مقام مسئول وزارت راه و شهرسازی در گفت‌وگو با ایلنا:
امسال رکورد ترانزیتی سال ۹۳ شکسته می‌شود/ کریدور شمال-جنوب را به یک مسیر محدود نکنیم
مقام مسئول وزارت راه و شهرسازی اظهار داشت: قبل از بروز تغییرات ژئوپلیتیک و انسداد برخی مسیرهای ترانزیتی در کشورهای منطقه از اواخر سال ۱۴۰۰، میانگین کالای ترانزیتی غیر نفتی که ماهانه از کشورمان حمل می‌شود، تاکنون رشدی ٣۴ درصدی در تقاضا را تجربه کرده است.
امین ترفع، دبیر کارگروه روانسازی و توسعه ترانزیت در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره عوامل اثرگذار در افزایش عملکرد ترانزیت در کشورمان اظهار داشت: در 8 ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه در سال ترانزیت جاده‌ای 32 درصد افزایش پیدا کرده و از 6.4 میلیون تن در سال گذشته به 8.5 میلیون تن رسیده البته عملکرد حوزه ریلی در 8 ماه اول امسال نسبت به سال گذشته، با اندکی افزایش 940 هزار تن بوده، در نهایت مجموع عملکرد از 7.4 میلیون تن به 9.5 درصد رسید و رشد ٢٨ درصدی در ترانزیت رقم خورده است.
وی ادامه داد: بخش جاده در این افزایش ترانزیت عامل اصلی بوده چراکه عموما بخش جاده‌ای سهم ٩٠ درصدی در ترانزیت دارد و ١٠ درصد دیگر مربوط به بخش ریلی است.
مدیر کریدورهای ترانزیتی گفت: در ٨ ماه گذشته رشد ٢٠ درصدی در ترانزیت غیر نفتی به دست آمده اما ترانزیت نفتی ۴٨ درصد افزایش پیدا کرده است. این اعداد نشان می‌دهد که افزایش قابل توجهی در ترانزیت فرآورده‌های نفتی از کشورمان رخ داده به طوریکه شاهد افزایش حدود ۵٠ درصدی در ترانزیت نفتی از کشورمان هستیم.
وی افزود: از یک سو افزایش قیمت جهانی کالاهای فله مانند گوگرد و فرآورده‌های نفتی که از ایران عبور می‌‌کنند در این افزایش اثرگذار بوده و در نتیجه ترانزیت آن کشورمان هم افزایش پیدا کرده است.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه می‌توان گفت تغییرات کریدوری که در منطقه اتفاق افتاده هم در افزایش عملکرد ترانزیتی کشور تاثیر داشته، تاکید کرد: نکته این است که قبل از بروز تغییرات ژئوپلیتیک و انسداد برخی مسیرهای ترانزیتی در کشورهای منطقه از اواخر سال 1400، میانگین کالای ترانزیتی غیر نفتی که ماهانه از کشورمان حمل می‌شود، تاکنون رشدی ٣۴ درصدی در تقاضا را تجربه کرده است.
وی اظهار داشت: در بخش ترانزیت کالاهای غیرنفتی در منطقه، از سال گذشته به دلیل اثرگذاری تغییرات ژئوپلیتیکی، بخشی از تقاضای ترانزیت شرقی غربی به کریدور میانی منتقل شده بود اما از آنجا که کریدور میانی از مسیر دریای خزر، ظرفیت محدودی دارد شاهد آن بودیم که ظرفیت آن کریدور پاسخگوی تقاضای تجاری در منطقه نبود و تاخیر و صف های طولانی در کشورهای مسیر آن کریدور ایجاد شد بنابراین تمایل به استفاده از مسیر ایران خصوصا در ماه‌های گذشته افزایش یافته است.
وی گفت: البته عامل دیگر در رشد عملکرد ترانزیتی، تفاهماتی بوده که اخیرا با کشورهای همسایه در بحث ترانزیت و تعاملات تجاری به اجرا رسیده‌است و افزایش حاصل تلاش‌هایی بود که برای بازارسازی و بازاریابی‌ها انجام دادیم.
