نمی‌دانیم چه کسی تئاتر را اداره می‌کند

نشست خبری نمایش «کسی نیست همه داستان‌ها را به یاد آورد» صبح چهارشنبه، ۱۹ شهریور ماه با حضور رضا حداد، محمد چرمشیر، کیومرثمرادی، محسن فیضی و جمعی از اهالی رسانه برگزار شد.

به گزارش ایلنا، محمد چرمشیر، نمایشنامه‌نویس و مدرس در ابتدای نشست با اشاره به این‌که وضعیت تئاتر خیلی مناسب نیست و فشار زیادی روی تئاتر هست، گفت: ما همه باید به هم کمک کنیم تا این فشارها برداشته شود، حاشیه‌ها را کم کنیم و بیشتر به متن بیافزاییم. به نظرم تئاتری‌ها بهتر است به جای دنبال کردن حاشیه‌ها به اجرا و کارشان بپردازند، ‌ ما همه عضو یک خانواده هستیم و هر چیزی که در راه اهالی تئاتر مانع بسازد، نادرست است.

او در ادامه درباره اهداف بازتولید این نمایش توضیح داد: کسی نیست همه داستان‌ها را به یادآورد» ده سال پیش توسط گروه سایه در سالن قشقایی اجرا شد، ما به سراغ بازتولید این نمایش رفتیم چون در طول این سال‌ها، افراد جدیدی به تئاتر پیوستند که احتمالا با پیشینه تئاتر ما غریبه هستند. فکر کردیم بهتر است گذری به گذشته داشته باشیم تا جوانان این را درک کنند که ما تجربه‌های زیادی را پشت سر گذاشتیم و همه آن‌چه در حال حاضر داریم ناگهان به وجود نیامده‌اند. می‌خواستیم از همین طریق کاری کنیم تا نسل‌های جدید تاریخ تئاتر ما را یاد بگیرند و آن را به خاطر بسپرند.

چرمشیر با بیان این‌که دلیلی ندارد دوباره از اول چرخ را اختراع کنیم و آتش را کشف کنیم، افزود: «نباید فراموش کنیم که تجربه‌هایی در سال‌های گذشته در ایران صرورت گرفته و نباید فکر کنیم که تئاتر از زمانی که ما به آن پیوستیم شروع شده است. ما می‌خواهیم تا با احترام به پیشینیان فعالیت‌مان را ادامه دهیم.

محسن فیضی، مدیر روابط عمومی کمپانی رایتل که اسپانسر این نمایش است هم در این نشست گفت: ما امیدواریم با ورود رایتل به وادی اسپانسرگری نمایش نگاه تازه‌ای به این موضوع صورت بگیرد. البته هدف ما از اسپانسر شدن برای این نمایش صرفا منافع مادی نیست. اگر ما بتوانیم با کمک به فعالیت‌های فرهنگی تاثیری در جامعه بگذاریم، همین برایمان کافی است. هر چند که قطعا در کنار آن اهداف اقتصادی‌‌مان هم خود به خود اتفاق می‌افتد.

محمد چرمشیر در پاسخ به این سوال که چرا نمایش «کسی نیست همه داستان‌ها را به یادآورد» را برای بازتولید و آشنایی نسل جدید با گذشته تئاتر انتخاب‌ کرده‌اند، اعلام کرد: این نمایش اولین تجربه همکاری من و گروه نمایشی «سایه» رضا حداد است. اما تنها دلیل انتخاب این نمایش، این نبود بلکه ویژگی‌های خاصی که امکان باز تولید آن را میسر می‌کرد، علت اصلی انتخاب «کسی نیست همه داستان‌ها را به یادآورد» بود. ما برای اولین‌بار در ده سال پیش تکه‌های متفاوت نمایشی را کنار هم قرار داده و به وسیله یک زنجیر همه این قسمت‌های نمایشی را به هم متصل کرده بودیم. جوانانی که در آن دوره نمایش را دیده بودند، آن را دوست داشتند و در نوشته‌هایشان به این نمایش توجه کرده بودند.

رضا حداد در تکمیل صحبت‌های چرمشیر گفت: «در آن زمان نمایش «کسی نیست همه داستان‌ها را به یادآورد» تنها هزار و دویست نفر مخاطب داشت و افراد زیادی بودند که این نمایش را ندیده‌اند. من احساس می‌کنم این نمایش قابلیت بیشتری دارد و با مخاطبان بیشتری باید حرف بزند. همچنین از آن‌جایی که هنوز به نظرم ساخت و شکل نمایش تازگی دارد، خیلی تغییری در آن اتفاق نیافتاده است.

