وزیر ارشاد در جلسه هم‌اندیشی با تشکل‌های نشر:
مشکلات صنعت نشر چیز جدیدی نیست
حسینی معتقد است که صنعت نشر ایران از دورهٔ قاجار تا امروز، اکثرآ اقتصادی نبوده و این‌گونه نبوده که بتواند به تنهایی چرخ‌های خودش را بچرخاند. مشکلاتی که الان گریبانگیر این صنعت است، چیز جدیدی نیست، اما قبول داریم که امسال به خاطر مشکلات ارزی، امسال به طور اخص در حوزهٔ نشر افزایش پیدا کرده است.
ایلنا: سومین نشست هم اندیشی تشکل‌های نشر با مسئولان وزارت ارشاد، شب گذشته (چهارشنبه ۲۴ آبان‌ماه) در هتل انقلاب تهران، با حضور سیدمحمد حسینی (وزیر ارشاد)، علی اسماعیلی (سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد) و تعدادی از اصحاب نشر برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در شروع این نشست و در غیاب حسینی وزیر ارشاد، چند نفر از نمایندگان ناشران در مورد مشکلات و و مسایل مختلفی مثل: گرانی کاغذ، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، حوزهٔ کتاب‌های کودک و نوجوان، نمایشگاه‌های استانی، حامل‌های انرژی، بن کارت، مشکلات ناشران دانشگاهی، بسترهای حمایتی در حوزه تبلیغات شهری، رسانه‌ای و مطبوعاتی و مکان نمایشگاه کتاب و.... صحبت کردند.
در ابتدای این مراسم مریم جدلی نماینده انجمن زنان ناشر گفت: برگزاری نمایشگاه‌های استانی شرایطی را فراهم می‌کند که علاقه‌مندان به کتاب با تازه‌های نشر آشنا شوند ولی متاسفانه برای برگزاری نمایشگاه‌های استانی مشکلاتی را بر سر راه داریم.
جدلی افزود: باید با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولین نشر در جهت چاپ و نشر کتاب‌های مفید گام‌های بلندی را برداریم. در راستای این هدف تبلیغات و کمک رسانه‌ها نقش بسیار مهمی را می‌تواند ایفا کند.
سید علی اکبر رییس نیا نماینده انجمن فرهنگی ناشران آموزشی نیز درباره نمایشگاه‌های استانی بیان کرد: مطالعه روند کمی و کیفی نمایشگاه‌های استانی نشان دهنده تجدید نظر در نحوه برگزاری است. تشکیل کمیته استانی، تهیه ضوابط و آیین نامه‌های استانی، توسعه نمایشگاه‌های در استان‌ها، تسهیلات رفاهی برای مخاطبان از جمله تمهیدات انجمن فرهنگی ناشران آموزشی محسوب می‌شود.
حسن احمدی نماینده انجمن ناشران الکترونیک با اشاره به حمایت بیشتر از کتاب الکترونیک در این باره اظهار کرد: صنعت نشر ما باید خود را با پیشرفت و توسعه دنیای ارتباطات هماهنگ کند. کتاب الکترونیک در جهان جایگزین کتاب شده است با توجه به ۱۱ میلیون مخاطب الکترونیکی در ایران باید خود را در زمینه کتاب الکترونیک ارتقا دهیم.
وی در ادامه صحبت‌های خود افزود: بسیاری از مخاطبان دسترسی به فروشگاه‌های خرید کتاب را ندارند ولی با گسترش کتاب الکترونیکی می‌توانیم کتاب مورد نظر را در اختیار مخاطبان در دور‌ترین نقاط قرار دهیم.
حسینی نماینده خانه کتاب ضمن اشاره به مواجه شدن ناشران با مشکل گرانی کاغذ در ادامه اضافه کرد: تکثیر غیر قانونی آثار تحت حمایت، چرخه چاپ و تکثیر کتاب را مختل می‌کند. باید با آموزش همگانی و فرهنگ سازی جلوی این اتفاق را گرفت.
تعدیل قیمت کتاب، تجدید چاپ، گسترش صنعت چاپ و تخفیف خرید کتاب از جمله اقداماتی است که خانه کتاب در نظر دارد با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام دهد.
