دلایل شکست آتش‌بس میان طالبان و ارگ/ ابعاد اختلاف آمریکا و پاکستان بر سر صلح یکپارچه در افغانستان

«عبدالمحمد طاهری» رایزن اسبق ایران در افغانستان در تشریح دلایل شکننده بودن آتش‌بس میان طالبان و نیروهای دولتی افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: شکست آتش‌بس میان طالبان و دولت افغانستان به این برمی‌گردد که آیا طرفین از جنگ خسته شده‌اند یا خیر؛ بر اساس داده‌های میدانی، طالبان بر خلاف آنچه در رسانه‌ها گفته می‌شود از جنگ خسته نشده اما نیروهای دولتی از این روند بسیار خسته شده‌اند و خواهان پایان این وضعیت هستند. البته این آتش‌بس هرچند که کوتاه و چند روزه بود، به عنوان یک پیام امیدبخش در تحولات افغانستان قلمداد می‌شود؛ چراکه برای اولین بار است که دو طرف آتش‌بس را قبول کرده و به آن پایبند بودند.

وی ادامه داد: سوال‌ اصلی که در این بین باید به آن توجه ویژه شود این است که آیا آتش‌بس مذکور تمدید خواهد شد یا خیر و اساساً دولت‌های غربی می‌توانند به آن پایبند باشند یا خیر؟ پاسخ این سوال به رهبری طالبان برمی‌گردد؛ چراکه پایه‌های رهبری طالبان پس از مرگ «ملا عمر» تا به امروز متزلزل شده و حتی انشعاب‌های زیادی که در طالبان اتفاق افتاده است باعث شده تا اختلاف نظرها بسیار متعدد شود. از سوی دیگر داعش در افغانستان که با عنوان ولایت خراسان فعالیت خود را روز به روز گسترش می‌دهد، نه تنها در میان هسته‌ تندروی طالبان نفوذ و عضوگیری می‌کند بلکه تمامی عملیات‌های میدانی را هم هدایت می‌کند. این در حالیست که سایر جناح‌های طالبان همچنان به خستگی کامل که ناشی از جنگ با دولت افغانستان است نرییده‌اند و در حال منازعه هستند.

باید این مساله را قبول کرد که طالبان همچنان به خستگی مطلق دچار نشده که بخواهند پای میز مذاکره حضور پیدا کنند اما در مقابل دولت وحدت ملی و نیروهای امنیتی و نظامی آن تحت خستگی ناشی از جنگ با طالبان هستند. اما مساله این است که دولت خواهان مذاکره با جریانی است که رهبری آن از هم پاشیده است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه طالبان با وجود گسست در رهبری همچنان در حال مبارزه با دولت است، گفت: علیرغم اینکه انشعاب‌های متعددی در طالبان رخ داده و خلاء رهبری قوی هم به وفور نمایان شده است، اما داده‌های میدانی نشان می‌دهد که آنها هر طور که تصمیم بگیرند اقدام به عملیات و مبارزه با نیروهای دولتی و خارجی می‌کنند. این اقدامات به این معناست که طالبان اقتدار خود را به رخ دولت بکشد و بگوید که حامی اصلی آن (آمریکا) را طرف مذاکره می‌داند. اما باید توجه داشته باشیم که ایالات متحده به هیچ وجه با یک جریان رادیکال تروریستی بر سر یک میز نمینشیند و نهایتاً به کسانی که با واشنگتن هماهنگ هستند مجوز گفت‌وگو می‌دهد.از این منظر تمامی مولفه‌ها نشان می‌دهد که عملاً هیچ کاری انجام نخواهد شد؛ چراکه از زمان حامد کرزی این موضوع پیگیری شده اما نتیجه‌ای در بر نداشته است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه گفته می‌شود آمریکایی‌ها با استفاده از پاکستان به دنبال نا امن کردن افغانستان هستند، یک تحلیل غلط برآمده از تئوری توطئه است. باید توجه داشت که مرزهای افغانستان و پاکستان به حدی ناامن هستند که دیگر نیازی به کنشگری منفی آمریکا نیست. از سوی دیگر باید توجه داشت که پاکستان و آمریکا در حالت فعلی دچار یک اختلاف سیاسی هستند و اسلام‌آباد معتقد است که اگر واشنگتن می‌خواهد با آنها مذاکره کنند باید امتیاز کافی را ارائه کنند. پاکستان معتقد است که آمریکا برای حل و فصل بحران افغانستان و طالبان باید با اسلام‌آباد وارد مذاکره شود و این در حالیست که ترامپ کمک‌های سالانه خود به این کشور را قطع کرد و معتقد است که اسلام‌آباد نه تنها در ازای دریافت کمک به صلح افغانستان کمک نمی‌کند بلکه طالبان را تحریک و تسلیح می‌کند.