گزارش ایلنا از آخرین وضعیت حمل و نقل جاده ای کشور:
از برنامه و نظارت خبری نیست
در شرایط کنونی بهتر است به جای اینکه به توسعه فکر کنیم، بهسازی و نگهداری راههای موجود را مد نظر قرار دهیم.
در شرایط فعلی که فضای بینالمللی به نفع کشورمان در حال تلطیف است و از شدت تبلیغات منفی علیه ایران کاسته شده است، همچنین گسترش تجارت و همکاری با کشورهای همسایه یکی از روشها برای توسعه اقتصادی کشور محسوب میشود، لذا باید از زمانی که تا گشایش تجارت در اختیار داریم استفاده کنیم و زیرساختهای کشور را برای این همکاری آماده کنیم. همان طور که همگان می دانند ما از ۳ طریق راههای جادهای، ریلی و دریایی میتوانیم همکاری های تجاری خود را توسعه دهیم اما پتانسیل هرکدام از این راهها در حال حاضر چگونه است و چه میزان سرمایه و چند سال زمان برای تکمیل و آماده کردن این کانالها نیاز داریم؟ مجموع این سئولات سبب شد تا با تنی چند از نمایندگان مجلس و کارشناسان حوزه راهسازی به گفت و گو بپردازیم.
صنعت حملونقل کشورنیاز به توجه دارد
علیرضا خسروی عضو نماینده عمران در گفتگو با ایلنا با اشاره به اینکه صنعت حملونقل کشورنیاز به توجه جدی دارد، اظهار داشت: تلاش برای اجرای طرح جامع حملونقل، ترغیب بخش خصوصی به مشارکت، تامین مالی طرحهای توسعه، هماهنگ کردن ظرفیتها با نیازها، نوسازی و توسعه ناوگان در بخش مسافری و باری در هر ۳ شاخه حملونقل، افزایش کیفیت خدمات، تعیین تکلیف فرصتهای ساخت کشتی و هواپیما، همچنین حمایت از آنها، ایجاد تعادل میان بخش زیرساخت و ناوگان حملونقل ریلی، رفع مقررات دستوپاگیر، افزایش سهم حملونقل ریلی در مسافر و بار، همچنین افزایش سرعت آن، هوشمند کردن شبکه حملونقل جاده وریل، افزایش سرعت تخلیه و بارگیری بنادر، گسترش همکاری اقتصادی در منطقه و روان سازی امور در گمرک از مهمترین چالش های پیشروی صنعت حملونقل کشورهستند.
این نماینده مجلس اظهار داشت: در حال حاضر ۹۰ درصد حملونقل کشور از طریق جاده صورت می گیرد و تا به امروز ۲۰۰ هزار کیلومتر انواع راه در کشور ساخته شده است که از این میزان ۲ هزار کیلومتر آزاد راه، ۱۰ هزار کیلومتر بزرگراه اصلی، ۱۵۰ هزار کیلومتر راه روستایی و باقی راههای فرعی است. با این همه تعداد وسایل حملونقل عمومی بار حدود ۴۰۰ هزار کامیون است که بالغ بر ۱۳۰ هزار دستگاه عمر بالای ۲۰ سال دارند و ۹۰ میلیون تن بار توسط این کامیونها در سال حمل می شود. گفتنی است از ٱنجا که استهلاک در جادهها بالا است در دنیا رقمی حدود ۲ تا ۶ درصد ارزش راهها بابت نگهداری هزینه
میشود و در ایران سهم نگهداری جادهها حدود ۴ درصد است.
بنا به گفته خسروی ۹۹ درصد سیستم حمل و نقل جادهای کشور در اختیار بخش خصوصی است اما نگهداری از جادهها توسط حاکمیت انجام می شود که این مهمترین مسئله و معضل در سیستم مدیریت راههای کشور است که به دلیل ناهماهنگی میان دستگاه های اجرایی و نظارتی به وجود آمده است.
وی ادامه داد: توقف کالا در گمرک، توقف کالا برای واردات، تعدد نهادهای درگیر در ورود و خروج کالا، جابجایی بار به صورت سنتی، نفوذ سازمانهای تصمیمگیر در ورود و خروج کالا و عدم توجه به برنامه پنجساله از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
مسئولان به آمار بی توجه هستند
خدایار خاشع، دبیر انجمن شرکتهای سرمایه گذار در ساخت آزاد راه نیز در گفتگو با ایلنا توسعه زیر ساختها، بهسازی و نگهداری راههای موجود را از عوامل مهم در حمل ونقل جادهای بیان کرد و گفت: در شرایط کنونی بهتر است به جای اینکه به توسعه فکر کنیم، بهسازی و نگهداری راههای موجود را مد نظر قرار دهیم.
وی افزود: در سال ۸۵ سی و دومیلیون تن آسفالت روکش انجام شد که این میزان در سال ۹۱ به ۶ میلیون تن و در سال ۹۲ به ۵ میلیون تن کاهش یافت البته این در حالی است که در این سالها تعداد خودروهای کشور نیز افزایش یافته که این مهم علاوه براستهلاک جاده های کشور نشان از بیتوجهی مسئولان و نهاد های نظارتی به نگهداری از راهها و آمار های ارائه شده در این بخش است.
