ایجاد کانون‌های سنی و ترکمن هدف اصلی ترکیه در موصل/ سناریوی «نگهبانان نینوا» توسط آنکارا خلق و هدایت شده است
یکی از اهداف ترکیه در موصل جلوگیری از ورود افرادی است که با حضور داعش از آنجا خارج شده‌اند تا نهایتاً بتواند ترکیبی از «سنی‌ها و ترکمن‌ها» را در آنجا ساماندهی کنند.
«علی قائم‌مقامی» تحلیلگر مسائل ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در تشریح دلایل حضور نظامی ترکیه در روند عملیات پاک‌سازی موصل بیان داشت: ترکیه تلاش می‌کند همانند عملیات «سپر فرات» نظامی خود را در عراق هدایت کرده و به دنبال آن عملیات‌های نظامی با هماهنگی آمریکا را صورت دهد. به‌گونه‌ای که اردوغان و وزیر خارجه ترکیه اعلام کردند که این کشور به صورت قطعی در عملیات موصل حضور خواهد داشت که رئیس ستاد مشترک ترکیه هم این موضوع را تأیید کرد. از این جهت باید بگوییم که ترکیه به تنهایی نمی‌تواند در خصوص حضور در عملیات موصل تصمیم بگیرد و تلاش می‌کند تا در این راستا آمریکا را با خود همراه کند. آنکارا در تلاش است تا یک نظام سنی در نینوا و موصل و حتی در مناطق کردنشین به وجود آ‌ورد که این سناریو را می‌توان در زمره «الحاق عملی» این مناطق به خاک ترکیه قلمداد کرد که در گذشته این بحث در چهارچوب «مرزهای میثاق ملی» از سوی ترک‌ها مطرح شده بود و عربستان هم از این موضوع حمایت می‌کند.
وی افزود: در روزهای گذشته شاهد بودیم که وزرای خارجه عربستان و ترکیه مواضع تندی علیه نیروهای بسیج مردمی عراق اتخاذ کرده بودند و در سطح بعد مقام‌های رسمی این کشور مانند اردوغان و سایر چهره‌های سیاسی رده بالای ترکیه خبر از شروع یک جنگ مذهبی داده بودند. حتی شاهد بودیم در جایی اردوغان اعلام کرده بود که ترکیه و ائتلاف بین‌المللی ضد داعش باید هدایت عملیات در موصل را به عهده بگیرند و پس از آن ارتش و نیروهای حشد الشعبی مورد هدف قرار گرفتند. لذا این تحرکات نشانگر این است که آنکارا خواهان ورود آمریکا به پرونده موصل است تا بتواند در سایه تحرکات واشنگتن نسبت به پیشبرد اهداف خود در موصل اقدام کند.
آموزش نیروهای «حشد الوطنی» توسط ترکیه یکی از مواردی است که در بُعد میدانی بسیار مهم ارزیابی می‌شود. تا جایی که ترک‌ها عنوان «نگهبانان نینوا» را روی این گروه گذاشته و اعلام کردند که این طیف می‌بایست در عملیات موصل شرکت کند که یکی از اهداف آن جلوگیری از ورود افرادی است که با حضور داعش از موصل خارج شدند تا نهایتاً بتواند ترکیبی از «سنی‌ها و ترکمن‌ها» را در آنجا ساماندهی کند. در امتداد این موضوع شاهد اجرای سناریوی برچسب‌زنی به حشد الشعبی بودیم. تا جایی که ارتش عراق و نیروهای بسیج مردمی از سوی ترکیه و عربستان به اعمال جنایات در پاک‌سازی استان‌های عراق متهم شدند. حتی در روزهای گذشته شاهد بودیم که شبکه خبری تی.آر.تی (TRT haber) نشست تحلیلی در حدود یک ساعت با محوریت موصل برگزار کرد که در این نشست علاوه بر ایجاد هجمه علیه عراق، جمهوری اسلامی ایران هم مورد هدف آنکارا قرار گرفت.
این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به سخنان اخیر اردوغان مبنی بر عدم به رسمیت شناختن قرارداد لوزان گفت: در چند روز گذشته رئیس جمهوری ترکیه صراحتاً اعلام کرده بود قرارداد لوزان که در مورد تعیین مرزهای سرزمینی و سیاسی عراق و سوریه با ترکیه بوده است را به رسمیت نمی‌شناسد و این نشانگر ادعاهای فتح اراضی عثمانی است. در مقابل آن «کمال قلیچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه اظهارات اردوغان را خطرناک دانست و گفته بود که رئیس جمهوری ترکیه سند ضمانت آنکارا که همان قرارداد لوزان است را به چالش کشیده و این می‌تواند حیات ترکیه را به خطر بیاندازد. لذا باید بگوییم نقض حاکمیت عراق و حضور نظامیان ترکیه در موصل مغایر با قرارداد لوزان و عرف حقوق بین‌الملل قلمداد می‌شود.
آمریکا در گذشته اعلام کرده بود که جنگ با داعش حدود یک دهه به طول خواهد انجامید. لذا این سخنان مقام‌های واشنگتن به علاوه تشکیل حشد الوطنی یا به عبارت دیگر «نگهبانان نینوا» که متشکل از بعثی‌های سنی هستند، این سیگنال را مخابره می‌کند که ترکیه قصد دارد کانتون‌های ترکمن را از عراق تا سوریه به صورت کانونی و نقطه‌ای تشکیل دهد که هدف آن اعمال نفوذ بر کردها و از طرفی دیگر جلوگیری از پیشروی شیعیان در آنجا خواهد بود که می‌توان از آن به عنوان «کمربند ترکمن‌ها» نام برد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در این راستا سخنرانی احمد داوود اوغلو در قونیه می‌بایست مدنظر قرار گیرد. به‌گونه‌ای که نخست‌وزیر سابق ترکیه اعلام کرده بود که دشمنی با ترک‌ها خطرناک و دوستی با آنها می‌تواند به خیر و صلاح هر کشور باشد. وی در بخشی از سخنان خود خطاب به نخست‌وزیر عراق اظهار کرده بود که «آنکارا در مقابل شغال‌ها مانند شیر ایستاده و وی را مجازات خواهد کرد» که به نوعی تهدید آشکار از سوی ترکیه در مورد عراق و شخص العبادی را مطرح می‌کند. بنابراین با توجه به اظهارنظرهای مقام‌های سیاسی و نظامی ترکیه می‌توانیم بگوییم که حضور ترک‌ها در عملیات موصل تا حدود زیادی تثبیت شده است و سناریوهای آنها در این خصوص کاملاً ملموس و مشروط خواهد بود. اما باید توجه داشته باشیم سعودی‌ها هم به عنوان یک مکمل در کنار آنکارا اقدام به خط‌دهی در عراق همانند بحرین و لبنان کرده‌اند که از این جهت می‌تواند اوضاع و احوال پرونده موصل را با مخاطره‌های فراوان روبرو کند.