اردوغان و رویای احیای امپراطوری
«رجب طیب اردوغان» شخصیتی عجیب میان سیاست‌مداران ترک است. وی که از سال ۲۰۰۳ میلادی به مدت ۱۱ سال نخست‌وزیر ترکیه بود، امروز عنوان دوازدهمین رئیس‌جمهوری را یدک می‌کشد. اهمیت جایگاه کنونی اردوغان به خاطر انتخاب وی با رای مستقیم مردم ترکیه است. زیرا پیش از این، پارلمان این کشور مسئول انتخاب رئیس‌جمهوری بود.
رویکرد اردوغان به عنوان به عنوان رئیس‌جمهوری ترکیه، با اسلاف خود تفاوت دارد. به این دلیل که در روال معمول سیاسی ترکیه، نخست‌وزیر ریاست دولت را بر عهده دارد و رئیس‌جمهوری یک مقام تشریفاتی و رئیس کشور محسوب می‌شود اما ساکن جدید کاخ ریاست جمهوری، فرا‌تر از یک مقام تشریفاتی ظاهر شده است.
از زمان آغاز جنگ سوریه و پس از آن در عراق، نام ترکیه همواره به عنوان متحد اصلی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس در پشتیبانی از تروریست‌های تکفیری شنیده می‌شود. هر زمان که رسانه‌ها خبر از آموزش به اصطلاح مخالفان میانه‌رو توسط آمریکا می‌دهند، آنکارا در کنار واشنگتن قرار دارد.
رجب به دنبال احیای امپراطوری کهن
ردپای اردوغان چه در زمان نخست‌وزیری و چه در حال حاضر که در جایگاه ریاست‌جمهوری ایستاده است، در مناقشات مختلف خاورمیانه دیده می‌شود. اگر تا دیروز ردپای دخالت‌های آنکارا در عراق وسوریه دیده می‌شد، امروز یمن شاهد موضع‌گیری و همکاری ترکیه با جریان مرتجع منطقه است.
نام ترکیه در ائتلاف منطقه‌ای ضد انصارالله که توسط آل سعود رهبری می‌شود، به چشم می‌خورد. در حالی که از حمله زمینی عربستان و کشورهای متحد آن به یمن به عنوان فاز بعدی عملیات «طوفان اراده» یاد می‌شود، ترکیه برای شرکت در این مرحله اعلام آمادگی کرده است.
اردوغان از یک طرف پا در سوریه و عراق دارد و از طرف دیگر به دنبال قدرت‌نمایی در دیگر نقاط خاورمیانه است. سوریه و عراق و چند کشور دیگر در خاورمیانه پس از تجزیه امپراطوری عثمانی تشکیل شدند و شاید اردوغان به دنبال ضمیمه کردن این کشور‌ها به خاک خود باشد یا حداقل، این سرزمین‌ها را به چشم حوزه نفوذ خود نگاه می‌کند.
رویکرد اردوغان در مورد سوریه و عراق نشان می‌دهد که هماهنگ با غرب و جریان مرتجع منطقه به دنبال تغییر ساختار سیاسی در خاورمیانه است. کارشکنی در روند مبارزه با تروریسم در سوریه، باز گذاشتن مرز‌ها برای تردد نیروهای افراطی، تزریق پول به جریان تروریسم در خاورمیانه و آموزش این نیرو‌ها در کنار آمریکا از جمله اقدام‌های نخست‌وزیر دیروز و رئیس‌جمهوری امروز ترکیه است. در کنار این اقدام‌ها که خیلی هم پنهانی نیست، تجاوز آشکار ارتش ترکیه به سوریه را نیز باید اضافه کرد. نیروهای ترک به بهانه نجات جان سربازان خود که مسئولیت حفاظت از مقبره «سلیمان شاه» هستند، وارد عمق ۴۰ کیلومتری خاک سوریه شدند.
زمانی که نیروهای پیشمرگه خواستار عبور از خاک ترکیه برای رسیدن به کوبانی بودند، اردوغان با قاطعیت مخالفت می‌کرد. پس از برخی مناقشه‌ها، آنکارا به این نیرو‌ها اجازه عبور از خاک خود را داد. چند ماه بعد از این موضوع و در آخرین ماه سال گذشته، برخی منابع از استقبال اردوغان از پیشنهاد «عبدالله اوجالان» رهبر زندانی «پ. ک. ک» برای پایان دادن به ۳۰ سال درگیری خبر دادند؛ خبری که برخی تحلیل‌گران را قانع کرد که اردوغان به دنبال برقراری ثبات در خاک کشور خود است تا با خیال راحت به گسترش حوزه نفوذ خود در منطقه بپردازد.
همه رفتارهای عجیب اردوغان
برخی معتقدند که اردوغان خود را میراث‌‌دار سلاطین عثمانی می‌داند و قصد دارد شکوه امپراطوری را در قالب ترکیه امروزی پدیدار کند. کمتر از دو ماه بعد از پیروزی اردوغان در نخستین انتخابات ریاست جمهوری، محل کار جدید وی افتتاح شد؛ محلی که از آن به عنوان کاخ سفید ترکیه نیز یاد می‌شود.
اقدام اردوغان در ساخت این مجموعه بزرگ با هزینه ۶۰۰ میلیون دلاری باعث برانگیخته شدن مخالفت جریان اپوزوسیون و روشنفکران ترک شد. آن‌ها همواره رئیس‌جمهوری خود را متهم می‌کنند که قصد احیای سلطنت عثمانی را داشته و حکومت ترکیه را به سمت خودکامگی سوق می‌دهد.
استقبال اردوغان از «محمود عباس» نیز یکی دیگر از عجایب رفتاری وی بود. در مراسم استقبال از رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در آنکارا که در کاخ جدید برگزار شد، ۱۶ سرباز با لباس‌های نظامی ۱۶ حکومت پیشین ترک تبار‌ها حاضر بودند که در مسیر عبور اردوغان قرار داشتند. این عمل رئیس‌جمهوری واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت. برخی آن را تائید کرده و برخی دیگر با تمسخر به آن نگاه کردند.
گزارش: محسن صالحی‌خواه