انحلال کمیته پاکسازی حزب بعث، دلیل اصلی سقوط موصل بود
باتوجه به شرایط آن زمان و با در نظر گرفتن این‌که کمیته پاکسازی حزب بحث مشروعیت خود را با جهت دهی‌های غلط سیاسی از دست داد، پروژه پاکسازی بعثی‌ها از بدنه ارتش عقیم ماند و همین موضوع باعث شد تا موصل تسلیم داعش شود.
«عباس خامه‌یار» کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به دومین سال از اشغال موصل توسط داعش در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: عامل سقوط موصل را می‌توان حول چندین محور بررسی کرد. اول این‌که مجموع عوامل و شرایطی که از گذشته تا زمان سقوط سومین شهر مهم عراق وجود داشت، باعث شد تا یک‌سری از اختلافات قومی، تاریخی و مذهبی در عراق به وجود آید و هر کدام از طیف‌ها و اقوام درصدد بودند تا احساس مغلوب بودن خود را به هر نوعی که شده جبران کند. لذا در اینجا بود که دست به توسعه مناسبات خود و سایر گروه‌هایی زدند که حاکمیت موجود در بغداد را قبول نداشتند.
وی افزود: مساله بعدی این‌که عدم پاکسازی حزب بعث عراق که در طول ۴۰ – ۵۰ سال گذشته در عراق حضور داشتند و از سوی صدام حمایت می‌شدند، موجب شد تا ریشه‌های فعالیت این حزب به خصوص در ارتش عراق قوی‌تر شود و شاهد بودیم که نوعی وابستگی از سمت مردم به بعثی ها صورت گرفت که در نتیجه آن سقوط موصل پدیدار شد. به گونه‌ای که پس از سقوط صدام کمیته‌ای به عنوان «کمیته پاکسازی حزب بعث» تشکیل شده بود و وظیفه آن پاکسازی مهره‌ها و چهره‌های بعثی موجود در لایه‌های حساس و حیاتی عراق بود که پس از مدتی جریان‌های سیاسی با توجه به خط دهی‌های خارجی و داخلی علیه این کمیته اقدام کردند.
اقدام‌هایی که علیه کمیته پاکسازی حزب بعث صورت گرفت، به صورتی بود که دائما این کمیته را به حذف اهل تسنن و حتی سایر جناح‌های قومی و مذهبی عراق متهم می‌کردند و همین موضوع موجب شد تا جو عمومی عراق علیه این کمیته به بالاترین حد خود برسد و در نتیجه این کمیته نتواند مهره‌های اصلی و اقدام‌های حزب بحث را از بین ببرد. به این دلیل ارتش عراق که بدنه اصلی آن را حزب بعث تشکیل می‌داد، موجب شد تا با تسلیم کردن زمین موصل به داعش این شهر سقوط کند. به عبارتی دیگر آنها جبهه و کانون‌های اصلی جنگ در موصل را با کمترین مقاومت به تروریست‌ها تحویل دادند و می‌توانیم بگوییم که یک هماهنگی پیش‌بینی شده‌ای در آنجا به وجود آمد.
خامه یار در پاسخ به این پرسش که آیا نخست‌وزیر وقت عراق را می‌توان یکی از مقصران سقوط موصل دانست یا خیر؛ گفت: این‌که گفته می‌شود نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق در سقوط موصل نقش داشته است، مساله‌ای است که نمی‌توان به صورت کامل آن را به نخست‌وزیر عراق نسبت داد. اگر بخواهیم به صورت واقعی و علنی بگوییم که نقش نوری مالکی در سقوط موصل چه بوده است، باید بگوییم که باتوجه به شرایط آن زمان و با عنایت به این که کمیته پاکسازی حزب بحث مشروعیت خود را با جهت‌دهی‌های غلط سیاسی از دست داد، پروژه پاکسازی بعثی‌ها از بدنه ارتش عقیم ماند و همین موضوع باعث شد تا موصل تسلیم داعش شود.
وی در پایان گفت: باید بگوییم که با توجه به شرایط فعلی که ارتش و نیروهای مردمی عراق در فلوجه دارند، به احتمال زیاد گام بعدی دولت و ارتش این کشور پاکسازی موصل خواهد بود. چراکه موقعیت این شهر به عنوان سومین استان بزرگ عراق که هم اکنون در اختیار داعش است، نه تنها برای دولت حاکم بر بغداد بلکه برای همسایگان این کشور هم حائز اهمیت است. به صورتی که جابه‌جایی نیروها از سوریه به عراق و بالعکس موجب می‌شود تا امنیت ناپایدار شود و از این رو اکثر عملیات‌هایی که برای آزادی موصل ترتیب داده شد، نافرجام ماند. لذا با توجه به اهمیت موصل و اذعان مستقیم و غیرمستقیم سیاستمداران حاکم در عراق مبنی بر اهمیت پاکسازی این شهر، به احتمال زیاد موصل هدف بعدی ارتش عراق و بسیج مردمی پس از فلوجه خواهد بود.