شیوه نوینی از ارتباط دولت-ملت بدور از تجربه تلخ عوام فریبی

هرچند ذات ارتباط مردمی دولت برای هر جامعه پسندیده است اما آسیب های این راهبرد که برای دولت احمدی نژاد به تدریج رخ نمود، به جایی رسید که شعار مردم مداری در عمل به عوام فریبی تبدیل شد. در همان روزها منتقدانی اندک که از قضا فارغ از جناح بندی های سیاسی معمولا از چهره های کارکشته نظام محسوب می شدند نسبت به کژکارکردهای ژست مهرورزانه آن دولت هشدار دادند. اما گذشت زمان معلوم کرد که ژست مردم خوب نه تنها برای حامیان احمدی نژاد اصل و اساس نیست بلکه سرپوشی بر فساد گسترده در بدنه دولت نهم و دهم است. سرپوشی که حتی بعد از گذشت سه سال آنچنان بر برخی اذهان غلبه دارد که پس از افشای پرونده های فساد مالی و دومینوی بازداشت حلقه اول دولت احمدی نژاد، هنوز هم برخی احمدی نژاد را رئیس پاک دست ترین دولت می دانند.

با این اوصاف دولت روحانی از همان ابتدا با یک چالش جدی روبرو بود اینکه چگونه می توان با حفظ اصل ارتباط بدنه دولت با مردم به دام عوام فریبی در نیفتد. در همان روزهای ابتدایی که دولت روحانی مشغول تکمیل کردن کابینه خود بود، یکی از نزدیکان روحانی در همایشی که در یکی از شهرهای شمالی کشور برگزار شد به خاطر هدایت درخواست یکی از کشاورزان به مسئولین استانی مورد عتاب و سرزنش قرار گرفت تا این چالش بیشتر رخ نماید. 

از طرف دیگر تجربه تلخ عوام فریبی در دولت احمدی نژاد و درگیر کردن همه ارکان حکومت در مسائل حاشیه ای موجب شد تا علی رغم اینکه اکثر افراد کابینه روحانی از چهره های رسانه ای بودند، تبلیغات پر سر و صدا و جنجال رسانه ای از دستور کار دولت خارج شود. این نگاه تا جایی پیش رفت که بر عکس دولت پیش، اطرافیان روحانی از هیچ رسانه ای حمایت مستقیم نکردند.

در مقابل با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بررسی و رفع مشکلات مردی از شیوه سنتی و ارسال نامه های بی سرانجام به شیوه الکترونیکی تبدیل شد، به شکلی که با راه اندازی سامانه 111 مردم خیلی سریع تر و آسانتر به دولت دسترسی پیدا کردند و نامه های بی سرانجام و بی پاسخ جای خود ر ابه شیوه نوینی از ارتباط دولت-ملت داد.

در همین جهت یکی از مجاری شبکه یکپارچه ارتباط مردم با دولت (سامد) در سراسر کشور، سامانه تلفنی 111 و سایت اینترنتیwww.saamad.irراه اندازی شدتاطرح ایده ها، پیشنهادات، انتقادات، شکایات و درخواست های همه ایرانیان از سراسر کشور ممکن شود و ظرفیت استفاده از مجاری و کانال های ارتباطی نوین در کنار مراجعات سنتی مهیا گردد.

البته سامانه الکترونیکی ارتباط مردمی از سال 89 راه اندازی شده بود اما در سه سال پایانی دولت پیش نیز مانند سال های ابتدایی، ارتباط مردم با دولت نهم و دهم به شیوه سنتی یعنی نامه های حضوریانجام می گرفت. اما دولت یازدهم پس از شروع به کار خود اعلام کرد در این دولت نامه مردمی نداریم و مردم می توانند مشکلات خود را از طریق سامانه ارتباطی 111 به مسئولان مطرح کنند

با راه اندازی سامانه 111 در سفرهای استانی ریاست جمهوری، مردم در اقصی نقاط کشور توانستند مشکلات خود را سریعتر به گوش دولتمردان برسانند. 

ناصر امیری مدیر کل ارتباط مردمی ریاست جمهوری نیز در مورد تفاوت نامه های مردمی با ثبت مشکلات از طریق سامانه ارتباطی "سامد"  گفته: یکی از مزایای سامانه "سامد" این است که که خیلی از نامه های مردمی تلفن، آدرس و مشخصات دقیق نداشت  و نمی شد در قبال نامه ها پاسخگو بود.

وی معتقد است: مواردی در نامه ها وجود دارد که فقط نیاز به راهنمایی و مشاوره دارد، اما امروز کسی که با سامانه 111 تماس می گیرد اول مشاوره و راهنمایی می شود و اگر نیاز بود مشکل و تقاضایش ثبت شود

در این سامانه الکترونیکی رئیس جمهور کارتابل مجزا دارد و می تواند نامه های ارجاع داده شده را ببیند و حتی این امکان وجود دارد، او همزمان به صحبت های فردی که با سامانه تماس گرفته است گوش دهد و خود شخصا وارد مکالمه شود. همچنین  تمام مقامات، وزرا و مدیران کل می توانند به صحبت های مردم گوش دهند و خودشان مستقیما پاسخگو باشند.

با قوت گرفتن این سامانه این امکان هم فراهم شد که مردم بتوانند پس از تماس و طرح مشکل با  سامانه 111، با کد رهگیری یا پیامکی که برای آنها ارسال می شود، پس از 20 روز  درخواست خود را پیگیری کنند. در عین حال مدیر کل ارتباط مردمی ریاست جمهوری گفته است: ضمانت اجرایی برای پیگیری تقاضاهای مردمی وجود دارد و در هر استان یک اداره کل بازرسی و ارزیابی عملکرد و امور حقوقی در استانداری است که در مصوبه شورای عالی اداری و نظام نامه مدیریت نامه های مردمی، شرح وظایف این ادارات کل  و نحوه رسیدگی به نامه ها مشخص شده است.

حالا با گذشت سه سال از به کار گیری این سامانه در دولت روحانی به نظر می رسد گذشته از اینکه این سامانه آسانترین، مطمئن‌ترین و سریع‌ترین راه برای ثبت درخواست‌های مردمی و برقراری ارتباط با رئیس جمهور است، راه عوام فریبی و ژست های تبلیغاتی ناپسند را کور می کند. چه اینکه حتی نامه یک نوجوان اصفهانی به رئیس جمهور که منجر به تماس و پیغام تلفنی روحانی برای ارشیا شد هم نه تنها به ورطه تبلیغات سیاسی کشیده نشد بلکه از آن به عنوان یک رویداد جالب یاد شد. 

یادداشت از مصطفی اسدی