حمام مبادرت ورزند.

حمام گلزار رشت در اواخر دوره قاجاریه و در زمان احمد شاه قاجار ساخته شده است وتاریخ اختتام این بنا سال 1334هجری قمری ذکرشده است. سر درب حمام، کاشیکاری‌های نسبتآ ظریفی دارد. در هلال کوچک بالای سردر، بسمله و ان یکاد تاللعالمین، در هلال پایین تمثال احمد شاه قاجار و در حاشیه سردر تمثال سلاطین قدیم ایران دیده می‌شود. این ابیات نیز در بالای سر در، دیده می‌شود:
هزار وسیصد وسی وچهارازهجرت
گذشته بود که شد اختتام این حمام
به اشتراک سه بحرسخا سه صاحب فضل
سه کنزوجودسه کان هنرسه نیکونام
یکی زدود ه ی احمد زدوطه ی حیدر
که باقراست ورا نام باقری فرجام
دوفخرحاجی یکی بد حسن یک عبدالله
که هردو زبده ی عصرند وشهره ی ایام
اگرسوال نمایی زنام معمارش
شدی به دست تقی ختم این خجسته مقام
ز وضع کاشی حمام اگر زمن خواهی
تمام کرد محمدپوریوسف نام
«عمل مشهدی محمد ولد مرحوم حاج یوسف کاشی ساز،سنه ی 1334هجری قمری»

بنا به طرح بررسی شناسایی باستان شناختی شهرستان رشت اداره میراث فرهنگی گیلان، مالکیت این اثرخصوصی دراختیار فردی به نام حمید سلیمی است، جنس دیواره های این بنا از خشت است، درگذشته بنا به عنوان یک مکان عمومی و تجاری استفاده می‌شده، هم اکنون نیز بلااستفاده بوده، فضاهای داخلی این بنا تا حد زیادی تخریب شده و دیگر حمام به مفهوم واقعی آن وجود ندارد.
سردر این اثر تاریخی بنا به اهمیت فوق‌العاده خود به شماره 11150و به تاریخ 11مهرماه 1383در فهرست آثار ملی کشور به ثیت رسیده است، اما به دلیل بی‌تفاوتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در طی سالیان گذشته سقف سردر آن وضعیت احتمال دارد که تخریب و سبب به وجود آمدن خسارت‌های جانی و مالی برای ساکنان، مغازه‌داران، عابرین و حتی سردر ثبت شده بشود.
یکی از مغازه داران که 50سال در زیر ساختمان این اثر تاریخی مشغول به کسب است، اظهارداشت: این بنا متعلق به دوره قاجاریه است دارای کاشیکاری‌های بسیار زیبایی بر سردر آن است که توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می‌كند.
محمد گیاه رنگ خواه، خاطرنشان کرد: این بنا بعد از انقلاب بلااستفاده شد و مالکین آن اداره کل اوقاف، حاج رضا کمایی و سلیمی هستند.

به گفته وی؛ که بیش از هفتاد سال سن و قبل از او پدرش در این مکان کسب می‌کرده، در سال گذشته با هزینه شخصی حدود یک میلیون تومان برای مرمت سقف ساختمان این بنا هزینه كرده و هیچ کس آن را جبران نکرده است.
گیاه رنگ خواه تصریح کرد: هر لحظه امکان دارد سقف سردر و چوب‌های این حمام بر سر مردم ریزش كند. اما مشخص نیست كه چه كسی باید پاسخگو باشد؟!

گزارش از: خلیل اخوان اصغری