اخراج‌گرایی، مد همیشگی فوتبال است
در این فصل از رقابت‌های اروپایی تا کنون دو مربی اخراج شده‌اند؛ در حالی که در لیگ برتر ایران تا پایان هفته نهم چهار مربی برکنار شده‌اند! اخراج شدن محدود به مربیانی نیست که نتایج بدی گرفته‌اند. آنها گاهی بعد از قهرمانی نیز برکنار می‌شوند.
روزنامه قانون نوشت: «چمدان مربیان روی دوش‌شان است.» این جمله را بارها از زبان مربیان بسیاری شنیده‌ایم. مربیگری شغل عجیبی است. یک روز شما برای هواداران بهترین مربی جهان هستید و روز دیگر آنها شعار «حیا کن، رها کن!» سر می‌دهند. گویی همه خاطرات خوبی را که با مربی‌شان داشتند، فراموش کرده‌اند. لیگ برتر ایران در هفته‌های اخیر روزهای پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است.
شیرینی بردها در کنار تلخی باخت‌ها، سبب شده فوتبال به یک ورزش تماشایی و پرهیجان تبدیل شود. اخراج و برکناری یک سرمربی پس از چند شکست اتفاقی بود که مدت‌ها قبل در فوتبال کشورهای حوزه خلیج فارس رخ می‌داد اما با پیشرفت فوتبال در ایران و نتیجه‌گرایی، این موضوع تبدیل به یک ابزار برای مدیرعامل‌هایی شده که برای فرار از اخراج، سعی در وارد کردن شوک به تیم‌های‌شان دارند.
روز یکشنبه اکبر میثاقیان از سرمربیگری سیاه‌جامگان برکنار و علیرضا مرزبان جانشین او شد. اتفاقی که در ۹ هفته اخیر برای تیم‌های مختلفی رخ داده است.
نفت تهران
زردپوشان تهرانی کار خود را با علی کریمی آغاز کردند اما به دلیل عدم پرداخت به موقع دستمزدهای بازیکنان، جادوگر تصمیم به جدایی گرفت تا حمید درخشان جانشین او شود. با تغییر و تحول در مدیریت نفت تهران و واگذاری این تیم به جهانیان، دوباره کریمی به نیمکت بازگشت تا نخستین تغییر و تحول روی نیمکت یک تیم لیگ برتری رخ بدهد. اما کریمی پس از کسب یک پیروزی، یک تساوی و یک شکست، پیامکی برای جهانیان ارسال و از امکانات گلایه کرد. او در پایان به مالک نفت گفت که به فکر مربی دیگری باشند و استعفا کرد تا حمید درخشان دوباره سرمربی این تیم شود و دومین تغییر روی نیمکت این تیم شکل بگیرد.
گسترش فولاد تبریز
هشت هفته از لیگ برتر گذشته بود و گسترش فولاد تبریز با سرمربیگری لوکا بوناچیچ با پنج باخت، یک مساوی و دو پیروزی در قعر جدول رده‌بندی قرار گرفته بودند. همین موضوع سبب شد تا هوشنگ نصیرزاده، مدیرعامل آبی‌پوشان تبریزی تصمیم به تغییر گرفت و فیروز کریمی را جانشین او کرد. گسترش فولاد با کریمی نیز به پیکان باخت تا روند شکست‌های این تیم ادامه پیدا کند. به هر ترتیب گسترش فولاد در حال حاضر با ۶ باخت در انتهای جدول قرار گرفته و امید چندانی به حضور در رتبه‌های بالایی جدول ندارد. این سومین تغییر روی نیمکت یک تیم لیگ برتری در ۹ هفته اخیر بود.
استقلال
وقتی فصل گذشته علیرضا منصوریان به عنوان سرمربی آبی‌ها انتخاب شد، بسیاری از هواداران این تیم بنرهای او را به دست گرفتند و از بازیکن شماره ۱۰ پیشین استقلال استقبال کردند. نیم‌فصل اول، استقلال شرایط خوبی نداشت و زمزمه‌های اخراج منصوریان به گوش می‌رسید اما فشار هواداران و محبوبیت بی‌نظیری که نزد بازیکنانش داشت، سبب شد تا مدیرعامل این تیم به او فرصت بیشتری بدهد. منصوریان در نیم‌فصل دوم، تیم قدرتمندی را ساخت و یک‌به‌یک بازی‌ها را برد. این تیم در نهایت به عنوان نایب‌قهرمانی دست پیدا کرد تا فصل جدید را با قدرت آغاز کند. او بازیکنان زیادی را جذب کرد و امید اول قهرمانی لقب گرفت اما هرگز نتوانست به روزهای اوج خود بازگردد و باخت‌های پیاپی سبب شد تا در نهایت در یک کنفرانس مطبوعاتی ۸۹ دقیقه‌ای، استعفای خود را اعلام رسمی‌کند. آبی‌ها با وینفرد شفر نیز نتوانستند حریف خود را شکست بدهند و یک تساوی کسب کردند تا همچنان در رتبه دوازدهم جدول رده‌بندی حضور داشته باشند. چهارمین تغییر روی نیمکت یک تیم لیگ برتری به این شکل رقم خورد.
