مشکلات شیر خشک در کشور از قول برخی تولیدکنندگان:
سوء مدیریت‌ها باعث ایجاد کمبود شیر خشک شده است
موضوع شیر خشک نوزاد و کمبود آن، چند ماهی است که مشکلاتی برای مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است و کار به جایی رسیده که از مهرماه تحویل شیر خشک به‌صورت جیره‌بندی و منوط به ارائه کد ملی نوزاد شده است. از جمله دلایل اصلی ایجاد این مشکل، عدم تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه شیر خشک و برخی مشکلات تحریمی ذکر شده است، اما برخی فعالان این حوزه بر این نظر هستند که هرچند مشکلاتی مانند تحریم در این میان وجود داشته است اما سوء مدیریت و کوتاهی سازمان غذا و دارو و عدم پیگیری به‌موقع برای تخصیص ارز از مهم‌ترین دلایل وقفه در تامین شیرخشک نوزاد بوده است.
به گزارش ایلنا، برخی از فعالان صنعت شیر خشک در این مورد توضیحاتی داده‌اند که شاید بتواند به درک بهتر موضوع کمک کند. مطالبی که در این نوشتار آمده با استناد به صحبت‌های این فعالان است. آنها عنوان می‌کنند که سازمان غذا و دارو ضمن کوتاهی در این مورد، بیشتر به دنبال کسب سیاسی از این قضایا است و با کارهایی درگیر شده که هیچ ارتباطی با وظایفش ندارد؛ چراکه وظیفه این سازمان نظارت بر سلامتی محصولات است نه اینکه در مورد قیمت و مسائل دیگری غیر از وظایف خود ورورد کند.
کوتاهی در تخصیص ارز
طبق گفته برخی فعالان تولید شیر خشک، از دیماه سال گذشته ارزدهی به تولیدکنندگان شیر خشک محدود شد که البته این مشکل را سازمان غذا و دارو و بانک مرکزی به گردن همدیگر می‌اندازند اما بانک مرکزی عنوان می‌کند که هرچه تخصیص ارز برای تولیدکنندگان شیر خشک معرفی شده، ارز آن را اختصاص داده است.
حدود پنج شرکت داخلی در زمینه تولید شیر خشک نوزاد فعالیت دارند و در این میان به‌دلیل مشکلات بانکی ناشی از تحریم، یکی از تولیدکنندگان تاثیرگذار شیرخشک (شرکت نستله) نتوانست ارز لازم را برای تامین مواد اولیه را دریافت نماید و در انتقال ارز دچار مشکل شد؛ به‌همین دلیل موجودی ماده اولیه‌اش به‌شدت کاهش پیدا کرد و وقفه‌ای یک ماهه در شهریور برای این شرکت ایجاد شد که در ادامه هرچند مشکل این شرکت رفع گردید اما باعث ایجاد تلاطم در بازار شد.
طبق شنیده‌ها، تولید شیر خشک سالانه حدود 220 -180 میلیون دلار ارزبری دارد، درحالی‌که تا اول مهرماه فقط 15 میلیون دلار ارز به آن تعلق گرفته بود و برخی شرکت‌ها از دیماه سال قبل تاکنون هیچ ارزی دریافت نکرده‌اند. یکی‌دوتا از شرکت‌های تولیدکننده شیر خشک به همین دلیل در مقاطعی از تولید بازماندند و برخی شرکت‌های دیگر نیز وضعیت مناسبی ندارند.
بعد از این وقفه‌ها و کمبودهایی که در بازار ایجاد شد، از مهرماه به بعد حدود 80-70 میلیون دلار ارز به شرکت‌های تولیدکننده شیر خشک تعلق گرفته است اما همچنان بخش زیادی از ظرفیت شرکت‌های تولیدکننده شیر خشک خالی است.