او در پاسخ به این سوال که همه سالن‌های تئاتر ما دولتی هستند و تئاتر خصوصی چطور در این فضا می‌خواهد فعالیت کند، گفت: بله، سالن نمایش یکی از ارکان اصلی تئاتر است. اما درباره این که چطور به تئاتر خصوصی برسیم بگذارید اول آمار و ارقامی از وضعیت تئاتر در کشور انگلستان برایتان بگویم. طبق آمار، ۷۶ درصد مردم انگلستان در سه سال گذشته حداقل به تماشای یک نمایش رفته‌اند که این افراد به صورت متوسط بین ۲۵ تا ۴۳ سال سن داشتند. تبلیغ دهان به دهان بیشتر تاثیر را در دیدن نمایش‌ها داشته است. در آمد حاصل از نمایش در سال ۲۰۱۳ بالغ بر ۹۷۱ میلیون دلار بوده و قیمت متوسط بلیت در لندن ۶۷ دلار بوده است. همچنین در تمام نمایش‌ها به صورت متوسط ۷۲.۲ درصد از صندلی‌ها پر بوده و دولت انگلستان در سال ۲۰۱۰ دو میلیارد و هشتاد میلیون پوند در حوزه تئاتر درآمد داشته است.

حداد با اشاره به این‌که با اعلام این آمار فقط قصد دارد که بگوید تئاتر هم می‌تواند صنعت درآمدزایی باشد، افزود: البته که تئاتر تجاری به تئاتر ما لطمه خواهد زد، اما این طبیعی است و ما باید دوران گذر را بگذرانیم. این تئاتر ورشکسته نمی‌تواند ما را به آن سمت ببرد. در حال حاضر کسی نیست که از دولت طلبکار نباشد، برای این‌که تئاتر را نجات دهیم باید ساختار آن را عوض کنیم. برای این کار لازم است که کمپانی‌های تئاتر شکل بگیرد، یعنی سالن‌های نمایش به کمپانی‌های تئاتر واگذار شود. یک فرد کاملا هنری، دارای نام، سبک و تجربه‌های هنری مسئولیت سالن‌ها را برعهده بگیرد و برای آن درآمد کسب کند. در واقع قدم اول کمک دولت به شکل گرفتن این کمپانی‌های تئاتری است و بعد بر مبنای برنامه‌ای که این کمپانی‌ها در اختیار دولت قرار می‌دهند بودجه‌ای به آن‌ها اختصاص دهد.

کارگردان این نمایش با بیان‌ این‌که در سی چهل سال گذشته هیچ سالن نمایشی به سالن‌های نمایش اضافه نشده، تاکید کرد: «ما باید انواع تئاتر از درجه الف، ساختارشکن و… را داشته باشیم. همچنین سالن‌هایی که در‌آن یک نوع از این تئاترها به نمایش در بیاید، در حال حاضر حتی در ایرانشهر که قبلا نمایش‌هایی در یک سبک و سیاق به روی صحنه می‌رفت هم می‌بینیم که نمایش‌هایی در آن اجرا می‌شوند که هیچ سنخیتی با هم ندارند. بنابراین در حال حاضر تکلیف مخاطب ما هم معلوم نیست.

حداد با این پرسش که چرا از ما ۲۰ درصد پول بلیت می‌گیرند به جای این‌که کمک‌مان کنند، گفت: «اداره تئاتر موظف است که به ما کمک کند و به ما هم بودجه بدهد.

فیضی، مدیر ارتباطات رایتل هم مورد پرسش خبرنگاران قرار گرفت، او در پاسخ به این سوال که چرا اسپانسرها کمتر به سراغ‌ عرصه‌های فرهنگی کوچک‌تر همچون تئاتر می‌روند، گفت: به این دلیل کمتر به سراغ این نوع فعالیت‌ها می‌روند که مکانیزم مبتنی برا حمایت‌گری ندارند و تنها نگرش اقتصادی دارند. این حمایت‌ها بیشتر مبتنی بر شخص است، اگر من نباشم ممکن است در رایتل هم دیگر این اتفاقات صورت نگیرد. اما در حال حاضر ما داریم با رایتل این کار را انجام می‌دهیم.

