شهری که قربانی خیانت شد

موصل، مرکز استان نینوا و سومین شهر بزرگ عراق پس از بغداد و بصره است. سقوط موصل، فشار روانی زیادی بر مردم عراق وارد کرد. تروریست های داعش پس از سیطره بر موصل، استان نینوا را ولایت نینوا اعلام و آن را به کشور خیالی خود ضمیمه کردند. مدتی پس از اشغال این شهر راهبردی، کمیته‌ای ویژه برای بررسی زوایای پنهان آن تشکیل شد. کمیته مذکور در گزارش اولیه خود، سقوط موصل را نتیجه خیانت مسئولان نظامی و سیاسی نینوا دانستند. منابع و مسئولان عراقی،‌ «اثیل النجیفی» استاندار نینوا را مسئول اصلی سقوط موصل می‌دانند.

زندگی شهروندان موصل زیر سایه ترور

دهم ژوئن سال گذشته میلادی، جهان با انتشار خبر اشغال موصل شوکه شد. آخرین ساعات شب قبل از انتشار خبر، تروریست‌های داعش بدون مواجه شدن با هیچ مقاومتی بر سومین شهر بزرگ عراق مسلط شدند و تمام ساختمان‌های دولتی را اشغال کردند. پس از انتشار خبر، گمانه‌زنی ‌های فراوانی در مورد علل این واقعه مطرح شد؛ از نفوذ داعش میان مردم موصل تا خیانت مسئولان امنیتی.

اشغال موصل نفع زیادی برای داعش داشت. دومین انبار بزرگ مهمات عراق در این شهر قرار داشت که تمام محتویات آن توسط داعش غارت شد. اسلحه نیروهای عراق نیز پس از فرار از موصل به دست تروریست‌های داعش افتاد. حمله به بانک مرکزی این شهر نیز ثروتی بالغ بر 420 میلیون دلار پول نقد برای تروریست‌ها به ارمغان آورد. بنابر گزارش شبکه «المیادین»، ثروت داعش پس از غارت بانک مرکزی موصل به بیش از دو میلیارد دلار رسید.

روزنامه «فایننشنال تایمز» چند روز پس از سقوط موصل از قول شهروندان عراقی نوشت: تحرّکات داعش در موصل به طور کامل برای ساکنان این شهر قابل پیش بینی و خیانت برخی نیروهای ارتش و سیاسیون در اشغال این شهر تاثیرگذار بود.

النجیفی استاندار نینوا اولین نامی بود که به عنوان مقصر سقوط مرکز نینوا مطرح شد. سند این ادعا نیز تصویر نامه‌ای بود که از طرف وی خطاب به تمام ادارات استان نوشته شده بود. النجیفی در این نامه دستور اکید داده بود که تمام اسناد خرید و فروش و نامه‌های اداری که دارای امضای وی است سوزانده شود. النجیفی در بخش دیگری از نامه خود، دستور داده بود که هیچ یک از کارمندان و کارگران حق مقابله با «مجاهدان» را ندارند و باید برای محافظت از جان و مال خود از شهر فرار کنند. کم کردن نگهبانی‌های شبانه برای محافظت از جان نیروها نیز یکی دیگر از مفاد این نامه بود. در انتهای این نامه ذکر شده است که در صورت سرپیچی از این دستورات، با افراد خاطی به شدیدترین حالت برخورد خواهد شد.

تصویر نامه استاندار نینوا

النجیفی هفتم خرداد ماه سال جاری -9ژوئن- یعنی 13 روز پیش از سالگرد موصل از سمت خود به عنوان استاندار نینوا توسط پارلمان عراق برکنار شد. «هادی العامری» دبیرکل سازمان بدر یک روز پس از برکناری النجیفی، خواستار محاکمه وی شد. پایگاه خبری «سومریه نیوز» به نقل از العامری نوشت: النجیفی نینوا را تسلیم داعش کرده و باید به دلیل کوتاهی‌های شدید و عمل نکردن به مسئولیت‌هایش محاکمه شود تا درس عبرتی برای کسانی که سودای خیانت در امانت را در عراق در ذهن دارند باشد.

فرماندهان نظامی استان نینوا مستقر در موصل نیز پس از سقوط این شهر، به حکم «نوری المالکی» نخست وزیر وقت عراق برکنار شدند. بر اساس حکم مالکی، سپهبد «مهدی الغراوی» فرمانده نیروهای استان نینوا، سرلشگر «عبدالرحمن حنظل» معاون وی و دو تن از افسران ارشد به نام‌های سرهنگ ستاد «حسن عبدالرزاق» و «هدایه عبدالکریم» فرمانده تیپ سوم پیاده نظام مستقر در موصل را برکنار کرد.

الرمادی، شهری که داستانش شبیه موصل است

مرکز استان الانبار در آخرین روزهای ماه گذشته میلادی سقوط کرد و داعش کنترل کامل آن را به دست گرفت. الرمادی نیز داستان مشابهی با موصل دارد. پس از سقوط این شهر نیز بحث خیانت نیروهای دولتی به میان آمد. الرمادی یک پارامتر بیشتر از موصل دارد و آن مورد، مخالفت با ورود نیروهای حشدالشعبی به الانبار بود. برخی عناصر الانبار با مطرح کردن بحث شیعه و سنّی، باعث سقوط الرمادی شدند. برخی رسانه‌ها نیروهای حشدالشعبی را شبه نظامیان شیعه می‌خوانند در حالی که به گفته «کاظم الصیادی» نماینده پارلمان عراق، بیش از 13هزار نفر از شهروندان و عشایر اهل سنّت در حشدالشعبی عضو هستند و با داعش مبارزه می‌کنند.

فرار نیروهای نظامی و امنیتی مستقر در الرمادی نیز به عنوان یکی دیگر از دلایل سقوط این شهر مطرح می‌شود. پایگاه سومریه نیوز به نقل از«صدرالدین القبانجی» خطیب نماز جمعه نجف اشرف نوشت: 12هزار نفر از نیروهای پلیس الانبار سلاح خود را زمین گذاشته و از این شهر عقب نشینی کردند.

«جبّار یاور» فرمانده نیروهای پیشمرگه نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری «براثا»ی عراق اعلام کرد: نیروهای پیشمرگه در عملیات آزادسازی الانبار شرکت نمی‌کنند. خیانت فرماندهان نظامی باعث سقوط الرمادی شد و این شهر به رغم وجود نیروهای تا دندان مسلح و پرواز جنگنده‌های ائتلاف بین‌المللی ضد داعش و حضور مستشاران نظامی آمریکا سقوط کرد. یعنی این استان نیازی به حضور نیرو یا تسلیحات بیشتر ندارد. اهمال فرماندهان نظامی، خیانت‌ آن‌ها  و اهمال ائتلاف بین‌المللی موجب سقوط الرمادی شد. به همین دلیل نیروهای پیشمرگه در عملیات آزادسازی الانبار شرکت نمی‌کنند؛ زیرا تعداد زیادی از نیروهای امنیتی و بسیج مردمی در این عملیات حضور دارند. در کنار تمام این مسائل، قانون نیز اجازه دخالت پیشمرگه در این عملیات را نمی‌دهد.

محسن صالحی خواه