عبدالعظیم فریدون نماینده ناشران کتاب کودک و نوجوان درباره ادبیات کودک گفت: ادبیات کودک و نوجوان سه مرحله را پشت سر گذاشته است. در مرحله اول ادبیات کودک در حال تجربه آموزی بود و در مرحله دوم با ورود بخش خصوصی، ادبیات کودک و نوجوان فعال شد. ولی متاسفانه در مرحله سوم این رشد با اختلال روبرو شد.
وی درباره دلایل این اختلال توضیح داد: سیستم نامناسب توزیع، سیاست‌های اعمال شده و پایین بودن سهم خرید کتاب برای مخاطبان، ادبیات کودک و نوجوان را با مشکل روبرو کرد. نداشتن دسترسی سریع مخاطب به کتاب موجب فاصله گرفتن وی با کتاب می‌شود.
مهدی میر دشتی نماینده تعاونی توزیع کنندگان کتاب تهران درباره شکل گیری این تعاونی گفت: در سال ۷۳ به دلیل آشفتگی نشر و توزیع، گروهی از ناشران جلساتی را درباره حل این آشفتگی برگزار می‌کردند. اعضای این هیات با پیگیری‌های مطالبات صنفی، تعاونی توزیع کنندگان کتاب را تشکیل دادند. این تعاونی از وزارت ارشاد خواستار صدور مجوز معافیت مالیاتی است. مرتضی آخوندی نماینده انجمن اسلامی ناشران درباره انتشار کتب دینی اظهار کرد: ورود به عرصه کتاب‌های مذهبی از دو دیدگاه صورت می‌گیرد بعضی از ناشران برای منفعت طلبی و داشتن درآمد وارد انتشار کتاب‌های دینی می‌شوند. تعدادی از ناشرین هم برای خدمت و انجام وظیفه این کتاب‌ها را منتشر می‌کنند. برای فعالیت در عرصه دینی نباید وابسته به کارهای فرمایشی و سفارشی بود.
علیرضا ربانی نماینده انجمن ناشران بین الملل با بیان اینکه تحریم‌ها موجب به وجود آمدن شرایط سخت برای ناشران شده است در این باره تاکید کرد: تحریم‌های بحران ساز اخیر موجب کاهش منابع خارجی و گران شدن ناگهانی ارز، افزایش قیمت کتب خارجی را به همراه داشته است. ادامه این فشارهای اقتصادی رها کردن بسیاری از ناشرین این عرصه را همراه خود دارد.
محمد مهدی داودی‌پور نماینده اتحادیه ناشران نیز ضمن اشاره به مشکل کاغذ ومحدودیت برای چاپ کتاب درباره دیگرمشکلات موجود توضیح داد: کاغذ محور حرکت ناشران محسوب می‌شود ولی متاسفانه در حال حاضر به بزرگ‌ترین مشکل ناشران تبدیل شده است. از منابع تامین کاغذ داخلی که ۷ کارخانه بود، ۵ کارخانه به دلایل مختلف کار نمی‌کنند.
علی ثابت گفت: تبلیغات زیادی در زمینه مصرف گرایی به چشم می‌خورد ولی متاسفانه تبلیغ در زمینه کتاب و کتاب خوانی نداریم. با توجه به این شرایط وزارت فرهنگ و ارشاد در تبلیغ و اطلاع رسانی می‌تواند نقش به سزایی داشته باشد. همچنین می‌توان با همکاری نهاد‌ها و سازمان‌های فرهنگی دیگر تبلیغات شهری و رسانه‌ای را افزایش داد.
محسن ارجمند نماینده انجمن ناشران دانشگاهی درباره نمایشگاه کتاب عنوان کرد: تعداد ناشران و بازدید کنندگان از نمایشگاه کتاب افزایش یافته است و این موضوع می‌تواند در گسترش فرهنگ کتاب خوانی بسیار موثر باشد. ولی متاسفانه زیر ساخت‌ها و استراتژی‌ها در زمینه برگزاری این نمایشگاه همچنان با مشکلات زیادی روبرو است.