راه های کشور از سال ۶۶ تاکنون توسط بخش خصوصی ساخته شد
وی به مطالعاتی که سازمان ملل دراین خصوص انجام داده است اشاره کرد گفت: در صورتی که نگهداری از راهها را به تعویق بیاندازیم باید ۸ برابر هزینه کنیم و اگر آن را ۵ سال به عقب بی اندازیم این رقم به ۱۸ برابر افزایش پیدا میکند.
دبیر انجمن شرکتهای سرمایه گذار در ساخت آزاد راه افزود: اگر وضعیت اعتباری و بودجه مان کم است بهتر است چند سال به جای توسعه وضعیت موجود به بهسازی راههایمان بپردازیم.
خاشع در خصوص میزان عمر ناوگان جادهای کشور گفت: عمر ناوگان ما بالای ۲۰ سال است و در حال حاضر ۲۰۰ هزار کامیون فرسوده داریم که اکثر این کامیونها استاندارد لازم را برای ترانزیت کالا ندارند که برای ارتقای تجارت و ترانزین کالا مشکل بزرگی محسوب میشود.
وی یکی دیگر از مشکلات حمل ونقل بین المللی در کشور را بالا بودن میزان واردات و کم بودن میزان صادرات دانست و تصریح کرد: در ترانزیت کالا باید تعادل میان واردات و صادرات برقرار باشد و ما به دلیل متوازن نبودن این دو شاخص تنها ۵۰ درصد از این سرمایه استفاده میکنیم و هزینه حمل و نقل مان به دلیل یک طرفه بودن گران تمام میشود در صورتیکه در اقصی نقاط دنیا این مهم بسیار مورد توجه قرار میگیرد.
دبیر انجمن شرکتهای سرمایه گذار در ساخت آزاد راه از دو کشور عراق و افغانستان به عنوان فرصت خوبی برای ترانزیت کالا نام برد و ادامه داد: این دوکشور به دلیل نداشتن بندر مناسب برای ترانزیت کالا به ایران نیاز دارند و در صورتی که زیر ساختها، ناوگان و راهآهن را توسعه دهیم میتوانیم از این فرصت برای تجارت استفاده کنیم.
خاشع با اشاره به اینکه میزان نیاز ما به آزاد راه ۹هزار کیلومتر است افزود: تا کنون ۲ هزار و ۲۰۰ کیلومتر آزاد راه در کشور ساخته شده است که ۵۰۰ کیلومتر آن تا سال ۶۶ و از محل بودجههای عمرانی بوده است و مابقی بعد از آن سالها و توسط سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام گرفته است.
دولت امکان مشارکت بخش خصوصی را در ساخت آزاد راه فراهم کند
وی با بیان این مطلب که به دلیل عدم انگیزه در سرمایه گذاران، سا خت آزاد راه توسط بخش خصوصی مورد بی توجهی قرار گرفته است تصریح کرد: درحال حاضر برای ساخت هر هزار کیلومتر آزادراه حدود ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز است و درنیتجه برای ساخت ۷ هزار کیلومتر آزاد راه مورد نیاز ۵۶ هزار میلیارد تومان پول نیاز داریم.
دبیر انجمن شرکتهای سرمایه گذار در ساخت آزاد راه افزود: تاکنون سرمایه هیچکدام از آزاد راههایی که ساخته شده است بازگشت نداشته است و ازآنجایی که ساخت آزاد راه توسط بخش خصوصی انجام میشود سرمایه گذاران ترجیح میدهند در موارد دیگری که هم حاشیه سود بیشتری دارد و هم سریعتر پولشان برمیگردد سرمایه گذاری کنند.
خاشع با بیان این مطلب که دولت باید امکان مشارکت بخش خصوصی را در ساخت آزاد راه فراهم کند افزود: سودی که برای ساخت آزاد راه پرداخت میشود در حد سود مشارکت است همچنین با وجود اینکه در قانون مدیرهای آزاد راهی معاف از مالیات هستند اما بسیاری از آنها به دلیل بدهی های مالیاتی ممنوع الخروج شدهاند و با وجود مکاتباتی با سه وزیر اقتصاد و دارایی نتیجهای حاصل نشده است.
دبیر انجمن شرکتهای سرمایه گذار در ساخت آزاد راه ادامه داد: معافیت مالیاتی، اهدای تسهیلات و پرداخت اعتبارات از محل صندوق توسعه ملی به سرمایه گذارانی که در زیر ساختها فعالیت میکنند و همچنین تشکیل یک نهاد و معاونتی در دولت برای برخورد با افرادی که برای سرمایه گذاری سنگ اندازی میکنند می تواند جذابیتهایی برای سرمایه گذاران ایجاد کند.
یک طرح جامعه برای حمل ونقل وجود ندارد
وی با بیان این مطلب که یک طرح جامعه برای حمل ونقل وجود ندارد افزود: تصمیمات در این حوزه جزیره ای و براساس فشار سیاست گذاران و افراد پرنفوذ گرفته میشود و به دلیل عدم شناسایی نیازهایمان شبکههایی در کشور ساخته میشود که کارایی لازم را ندارد و نه به نفع ملت و نه منافع ملی است.
خاشع با اشاره به اینکه آلمان به دلیل دارا بودن بهترین کیفیت راه سرعت در آزادراههایش نامحدود است گفت: آنها بر روی مالیات بر سوخت مالیاتی بر مصرف بنزین و گازوییل گذاشتهاند که درآمد آن را در ساختوساز و توسعه شبکه حملونقل هزینه میکنند.
خبرنگار: شانلی عبادیان