سامانه تیتک
بنابر این گزارش، مسئله بعدی در مورد شیرخشک نوزاد، به واسطه سامانه «تیتک» توسط سازمان غذا و دارو ایجاد شد و در حالیکه محصولات تولیدی برچسب اصالت و قابلیت پیگیری دارند اما سازمان غذا و دارو تخصیص ارز را منوط به ثبت در سامانه «تیتک» کرد و فروش شیر خشک را منوط به ارائه کد ملی نوزاد کرد که همین مسئله یعنی ارائه شیر خشک با کد ملی در جامعه جو روانی بیشتری ایجاد می‌کرد.
پیش به سوی واردات
سازمان غذا و دارو در ادامه کار دیگری انجام داده که مانند تیر خلاصی به تولید شیر خشک بوده و وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند؛ از شهریور ماه فراخوان واردات شیر خشک داده و پیگیری تولیدکنندگان هم در این میان نتیجه‌بخش نبود و مشخص نیست که وقتی ارز کافی برای واردات مواد اولیه تخصیص پیدا نمی‌کند، چرا ارز به واردات شیر خشک آماده مصرف می‌دهند.
طبق ادعای سازمان غذا و دارو وقتی کمبودی در شیر خشک ایجاد شود، 6 برابر آن باید واردات انجام شود تا کمبود بازار را جبران نماید؛ یعنی اگر در بازار 5 میلیون قوطی کمبود شیر خشک وجود داشته باشد، باید 30 میلیون وارد شود تا تلاطم بازار را جبران نماید.
در همین راستا سازمان غذا و دارو یک فراخوان واردات 30 میلیون عددی در ابتدای شهریور ماه صادر کرد و در حالیکه 20 شهریور ماه پاکت مناقصه را باز کرده بود، 20 مهرماه محموله شیر خشک وارد گمرک شده بود که میزان ارزبری آن هم 3 برابر ارزبری تولید داخل کشور بود.
پاکت‌ها که باز شد به 7 شرکت اجازه واردات داده شد؛ تقریبا 5/14 میلیون قوطی اجازه واردات دادند که بالای 60 میلییون دلار ارزبری دارد؛ این گونه رفتارها باعث گردید، در صنعتی که طی 15 سال گذشته کشور خودکفایی رسیده بود، به وارد کننده تبدیل شویم. در حالیکه ظرفیت تولید شیر خشک در داخل کشور 126 میلیون قوطی است که دو برابر نیاز داخل کشور است.
از یک طرف ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه را تامین نکردند و از طرف دیگر شیر خشک آماده مصرف وارد و تولیدکنندگان داخلی دچار ضربه سنگینی شدند.
حذف ارز ترجیحی
بنا بر این گزارش، اتفاق دیگری که در این مورد افتاده اینکه ارز ترجیحی (دولتی) شیر خشک قطع و ارز 28 هزار تومانی به آن تعلق می‌گیرد اما شیر خشک آماده مصرف با ارز ترجیحی (دولتی) وارد می‌شود و قیمت آن 75 هزار تومان تعیین شده است.
در این شرایط قیمت تامین مواد اولیه مورد نیاز برای تولید شیر خشک 7 برابر می‌شود ولی قیمت شیر خشک تولیدی از 75 هزار تومان به 109 هزار تومان رسیده یعنی فقط 30 هزار تومان افزایش داشته است.
طرح دارویار
موضوع دیگر در این مورد در گیر کردن شیر خشک با بیمه طرح «دارویار» بود. طرح دارویار یعنی برای خرید یک شیر خشک باید کدملی ارائه بدهد، بیمه هم باشد و بیمه بخشی از هزینه را می‌دهد. در حالیکه شیر خشک یک غذا است و باید بتوان آن را از سوپرمارکت‌ها هم تهیه کرد و بر خلاف دارو، مصرف کننده باید آن را مرتبا خریداری کند.
از طرف دیگر، تولید کننده هم در این پروسه حدود سه ماه معطل می‌شود تا نهایتا پول فروش خود را از داروخانه و بیمه دریافت کند.
بنا بر این گزارش، به نظر می‌رسد که اگر دولت بخواهد به شیر خشک یارانه بدهد، بهتر است که آن را به مصرف کنندگان بدهد تا با چنین مشکلاتی مواجه نشویم.
