سه علت برای پیروزی روحانی
فضای سیاسی جمهوری اسلامی پس از یک ماه رقابت فشرده و کم‌سابقه دو جناح عمده کشور با حضور بیش از چهل میلیونی ایرانیان پای صندوق آرا و انتخاب مجدد حسن روحانی به عنوان ریس جمهور دوازدهم کشور آرام گشت.
جهان اقتصاد نوشت: جالب آنکه تنها دو ماه مانده به انتخابات نیروهای شاخص اصلاح‌طلب نسبت به کم رونقی این دوره از رقابت‌ها و مشارکت کم مردم- با توجه به رای ثابت طرف مقابل- نگران بوده و به دنبال جذب آرا بیشتر در حمایت از حسن روحانی بودند. اما انتخابات بهار نود وشش با حضور بیش از ((هفتاد و پنج)) درصد ایرانیان و رای ((بیست وسه)) و ((پانزده میلیونی)) نامزدها به یکی از سنگین‌ترین رقابت‌های سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی بدل شد. رقابتی که در مورد نتایج‌اش می‌توان به سه علت عمده اشاره کرد:
سرگردانی گفتمانی اصولگرایان: به نظر می‌رسد اصلی‌ترین علت شکست اصولگرایان در چند انتخابات اخیر را باید به تناقض‌های مشهود گفتمانی این جریان در سپهر سیاست ربط داد. جریان سیاسی که قادر به ارائه تصویری دقیق و قابل شناسایی از خود به افکار عمومی نبوده و چنان برای بازگشت به قدرت به برنامه‌های متناقض متوسل می‌شود که حتی زبان هوادارنش در دفاع از این جریان سیاسی الکن شده است.
برای مثال دکتر قالیباف که در طول مذاکرات طاقت فرسای هسته‌ای، صدها بنر در انتقاد به رویکرد سیاست خارجی دولت در بزرگراه‌های تهران نصب کرده بود ناگهان در بزنگاه انتخابات با تایید فرایند و تیم مذاکره کننده برجام نه تنها رای از حامیان روحانی به سبد خویش اضافه نکرد که حتی بخشی از منتقدان برجام را برای حمایت از خویش ناامید ساخت.
یا در مثالی روشن‌تر در حالی که در چهارسال اخیر برخی از شهروندان استان‌های شرق کشور به دلیل مخالفت زعمای خراسان از حضور در کنسرت‌های موسیقی-حتی شهرام ناظری- محروم شده‌اند جناب ریسی-به عنوان یکی از پر نفوذترین چهره‌های سیاسی،مذهبی خراسان- چهل وهشت ساعت مانده به انتخابات به ملاقات یک خواننده رپ زیرزمینی می‌رود تا شاید به کمک میلیون‌ها فالورهای مجازی این خواننده به کمپین انتخاباتی‌اش جان تازه‌ای ببخشد. ملاقاتی که ظاهرا به مذاق طرفداران هر دو سوی این دیدار خوش نیامد. تناقض‌های آشکاری که مثال‌های فراوانی از آن در حوزه اقتصاد تا سیاست داخلی، فرهنگ می‌توان برشمرد. بنابراین به نظر می‌آید تا زمانی که اصولگرایان از درون به گفتمانی منسجم و یکپارجه دست نیابند مجبورند در انتخابات به سراغ چند برابر کردن یارانه‌ها و تتلوها بروند!!!
ادامه استراتژی ائتلاف-امید: جریان‌های حامی دولت و اصلاح طلبان در بهار نود وشش چون چند دوره اخیر انتخابات نقطه مرکزی استراتژی انتخاباتی خود را بر دو پایه ائتلاف سراسری نیروها بر نامزدی واحد و ایجاد امید در بدنه اجتماعی نسبت به تغییرات گام به گام متمرکز کرده بود. دو پایه‌ای که تنها در کنار یکدیگر و اتفاقا با اثر هم‌افزایی قادر به ایجاد موج‌های پیروزی در اردوگاه تحول خواهان است.چه آنکه در انتخابات ((نود و دو)) زمانی که فشار اجتماعی در گروه‌های حامی اصلاحات در جهت تغییر بالا گرفت نامزدهای تحول خواه به ائتلاف در جهت پیروزی تن دادند و یا در انتخابات اخیر ائتلاف برگرد حسن روحانی چنان گسترده و سراسری شد که نیروها و جنبش‌های اجتماعی را نسبت به تغییر و حضور در پای صندوق امیدوار ساخت. بنابراین به تجربه دو دهه اخیر در فقدان هر کدام از پایه‌های ائتلاف-امید شکست تنها نتیجه است که در روز پس از انتخابات انتظار اصلاح طلبان را می‌کشد.
البته در انتخابات اخیر نباید از تغییر زمین بازی کمپین تبلیغاتی روحانی از مشکلات اقتصادی به نارسایی‌ها اجتماعی -فرهنگی غافل شد. کمپینی که با تاکید بر آزادی اجتماعی،سیاسی و حمایت از تنوع سبک زندگی، امید جوانان به اینده را به موتور محرک کمپین خویش مبدل ساخته و بر نقطه ضعف اصلی جناح رقیب انگشت نهاد. روشی که باعث شد در روزهای پایانی تبلیغات، شهروندان با امید به بازگشایی بیشتر در عرصه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و تداوم احترام به سبک‌های متنوع زندگی‌اشان وارد عرصه انتخابات شوند. سبک زندگی که حداقل در رسانه‌های رسمی اصولگرایان در یک دهه اخیر نه تنها به رسمیت شناخته نشده که هر چند وقت یک بار با تعطیلی تئاتر،سینما،کنسرت و ایجاد و حمایت از نهادهای چون گشت ارشاد و تفکیک جنسیتی در محیط‌های اداری و تحصیلی به خطر افتاده است.
فضای مجازی: تلگرام و توییتر در این دوره از رقابت‌ها به رسانه اصلی حامیان روحانی در برابر هجمه سنگین اصولگرایان به دستاوردهای دولت یازدهم بدل شده بودند. رسانه‌هایی که اتفاقا با مقاومت روحانی و همکارانش در حفظ این حق برای عامه مردم و گسترش زیر ساخت‌های ارتباطی ایجاد شده و با توجه به سازمان رای بزرگتر و جوان‌تر اصلاح طلبان تنها رسانهای بودند که حامیان دولت در آن دست بالا را داشتند. در واقع در این دوره از رقابت‌ها بدنه اجتماعی اصلاح‌طلب توانست به وسیله پیام رسانهای مجازی بخشی از کم کاری تیم اطلاع رسانی دولت در چهارسال اخیر را جبران کرده و البته تا حدودی توانست از حسن روحانی در برابر طرح اتهاماتی درباره سند(( بیست سی)) و قطع یارانه‌ها که توسط حامیان خودجوش و بلندگو به دست اصولگرا محافظت کند. چه آنکه ستاره‌های ورزشی،فرهنگی و هنری حامی جریان اصلاح طلب نیز با حضور پر رنگ در فضاهای مجازی و ارتباط با بخش مردد جامعه توانستند سطح مشارکت شهروندان در انتخابات را در شهرهای بزرگ بالا ببرند.
سید رضا قنبری – فعال سیاسی
