ضرورت اصلاح ساختار رفاهی فرودگاه‌ها
بسیاری از کارشناسان معتقدند طراحی فرودگاه‌ها و تغییراتی که امروزه در آنها انجام می‌شود، کمکی به روان‌سازی مراحل سفر نمی‌کند و نخواهد کرد.
باید حداقل سه ساعت قبل از پرواز در فرودگاه حاضر باشید.» این توصیه‌ای است که روی تمام بلیت‌های هواپیما برای مسافران درج شده است. اما اگر روند چک شدن و تحویل بار را بدون اتلاف وقت در نظر بگیرید، شاید زمان لازم به یک تا یک‌ساعت‌و‌نیم قابل‌تقلیل باشد. اما چرا دوبرابر این زمان در نظر گرفته می‌شود؟
به گزارش روزنامه دنیای خودرو، در کنار پیش‌بینی‌هایی که برای طولانی شدن روند کار بارگیری مسافر در نظر گرفته می‌شود، یک مقصود مهم نیز برای فرودگاه‌ها حاصل می‌آید و آن گشت‌و‌گذار مسافر در داخل فرودگاه و خرید کالاست. این ساختار که فرودگاه‌ها را به پاساژهای تجاری بزرگی تبدیل کرده است، گاه موجب سردرگمی مسافران و بر هم زدن تمرکز آنان در انجام مراحل قانونی در سفر می‌شود. ساختار فرودگاه‌ها یکی از موارد مورد انتقاد کارشناسان هوانوردی و معماری است. بسیاری از آنها معتقدند طراحی فرودگاه‌ها و تغییراتی که امروزه در آنها انجام می‌شود، کمکی به روان‌سازی مراحل سفر نمی‌کند و نخواهد کرد.
رامین گودرزی، کارشناس فرودگاهی، یکی از افرادی است که تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام داده است. او برای پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد خود اقدام به بازطراحی برخی فرودگاه‌ها و تحقیق در مورد روند سیستماتیک فعالیت‌های آنها کرده است. گودرزی معتقد است تنها 38درصد از درآمد فرودگاه‌ها از خطوط هوایی به دست می‌آید، بنابراین آنها برای سودآوری طراحی شده‌اند، نه بهره‌وری. در این زمینه با وی به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم.
به نظرتان در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل ساختاری فرودگاه‌ها چیست؟
فرودگاه‌ها در حال بزرگ‌تر شدن هستند. مشکل وجود تمام امکانات زیر یک سقف این است که اگر یکی از بخش‌ها با خطا مواجه شود، در کار دیگر بخش‌ها نیز اثرگذار خواهد بود و فعالیت‌های مجموعه بزرگی مانند فرودگاه نیز از هم می‌پاشد. در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات فرودگاه‌ها نوع طراحی آن است.
راه‌حل‌تان برای این موضوع چیست؟
به نظرم به جای طراحی پیوسته فرودگاه‌ها می‌توان آنها را به صورت بخش - بخش طراحی کرد، به‌طوری‌که ورودی فرودگاه، محل تحویل چمدان و مراحل امنیتی از در ورودی فرودگاه تا آشیانه پرواز به‌طور مستقل مشغول به کار باشند. معتقدم می‌توان تمام این مراحل را حتی خارج از محوطه فرودگاه انجام داد.
به‌طور مثال در کشور هنگ‌کنگ طرحی اجرا شده است که شما چمدان‌تان را در محلی در داخل شهر تحویل می‌دهید و آنها خودشان چمدان را پس از بازرسی به پای پرواز می‌رسانند تا با خود به کابین ببرید. همچنین تمام مراحل امنیتی پیش از پرواز خارج از فرودگاه انجام می‌شوند. به این ترتیب شما زمان ناچیزی را داخل فرودگاه می‌گذرانید.
آیا ظرفیت‌های لازم برای انجام چنین اقداماتی در کشور وجود دارد؟
چنین طرح‌هایی چیزی نیستند که بخواهیم برای آنها مدت‌ها برنامه‌ریزی و جلسه برگزار کنیم. به نظرم از همین فردا می‌توان تمام این پیشنهادها را اجرایی کرد. تنها لازمه اجرای چنین طرحی، بازنگری در شیوه انجام کارهای سیستماتیک است.
آیا فرودگاه‌ها از چنین طرحی استقبال می‌کنند؟
به نظرم خیر، به این دلیل که طراحی فرودگاه‌ها به این صورت است تا با نگاه داشتن طولانی‌مدت مسافران در محیط خود، به بیشترین درآمدزایی دست پیدا کنند.
اگر اشتباه نکنم، آخرین آماری که سازمان بین‌المللی فرودگاه‌ها چندی پیش اعلام کرد خبر از کسب درآمد 62 درصدی فرودگاه‌ها از مسافران و 38 درصدی از شرکت‌های هواپیمایی می‌داد.
پس در این میان حق مصرف‌کننده پایمال می‌شود؟
بله. امروزه در طراحی فرودگاه‌ها با مسائلی چون انگیزه‌های مالی و منافع فردی روبه‌رو هستیم. مردم دوست دارند چنین محلی عاری از هرگونه پیچیدگی باشد، آنها می‌خواهند به‌سادگی از مراحل مربوط به پرواز عبور کنند. اگر روزی قصد داشته باشیم وارد مبحث خصوصی‌سازی فرودگاه‌ها شویم، باید به تمایلات مسافران و سهامداران نیز احترام بگذاریم.
قدم اول برای رسیدن به این ایده‌آل چه می‌تواند باشد؟
قدم اول این است که راحتی و رفاه مسافر را در اولویت قرار دهیم. به نظرم به‌جای اجبار مردم به یادگیری نظم و انضباط فرودگاهی و اینکه چگونه از پیچ و خم‌های آن عبور کنند، بهتر است این مراحل را ساده‌تر کنیم. در حال حاضر، اقداماتی که فرودگاه‌ها انجام می‌دهند، کمکی به این مساله نمی‌کند. آنها مردم را در محل‌هایی متمرکز می‌کنند که دارای فروشگاه‌ها و مراکز خدماتی دیگر هستند. بهتر است یک قدم به عقب برداریم و ببینیم مسافران چه می‌خواهند و اصلا قصدمان از سفر و نیازهای مربوط به آن چیست.