در حالی که تنها ۹ هفته از لیگ گذشته، تیم‌های ایرانی چهار بار مربیان‌شان را تغییر داده‌اند و البته زمزمه‌های اخراج یا استعفا نیز درباره برخی مربیان به گوش می‌رسدکه عبدا... ویسی، یکی از این مربیان است.
فقط ۶ هفته!
اما برکناری زودهنگام مربیان، محدود به ایران نیست و گاهی در تیم‌های معتبر اروپایی نیز چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد. در ششمین هفته رقابت‌های بوندسلیگا اتفاق عجیبی رخ داد. کارلو آنچلوتی که دومین فصل حضور خود در بوندسلیگا را تجربه می‌کرد، به دلیل کسب نتایج ضعیف برکنار شد تا یوپ هاینکس جای او را در این تیم بگیرد. جالب است بدانید در تاریخ باشگاه بایرن مونیخ، برکناری یک سرمربی تنها ۶ هفته بعد از شروع رقابت‌های بوندسلیگا بی‌سابقه بوده است. پیش از این، چنین رکوردی در مونیخ به یوپ هاینکس تعلق داشت که در هفته دوازدهم از رقابت‌های فصل ۹۲-۱۹۹۱ بوندسلیگا و بعد از شکست چهار بر یک مقابل تیم اشتوتگارتر کیکرز از سمت خود برکنار شد. اولی هوینس البته بعدها از این برکناری که در تاریخ هشتم اکتبر سال ۱۹۹۱ روی داده، به عنوان بدترین اشتباه دوران مدیریت ورزشی خود در بایرن مونیخ یاد کرد.
اخراج برترین‌ها
اگر فکر می‌کنید یک مربی در صورت کسب نتایج ضعیف برکنار می‌شود، اشتباه می‌کنید. مربیانی هستند که با وجود کسب نتایج درخشان نیز در آستانه برکناری یا عدم تمدید قرارداد هستند. برانکو ایوانکوویچ، بارزترین مثال این اتفاق است. چند روز قبل، جعفر کاشانی در یک گفت‌وگو اعلام کرد که «برانکو، مربی باکلاسی است اما معلم کلاس اولی نمی‌تواند به کلاس ششمی‌ها درس بدهد و پرسپولیس نیاز به تفکر جدیدی دارد.» همین موضوع، زمزمه‌هایی را مبنی بر احتمال عدم تمدید قرارداد این مربی مطرح کرده است؛ هر چند که مسئولان باشگاه تلاش می‌کنند تا این موضوع را آرام‌آرام مطرح کنند زیرا می‌دانند که مطرح کردن این موضوع در شرایط فعلی، سبب هجوم هواداران به آنها خواهد شد. برانکو، نسل خوبی را برای پرسپولیس ساخته اما بد نیست بدانید او تنها مربی‌ای نیست که بعد از قهرمانی، زمزمه‌های برکناری‌اش به گوش می‌رسد.
نمونه‌های اروپایی
فرانک دی بوئر، سرمربی کریستال پالاس، نمونه واضح این مثال است. او مربی اخراجی آژاکس بود. نیمکت اینتر را در سال گذشته به او سپردند و بعد از تنها ۱۳ بازی و نتایج افتضاح از این تیم اخراج شد. امسال به پالاس رفت و تنها بعد از ۶ بازی و بدون برد و حتی گل زده از این تیم اخراج شد و مربی بعدی با برد برابر چلسی، این تیم را از ورطه سقوط بیرون کشیده است. البته این جای عجیب ماجرا نیست و مربیان قهرمان نیز از تیم خود اخراج شده‌اند. کاپلو و دل‌بوسکه در دوره متفاوت بعد از قهرمان کردن رئال مادرید در لیگ اسپانیا بدون هیچ توجیه و توضیحی از سمت خود اخراج شدند و حتی رانیری نیز بعد از شاهکارش و قهرمان کردن لسترسیتی از سمتش به دلیل کسب نتایج ضعیف اخراج شد.
فرصت محدود
نتیجه‌گرایی در فوتبال حرفه‌ای، سبب شده تا مدیرعامل‌های تیم‌ها برای ابقای خود تصمیم به برکناری مربیانی کنند که با صرف هزینه‌های گزاف به این تیم آمده‌اند. فرصت دادن به مربیان برای نتیجه‌گیری موضوع مهمی است که باید مورد توجه مدیران قرار بگیرد. بسیاری از پیشکسوتان معتقدند یک نیم‌فصل برای ارزیابی عملکرد یک مربی کافی است؛ حال آن که در بسیاری از تیم‌ها، تنها چند هفته به مربیان فرصت داده می‌شود که این فرصت برای شناخت آنها از بازیکنان کافی نیست.»
