مدیریت ناهماهنگ مرزی، گره کور توسعه صادرات غیرنفتی
در نیمسال نخست سال‌جاری ۵۰۲میلیون دلار انواع کالا از این گمرک صادر شده است که محصولات پلاستیکی در این بین بیشترین سهم را داشتند. در شش ماهه نخست سال جاری این گمرک ۱۲میلیون دلار واردات داشته است و به صورت روزانه ۶۰۰دستگاه کامیون و ۴۰۰۰نفر مسافر در این گمرک تردد می‌کنند.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی گمرک جمهوری اسلامی، گمرک دوغارون در شهرستان تایباد استان خراسان رضوی واقع شده که با بیش از یک صد سال قدمت یکی از قدیمی‌ترین گمرکات کشور به شمار می رود و در زمینه‌های صادرات، واردات، ترانزیت و مسافری فعال است. این گمرک در ابتدا در روستای کاریز مستقر شد و آغاز فعالیت آن به قبل از سال ۱۳۰۰شمسی بر می گردد. گمرک مقابل دوغارون در افغانستان گمرک اسلام قلعه است که در ولایت هرات قرار دارد. امنیت ولایت هرات، سرمایه‌گذاری بالای طرف ایرانی و پیاده‌سازی گمرک الکترونیک باعث رونق کسب‌وکار در این منطقه شده است.
امید جهانخواه مدیرکل گمرک دوغارون در تشریح فعالیت‌های این گمرک می‌گوید: در نیمسال نخست سال‌جاری ۵۰۲میلیون دلار انواع کالا از این گمرک صادر شده است که محصولات پلاستیکی در این بین بیشترین سهم را داشتند. در شش ماهه نخست سال جاری این گمرک ۱۲میلیون دلار واردات داشته است و به صورت روزانه ۶۰۰دستگاه کامیون و ۴۰۰۰نفر مسافر در این گمرک تردد می‌کنند.
به گفته جهانخواه ۱۱۱مأمور گمرک در بدترین شرایط آب و هوایی و با حداقل امکانات رفاهی در مرز دوغارون مشغول انجام خدمات و تشریفات گمرکی هستند.
چرا دوغارون پیشرفته‌ترین گمرک مرزی در ایران است؟
پیاده‌سازی گمرک الکترونیک و استقرار تجهیزات کنترلی مدرن موجب شده تا این گمرک عنوان پیشرفته‌ترین گمرک مرزی کشور را به خود اختصاص دهد.
تمام رویه‌های گمرکی از جمله صادرات، واردات و ترانزیت در این گمرک توسط سامانه جامع گمرکی انجام می‌شود. به‌عنوان مثال صادرکننده می‌تواند کالای خود را از تهران به این گمرک اظهار کند و تشریفات گمرکی این رویه را به صورت الکترونیکی انجام دهد. همچنین این گمرک مجهز به پیشرفته‌ترین دستگاه‌های کنترلی است.
دستگاه‌های ایکس‌ری این گمرک از مدرن‌ترین نمونه‌ها در دنیا به شمار می‌رود که با هزینه چندین میلیاردی توسط گمرک خریداری، نصب و راه‌اندازی شده است. این دستگاه‌ها محموله‌های ترانزیتی را در مقصد اسکن و با مبدا تطبیق می‌دهند که با این اقدام جلوی تخلفات احتمالی گرفته می‌شود. اتاق مانیتورینگ دستگاه‌های ایکس‌ری براساس استانداردهای جهانی بوده و کارکنان گمرک در معرض اشعه‌های خطرناک به کنترل محموله‌ها می پردازند. این گمرک به نمادی از سیاست‌های تسهیل و کنترل در تجارت مورد نظر سازمان جهانی گمرک تبدیل شده است.
جهانخواه می‌گوید: فقط در ماه‌های اخیر با بکارگیری این تجهیزات مأموران گمرک دوغارون توانستند یک محموله ۱۸تنی و یک محموله ۱۰تنی پیش‌ساز مواد مخدر کشف کنند. احتمال قاچاق مواد مخدر هم در هنگام خروج و هم ورود در این گمرک وجود دارد چراکه قاچاقچیان، مواد مخدر سنتی را از افغانستان خارج و طی سال‌های اخیر پیش‌ساز مواد مخدر صنعتی برای تولید انواع روان‌گردان رابه داخل این کشور به صورت قاچاق وارد می‌کنند. این گمرک از سگ‌های موادیاب هم برای کشف مواد مخدر استفاده می‌کند. کاملاً مشهود است که انجام تشریفات گمرکی در این گمرک براساس استانداردهای بین‌المللی صورت می‌گیرد.
مدیریت ناهماهنگ مرزی، گره کور توسعه صادرات غیرنفتی
گرچه براساس مصوبه هیات وزیران گمرک مسئول مدیریت هماهنگ مرزی در مرزهای کشور است، اما امید جهانخواه مدیرکل گمرک دوغارون از مدیریت ناهماهنگ مرزی انتقاد می‌کند و می‌گوید: همچنان برخی سازمان‌ها در امور گمرک دخالت می‌کنند و خودشان را با گمرک هماهنگ نمی‌کنند، اقدامی که موجب می‌شود صادرکننده ضربه ببیند و هزینه‌ها و قیمت تمام شده کالاها افزایش یابد. براساس استانداردهای بین‌المللی تجارت خارجی مسئول مدیریت هماهنگ مرزی در کشورها گمرکات هستند و تنها این سازمان باید برای صادر شدن یا نشدن یک کالا تصمیم بگیرد. با این وجود ناهماهنگی برخی سازمان‌ها در نقاط صفر مرزی با گمرک کاملاً مشهود است، موضوعی که می‌تواند سیاست‌های دولت را در توسعه صادرات غیرنفتی با مشکلاتی مواجه کند.
وی همچنین وضع عوارض صادراتی را موجب قاچاق صادرات می‌داند و معتقد است؛ هر چه عوارض برای کالایی وضع شود سریع تر آن را قاچاق می‌کنند و ما تاثیر این سیاست‌های غلط را در مرز می‌بینیم. با وجود امکانات مدرن گمرکی و استقرار آن در این مرز، کارکنان درب خروج این گمرک همچنان در داخل کانکس امور گمرکی را انجام می‌دهند که به نوعی این موضوع هم از مدیریت ناهماهنگ مرزی حکایت دارد و نشان می‌دهد برخی سازمان‌ها حتی هنگام ساخت پایانه مرزی هم گمرک را طرف مشورت خود قرار نمی‌دهند.