چرمشیر هم در ادامه صحبت‌های فیضی اعلام داشت: البته باید به این نکته هم اشاره کنم که ما در ماجرای استفاده از اسپانسرها گاهی دچار اشتباه شده‌ایم، درست است که یک گروه در نبود بودجه در تنگنای مالی قرار می‌گیرد اما ما نباید فقط فقط به فکر تامین بودجه از هر کس و هر جایی باشیم. ما شاهد بودیم که چندی پیش یک سالن چلوکبابی اسپانسر یک نمایش بود که جای تاسف دارد. باید به این موضوع توجه داشته باشیم که ما در حوزه فرهنگ اسپانسرها را تعریف می‌کنیم و باید اسپانسرها را به سمت نگاه فرهنگی سوق دهیم. این یک تمرین دو طرفه است و نباید فقط به اسپانسرها به شکل جیب پر پول نگاه کنیم.

کارگردان نمایش «کسی نیست همه داستان‌ها را به یادآورد» درباره این سوال که آیا بهتر نیست دولت به جای کمک به تئاتری‌های حرفه‌ای که می‌توانند از اسپانسر کمک بگیرند به تئاتر دانشجویی کمک کند، بیان داشت: در حال حاضر که دولت به هیچ کس کمک نمی‌کند. البته قبول دارم که بهتر است اول به تئاتر دانشجویی کمک کند اما این دلیل نمی‌شود که تئاتر حرفه‌ای یا تجربی را رها کند.

چرمشیر هم در ادامه صحبت‌های حداد افزود: مشکل ما این است که اصلا تئاتر حرفه‌ای، دانشجویی و آماتور را تعریف نکردیم و حالا این روزها سرگرم تعریف تئاتر خصوصی هستیم. آیا ما نقش سالن‌هایمان را تعریف کرده‌ایم؟ زمانی که دانشجوی تئاتر اولین نمایشش را در سالن اصلی تئاتر شهر به روی صحنه می‌رود، قرار است تجربه دهم‌اش را در کجا اجرا کند؟ برای همین است که حوزه تئاتر شبیه میدان گلادیاتورها شده و برای اجرای نمایش می‌خواهیم سر یک دیگر را ببریم.

این نمایش‌نامه نویس یادآور شد: گروه تئاتر پیاده‌رو یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین گروه‌های تئاتری ایران بود که در دوره‌ای بازیگران زیادی از آن بیرون‌ آمدند اما تمام اجراهای آن‌ها در آن زمان تنها در سالن مولوی صورت می‌گرفت و هیچ‌وقت به سالن‌های تئاتر حرفه‌ای دعوت نمی شدند.

یکی از خبرنگاران حاضر در نشست درباره سخنان چرمشیر این موضوع را مطرح کرد که خود تئاتری‌ها در تعریف کردن تئاتر حرفه‌ای، آماتور و دانشجویی با هم توافق ندارند، پس چه کسی باید این‌ها را تعریف کند. چرمشیر هم در پاسخ توضیح داد: پروسه‌ آسان‌سازی ورود به تئاتر ثمره‌اش همین چیزی می‌شود که امروز می‌بینیم. افرادی وارد حوزه تئاتر شدند که کمترین سنخیت را با خود تئاتر دارند. به همین دلیل ما با انبوی سرو صدا مواجهیم که مانع گفت‌وگوی ما می‌شوند. ما در را به روی هر کسی که گفت اهل تئاتر هستم باز کردیم و به او فرصت دادیم در حالی که خیلی از این افراد نه تفکرش را داشتند و نه سوادش را.

رضا حداد هم درباره این موضوع با اشاره به‌ این‌که اصلا نمی‌دانیم چه کسی تئاتر ما را مدیریت می‌کند، مطرح کرد: مرکز هنرهای نمایش چرا به وجود آمده؟ انجمن نمایش چه کارکردی دارد؟ خانه تئاتر چه قدرتی دارد؟ نقش این سازمان‌ها چیست، مثلا جایی مثل خانه تئاتر می‌تواند قانون تعریف کند، همیشه فقط برنامه می‌دهند اما نمی‌بینیم که به آن عمل کنند.

در پایان این نشست حداد با اشاره به این‌که دوست دارد نمایشش را در شهرهای دیگر اجرا کند اما پروداکشن نمایش‌هایش این اجازه را به او نمی‌دهد، گفت: امیدوارم نمایش «کسی نیست همه داستان‌ها را به یادآورد» مورد توجه مخاطبان و علاقمندان تئاتر قرار بگیرد.