پیشنهاد بازنگری در تعرفه آب و انرژی

یادداشت- سید مسعود احمدی- کارشناس انرژی- قائم مقام وزیر نیرو در گزارشی عنوان داشته است که یارانه آب وانرژی در مصارف شهری و کشاورزی به شکل نامتوازنی توزیع می‌شود و بدون استفاده از ظرفیتهای تعرفه ای و اصلاح قیمتها نباید در انتظار تحولی جدی در کاهش مصرف وافزایش بهره وری آب و انرژی باشیم.

علیرضا دائمی قائم مقام وزیر نیرو در امور بین المللی و پشتیبانی صنعت آب و برق در یادداشتی در اردیبهشت 96 عنوان داشته است که سهم یارانه غیر نقدی اختصاص یافته به آب و انرژی کشور بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه بیش از 300 هزار میلیارد تومان در سال است و حل مشکلات آب، انرژی و تامین غذا، از محورهای مهم برنامه دولت برای آینده است.

و در ادامه گفته است در صورتی که بهای آب و انرژی اصلاح شود، استفاده از ابزار کاهنده در محل مصرف نیز میتواند در اصلاح الگوی مصرف موثر باشد. مادامی که آب و انرژی به لحاظ اقتصادی کالایی کم ارزش در جامعه قلمداد شوند، نباید انتظار اصلاح رویه مصرف با هزینه سازی و استفاده از تجهیزات کاهنده را داشته باشیم.

قائم مقام وزیر نیرو همچنین تاکید کرده است که ابزار اقتصادی و تعرفه آب و انرژی و عدم تعادل بین هزینه تمام شده وتعرفه تکلیفی از مباحث مهم دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. یارانه آب و انرژی در مصارف شهری و کشاورزی به شکل نامتوازنی توزیع می‌شود و بدون استفاده از ظرفیتهای تعرفه ای و اصلاح قیمتها نباید در انتظار تحولی جدی در کاهش مصرف و افزایش بهره وری آب و انرژی باشیم.

در حوزه آب قیمت کنونی‌ای که آب شرب بر مبنای آن برای مشترکان لحاظ می‌شود، حدود یک‌ سوم قیمت واقعی آن است؛ لذا به مشترکان پر مصرف یارانه‌ بیشتری در بخش آب تعلق می‌گیرد. در حوزه برق نیز رحال حاضر برای تولید، انتقال و توزیع هر کیلو وات ساعت برق بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت، حدود 100 تومان هزینه می‌شود در حالی که میانگین هزینه پرداختی از سوی مشترکین حدود 60 تومان برای هر کیلو وات ساعت برق است. این اختلاف در قیمت تولید برق و هزینه دریافتی از مشترکین به صورت یارانه از طرف دولت پرداخت می شود. در حوزه صادرات گاز نیز با در نظر گرفتن میانگین قیمت صادرات گاز(600 تومان برای هر مترمکعب) حتی بالاترین پلکان مصرف گاز(حدود 450 تومان برای هر مترمکعب) نیز هزینه گاز صادراتی را پرداخت نمی‌کند و به جای ورود ارز به کشور به صورت یارانه در اختیار مشترکین پرمصرف قرار می‎‌گیرد.

این در حالی است که در برخی از کشورهای پیشرفته دنیا با اعمال قوانینی ساده این مشکل را حل کرده اند. بر مبنای این روش میزان مشخصی از مصرف به عنوان الگو تعریف می‎شود و هزینه مصرف مازاد بر الگو افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و مصرف کمتر از کانون افزایش قیمت خارج می‌شود. اگرچه در حال حاضر تعرفه آب و برق و گاز به صورت پلکانی است اما فاصله تعرفه پله‌های مصرف به نحوی نیست که صرفه‌جویی را تشویق کند و مشترکین پر مصرف را از مصرف بی‌رویه باز دارد.

بنابر این با توجه به حجم بالای یارانه‌ای که سالانه برای حوزه آب و انرژی پرداخت می‌شود، ضروری است که در گام اول تعرفه مصارف خارج از الگوی عموم مردم مورد بازبینی قرار گیرد تا علاوه بر ایجاد انگیزه برای مشترکین پرمصرف برای تغییر رویه، زمینه توسعه کمی و کیفی حوزه آب و انرژی کشور فراهم شود.