منتسب کردن «داووداوغلو» به جنبش گولن توسط اردوغان فاز جدید سناریوی پاک‌سازی حزبی است

«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه در تحلیل دلایل شروع فاز جدید تقابل «رجب طیب اردوغان» با «احمد داوود اوغلو»، نخست‌وزیر سابق ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: داوود اغلو از زمانی که در سمت نخست‌وزیری ترکیه قرار داشت تا آخرین روزهایی که در این پست فعال بود، همیشه به عنوان یکی از رقبای جدی اردوغان به حساب می‌آمد. در چند سال گذشته طرفداران اردوغان همواره شعار می‌دادند که ما پیروان وی هستیم و حتی خود را سربازان کفن‌پوش او می‌نامیدند. این وضعیت تا جایی ادامه داشت که همین جمعیت صراحتاً‌ اعلام می‌کردند که داوود اوغلو درصدد خیانت به اردوغان است و قصد دارد تا مانعی جدی برای به تحقق رسیدن نظام ریاست جمهوری باشد. حتی اعلام کرده بودند که نخست وزیر سابق ترکیه قصد دارد تا مجدداً با پ.ک.ک وارد مذاکره شود و تمامی این مسائل باعث شد که داوود اوغلو توسط اردوغان فراخوانده شود و به دلیل احساس خطری که وجود داشت، وی مجبور به کناره‌گیری از نخست‌وزیری ترکیه شد.

وی ادامه داد: داوود اوغلو در مصاحبه اخیر خود اعلام کرده بود که خلبان‌های جنگنده اف-۱۶ ترکیه که اقدام به سرنگونی جنگنده سوخوی روسی کرده‌اند، مطابق عرفِ هشدار و عملیات‌های نظامی عمل کرده‌اند و هیچ ارتباطی با جنبش فتح‌الله گولن نداشته‌اند. این سخنان وی دقیقاً برخلاف اظهارات اردوغان بوده است. چراکه رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرده بود خلبان‌هایی که جنگنده روسیه را در مرزهای روسیه و منتهی به ترکیه مورد هدف قرار داده‌اند، همگی عضوی از «جنبش گولن» به حساب می‌آمدند. حتی پس از این واقعه شاهد بودیم که اردوغان اعلام کرده بود که دستور حمله به جنگنده روسی از سمت وی صادر شده و در طرف مقابل داوود اوغلو مسئولیت صدور این فرمان را به عهده گرفته بود که نهایتاً با وخیم شدن مناسبات آنکارا و مسکو، اردوغان تقصیر را به گردن خلبان‌های ترکیه انداخته بود و اعلام کرد که آنها به جنبش گولن منتسب هستند.

اینکه دیده می‌شود در روزها و هفته‌های اخیر «احمد داوود اوغلو» و «عبدالله گل» توسط اردوغان و اعضای رده بالای حزب عدالت و توسعه به صورت نسبی به جنبش گولن منتسب می‌شوند تا حدودی عادی به نظر می‌رسد؛ اما واقعیت این است که اردوغان درصدد بوده تا بتواند از این وضعیت به نفع ریاست جمهوری و حزب عدالت و توسعه بهره ببرد. به صورتی که آنها معتقدند عبدالله گل در دیدارها و ارتباط‌های دیپلماتیک خود با سیاستمداران کشورهای مختلف موجب تسهیل در رفت و آمد آزادانه اعضای جنبش گولن شده است. دامنه این اقدام‌ها و فشارهای اردوغان تا جایی ادامه پیدا کرد تا وزیر دادگستری فعلی ترکیه که تا قبل از کودتای نافرجام ۱۵ جولای از طرفداران سرسخت گولن به حساب می‌آمد، تغییر موضع داده و رسماً تبدیل به مخالف اصلی این جنبش بشود.

این تحلیلگر مسائل قفقاز با بیان اینکه حملات اردوغان به گولن ریشه در افشاءگری‌های سال ۲۰۱۴ دارد گفت: در تحلیل کلی باید وضعیت فعلی به خصوص سناریوی تقابل با گولن را از دسامبر ۲۰۱۴ بررسی کرد. چراکه در آن سال افراد متمایل به جنبش فتح‌الله گولن اقدام به افشای پرونده‌های اختلاس و همچنین پرونده ارسال تسلیحات سبک و سنگین از سوی میت (سرویس اطلاعاتی ترکیه) به تروریست‌های حاضر در سوریه کردند که این توانست ضربه سنگینی بر پیکره حزب عدالت و توسعه و همچنین چهره اردوغان وارد کند. از نگاهی دیگر باید به این نکته توجه شود که داوود اوغلو صراحتاً اعلام کرده بود در شرایط فعلی که ترکیه با بحران‌های امنیتی و نفوذ تروریسم دست و پنجه نرم می‌کند، نباید تغییرات سیاسی در داخل ترکیه صورت بگیرد که همین موضوع بدون تردید وی را به حاشیه خواهد راند.

وی در پایان یادآور شد: از جهتی دیگر داوود اوغلو در زمانی که از سمت نخست‌وزیری خود استعفا کرد، اعلام کرده بود که به صورت صد درصد تابع اردوغان خواهد بود اما نگاه اردوغان به داوود اوغلو و سایر سیاستمداران سطح اول و دوم ترکیه یک نگاه بالا به پایین است. تا جایی که موسسان حزب عدالت و توسعه تماماً توسط اردوغان به حاشیه رانده شدند و از این منظر باید بگوییم که رئیس جمهور فعلی ترکیه شیوه جدیدی برای بایکوت مخالفان خود در پیش گرفته است. حتی با توجه به اسناد و داده‌های موجود اردوغان به نمایندگان حزب عدالت و توسعه دستور داده است که برخلاف قانون پارلمان ترکیه تمامی آنها به صورت آشکار به تغییر قانون اساسی این کشور رای بدهند و در صدد است تا به مخالفان خود بگوید که اگر به صورت آشکار به وی رای ندهند به نوعی در ردیف متهمان و متهمین منتسب به گولن قرار خواهند گرفت. لذا بدون تردید شکاف میان اعضای «آک‌پارتی» تشدید خواهد شد؛ چراکه طیف‌ها و اعضای مختلفی از حضور در مجلس نهی شده‌اند که این می‌تواند زمینه‌ساز خیزش گسترده علیه اردوغان شود.