دبیر کارگروه روانسازی و توسعه ترانزیت گفت: عامل تاثیرگذار دیگر در افزایش حجم ترانزیت از ایران، افزایش جریان تجارت در منطقه و همینطور تغییر مسیر تجارت بین المللی کشورهای همسایه از طریق مسیر ایران است و از آنجا که حجم تجارت کشورها در منطقه بالا رفته، در نتیجه افزایش حجم تجارت اثر خود را بر روی ترانزیت گذاشته‌است.
ترفع ادامه داد: اتحادهای جدید منطقه‌ای که در حوزه سیاسی و تجاری از جمله عضویت در سازمان همکاری شانگهای و بریکس ایجاد شد به رفع موانع تجاری میان اعضا کمک می‌کند و در نهایت اثر آن را در افزایش جریان حمل و نقل و در نتیجه افزایش ترانزیت مشاهده می کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود تنها یک درصد بار روسیه – هند از مسیر ایران عبور می‌کند، در این شرایط چگونه تغییرات منطقه بر افزایش ترانزیت ایران اثرگذار بوده، اظهار داشت: اگر به تجارت هند و روسیه نگاه کنیم از لحاظ وزنی حدود ١٧ میلیون تن در سال ٢٠٢١ بوده که 13.5 میلیون تن آن نفت و گاز و مابقی آن کودهای شیمیایی است که ارزش این کالاها در مقیاس حجم کم است. از سوی دیگر هند هم عموما صادرات از نوع کالاهای فله به روسیه دارد. از این رو نوع کالایی که میان این دو کشور تجارت می‌شود به دلیل ماهیت و جنس آن به زمان وابستگی کم و به هزینه وابستگی زیادی دارد. به طور مثال اگر برای حمل بین المللی کالایی مانند کودهای شیمیایی و زغال سنگ، یک مد حمل و نقل به چرخه لجستیکی آن اضافه شود، کل زنجیره لجستیک آن از انتفاع ساقط می‌شود. بنابراین تاکنون تمایل بر آن بوده که با حداقل سازی تعداد دفعات تخلیه و بارگیری در داخل سرزمین، به یکباره و یکجا بار به بنادر کشورهای مذکور منتقل و با استفاده از کشتی‌های فله بر با ظرفیت بالا، بار از مبدا تا مقصد حمل شود.
وی با اشاره به توافقات سازنده اخیر و هماهنگی با کشورهای منطقه برای کاهش قابل توجه هزینه و زمان حمل بار در کریدورها، اظهار داشت: ماهیت مسیرهای ترانزیتی ایران در کاهش قابل توجه زمان و هزینه در عملیات لجستیکی زنجیره‌های ارزش و کالاهای گران قیمت در منطقه است و این مزیت خصوصا طی 2 سال گذشته، مورد توجه همه کشورهای منطقه قرار گرفته و تقاضای ارسال بار از مسیر ایران در همه کریدورها در حال افزایش است.
وی با تاکید بر اهمیت تعریف نقش و جایگاه برای همه 13 عضو کریدور شمال -جنوب اظهار داشت: نباید کریدور شمال-جنوب را تنها به یک مسیر محدود کرد. در کریدور شمال جنوب کشورهای آسیای مرکزی، به همراه روسیه و قفقاز و همچنین هند، ترکیه، سوریه و عمان عضو هستند و به واقع کریدور شمال جنوب ظرفیتی است که باید تمام اعضا را به هم متصل کند. به عبارت دیگر کریدور شمال-جنوب شبکه‌ای در هم تنیده از زیرساخت‌های حمل و نقلی در منطقه است که همه اعضا را به یکدیگر و به جغرافیای پیرامونی از مسیر ایران متصل می کند.
وی ابراز امیدواری کرد که با این باز تعریف و با افزایش نقش آفرینی همه اعضای کریدور، عملکرد کریدور شمال جنوب به زودی دچار تحول اساسی شود.
