کار مترجم، اصلاح فرهنگ غرب نیست

ایلنا: فرزانه قوجلو که یک سال و نیم است منتظر مجوز برای انتشار یکی از ترجمه‌هایش از سوی اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد است، معتقد است ممیزان باید درک کنند که کار مترجم، اصلاح فرهنگ غرب و خوب نشان دادن جوامع غربی نیست.

وی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به ترجمه‌ی رمان «جان شیدا» نوشته‌ی آرتور کورستلر اظهار داشت: این رمان تقریبا یک سال و نیم پیش با ترجمه‌ی من و توسط نشر نگاه برای اخذ مجوز به ارشاد ارسال شد اما با وجود اصلاحیه‌ی سنگینی که به آن خورد، باعث شد من کل رمان را بازنگری مجدد کنم. به همین دلیل هنوز مجوز انتشار نگرفته است.

قوجلو که امیدوار است روشن شدن کتاب‌های بلاتکلیف که اخیرا مسوولان ارشاد قول‌اش را داده‌اند، به صدور مجوز برای این رمان منجر شود، گفت: درست است که باید خطوط قرمز را درنظر داشته باشیم و از آن‌ها عدول نکنیم. اما ممیزان نیز باید درنظر داشته باشند که مترجم نمی‌تواند فرهنگ غرب را حذف یا اصلاح کند. زیرا وفاداری مترجم به متن این اجازه را به او نمی‌دهد.

وی ادامه داد: یک مترجم هرقدر هم که بخواهد چارچوب‌های تعریف شده را رعایت کند، یک‌جاهایی به مشکل برمی‌خورد زیرا دست گذاشتن روی این بخش‌ها، به کلیت اثر صدمه می‌زند. بر این اساس، من در بازنگری مجددی که بر رمان «جان شیدا» داشته‌ام، تمام سعی خود را کرده‌ام تا ضمن وفاداری به متن، چارچوب‌های موجود را نیز درنظر داشته باشم. اما اگر ممیزان دوباره بخواهند به کار ایراد بگیرند، ناچار خواهیم شد فعلا از انتشار این رمان دست بکشیم.

این مترجم درمورد این رمان کوستلر توشیح داد: «جان شیدا»؛ رمان پرشوری‌ست که به دوران جنگ سرد مربوط می‌شود. جنگی که در واقع کارزار شوروی سابق با اروپا و امریکا بود. همچنین در روند رمان، یک داستان عاشقانه نیز در جریان است که طرفین این عشق از کشورهای طرفین درگیری‌های جنگ سرد هستند.

وی ادامه داد: کوستلر در این رمان نشان داده که غربیان چقدر از شرقی‌ها واهمه داشته‌اند؛ واهمه‌ی اینکه از سوی شرق _ که در آن زمان شوروی مظهر آن بود_  مورد حمله‌ی اتمی و نابودی قرار گیرند. نویسنده سعی کرده این ترس را باطل و بی‌اساس نشان دهد. به نظر من؛ این ترس هنوز هم در میان غربیان نسبت به شرق وجود دارد و مخاطب می‌تواند با خواندن این رمان، درمورد شرایط کنونی جهان نیز برداشت‌های خاص خودش را داشته باشد.

قوجلو درمورد سایر ترجمه‌هایش نیز گفت: در ادامه‌ی انتشار کتاب‌های زندگی و نقد آثار نویسندگان که تاکنون چهارجلد از آن در نشر کتاب نیک منتشر شده، دو جلد دیگر از این مجموعه که به زندگی و نقد آثار فاکنر و ناباکوف اختصاص دارد، مجوز گرفته و امیدوارم به رغم دشواری‌هایی که تورم بازار کاغذ موجب آن است، به زودی منتشر شده و به بازار بیاید.