محمود آموزگار دبیر اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران ضمن اشاره به همکاری تمامی نهادهای فرهنگی در جهت گسترش صنعت نشر در ادامه صحبت‌های خود گفت: در تمامی کشورهای جهان تعداد کتاب فروشی‌ها بیشتر از ناشران است در صورتیکه در کشور ما تعداد ناشران بیش از کتاب فروشان هستند. این موضوع موجب روی آوردن به برپایی نمایشگاه‌های کتاب در استان‌های مختلف و گذاشتن تخفیف برای کتاب‌ها شده است.
در ادامه و پس از گذشت زمانی نزدیک به یک ساعت و نیم از شروع این نشست، سید محمد حسینی در این مراسم حضور پیدا کرد.
وزیر ارشاد در صحبت‌های خود ضمن عذرخواهی به دلیل عدم حضور در نشست سال گذشته گفت: تصور نمی‌کردم نشست در هتل انقلاب تا این اندازه جدی و منسجم برگزار شود و این موارد مطرح شود، اما جای خوشحالی است که این هم‌فکری‌ها به این شکل رو در رو و صریح برپا می‌شود. وزارت ارشاد، وزارتخانه‌ای بزرگ است، اما ما هر پیشنهاد و انتقادی را به صورت جدی در دولت پیگیری می‌کنیم. این وزارتخانه همواره در ارتباط با قشر نخبهٔ جامعه قرار دارد و از این جهت تمام اهالی فرهنگ و هنر نیز از این وزارتخانه انتظاراتی دارند که باید برآورده شوند. در کنار این مساله، واضح است که باید به ناشران توجه بیشتری کرد.
او در مورد بحث معافیت‌های مالیاتی گفت: کلیات بحث مربوط به معافیت مالیات‌های تشکل‌های نشر در دولت تصویب شده و البته رئیس‌جمهوری هم همواره در جلسات هیات دولت، حمایت‌های خود را در این باره عنوان می‌کند. تشکل‌های نشر باید از ناحیه وزارت ارشاد مطمئن باشند. این وزارتخانه در حل مشکلات حوزهٔ نشر کوتاهی نمی‌کند، مگر در صورتی که مشکلی خارج از حیطهٔ اختیار‌ها و فرا‌تر از ظرفیت‌های وزارت ارشاد وجود داشته باشد.ای کاش نمایندگانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این نشست حضور داشتند تا در جایگاه پاسخگویی، بررسی و حل برخی از این مشکلات قرار می‌گرفتند.
حسینی در مورد مشکلات نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم گفت: بسیاری از ناشران گلایه‌هایی از نامناسب بودن مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و یا غرفه‌هایی که در اختیارشان قرار داده می‌شود می‌کنند، اما با پایان نمایشگاه بیست و پنجم کتاب تهران و دستور آقای رحیمی، وزارت ارشاد مذاکراتی را برای اختصاص زمین به این نمایشگاه در مصلای امام خمینی انجام داد که به دلیل محدود بودن فضای زمین مورد نظر، مسالهٔ خرید این زمین منتفی شد. فضای زمین اندک و برای نمایشگاه کافی نیست، اما از سوی دیگر مسئولان پروژهٔ فرهنگی باغ کتاب نیز به برپایی نمایشگاه کتاب تهران در این مجتمع اصرار داشتند و آنرا مناسب می‌دانند و امیدواریم باغ کتاب هرچه زود‌تر به نتیجه برسد تا موارد برای برپایی نمایشگاه کتاب در آن سنجیده شود.
وزیر ارشاد در مورد دو برابر شدن فضای کتابخانه‌ها گفت: همهٔ فعالیت‌هایی که در وزارت ارشاد انجام می‌شود، در مسیر کمک به صنعت نشر و چاپ کشور است. امسال به دلیل وضعیت ارزی کشور، مشکلات مربوط به حوزهٔ نشر افزایش یافت، اما این بحث به معنی بی‌تفاوت بودن وزارت ارشاد نیست. ما تلاش و توان خود را برای حل مسایل پیش آمده در حوزه نشر به کار گرفته‌ایم.
او همچنین در مورد کاهش خریدهای کتاب وزارت ارشاد از ناشران تاکید کرد: برخی مشکلات اقتصادی وجود دارد، اما واقعیت این است که در دولت‌های نهم و دهم پیشرفت زیادی در زمینه کتابخانه‌ها و کتاب فروشی‌ها صورت گرفته است. در ابتدای دورهٔ فعالیت آقای احمدی‌نژاد، ۱۶۰۰ کتابخانه عمومی داشتیم که الان این تعداد به ۲۸۰۰ کتابخانه رسیده است. همچنین جوایزی مثل کتاب سال، جلال آل احمد، پروین اعتصامی، کتاب فصل و سایر جشنواره‌های حوزهٔ کتاب درمعرفی آثار ارزشمند ناشران در جامعه و نیز بهبود سرانه مطالعه تاثیر زیادی دارد.
وزیر ارشاد ادامه داد: نشر ما از زمان قاجار و پهلوی تا به حال غالبآ نشر اقتصادی نبوده و این گونه نبوده که بتواند به تنهایی چرخ‌های خودش را بچرخاند. مشکلاتی که الان گریبانگیر این صنعت است، چیز جدیدی نیست. اما قبول داریم که امسال به خاطر مشکلات ارزی مشکلات به طور اخص در حوزه نشر افزایش پیدا کرده است.
در ادامهٔ این مراسم، علی اسماعیلی (سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد) ضمن اشاره به یکی از موارد یاد شده از سوی ناشران یعنی مشکل گرانی کاغذ گفت: موارد و مشکلات موجود در حوزهٔ نشر و کاغذ در اختیار معاونت فرهنگی وزارت ارشاد قرار گرفته و ما هم با هدف حل موانع حوزهٔ نشر، از هیچگونه حمایتی دریغ نخواهیم کرد.
او ادامه داد: مقدار بودجهٔ این معاونت برای حمایت ناشران محدود است، از این رو حمایت‌ها باید به صورت بهینه اختصاص یابد، همچنین در بحث مربوط به حمایت از خرید کتاب، باید بگویم که این معاونت تنها ۶ درصد توان خرید کتاب دارد. در این مورد معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، سال گذشته حدود ۱۶ میلیارد تومان در حوزهٔ خرید کتاب حمایت کرد، اما امسال به دلیل محدودیت‌های مالی تاکنون موفق به خرید ۶ میلیارد تومان کتاب شده است. البته امیدوارم این رقم در آینده نزدیک به ۱۱ میلیارد تومان برسد.
اسماعیلی ضمن تاکید و لازم دانستن اصلاح تمام آئین‌نامه‌های معاونت فرهنگی این وزارتخانه گفت: این آئین‌نامه‌ها در معاونت فرهنگی با هدف اصلاح و در صورت نیاز اعمال تغییرات لازم، در حال بازبینی هستند.
سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در خصوص راه‌اندازی مرکز نشر الکترونیک در اتحادیهٔ ناشران و کتابفروشان به عنوان یکی از راهکار‌ها که از سوی یکی از ناشران مطرح شده بود گفت: توسعهٔ نشر الکترونیک از جملهٔ تاکیدهای رهبر معظم انقلاب اسلامی است، باید برای توسعهٔ نشر دیجیتال در کشور اهتمام ویژه‌ای داشت، اما این به معنای حذف نشر مکتوب نیست، بلکه با وجود گسترش نشر دیجیتال کتاب همچنان جایگاه والای خود را حفظ کرده است.
سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد دربارهٔ ممیزی کتاب هم گفت: تمام تلاش این معاونت در تسهیل و تسریع فرآیند صدور مجوز کتاب است.
او در پایان ضمن اشاره به پرداخت بدهی ناشران اعلام کرد: از حدود ۳ هفته پیش به پرداخت بدهی‌های ناشران اقدام شده است و با حل مشکل پرداخت به ناشران خارجی بدهی آن‌ها هم پرداخت خواهد شد.
در این مراسم از تمبر هفتهٔ کتاب نیز رونمایی شد.
