نفت و سیاست نزولی سعودی‌ها؛
یارکشی نفتی عربستان برای عدم توافق هسته‌ای ایران
عربستان با هماهنگی آمریکا اقدام به پایین نگاه داشتن قیمت نفت کرده است و هدف از این کار٬ فشار به ایران و روسیه در پرونده‌های هسته‌ای و بحران اوکراین است. هرچند اولین بار نیست عربستان از این حربه برای پیشبرد سیاست‌های خویش استفاده می‌کند.
اجلاس اوپک برگزار شد و خروجی این جلسه٬ ثابت ماندن میزان تولید کشورهای عضو بود؛ امری که عربستان به شدت دنبال آن بود و در مقابل٬ ایران و ونزوئلا به همراه ۶ کشور دیگر طرفدار کاهش تولید بودند.
به گزارش ایلنا و به نقل از رویترز٬ " ایگور سچین " مدیر شرکت نفتی " روسنفت " ٬ احتمال رسیدن نفت به زیر ۶۰ دلار را بعید ندانسته بود اما اعلام کرده بود این امر موقتی است و با شروع سرما دوباره قیمت‌ها بالا خواهد رفت. تغییرات قیمت نفت عاملی بود تا روس‌ها در پی تشکیل شورایی برای تعیین قیمت نفت باشند.
" سچین " ٬ این دوست دوران کودکی پوتین با ابراز نگرانی از قیمت‌ها٬ پیشنهاد داد برای کنترل قیمت‌ها در بازار٬ شورایی تشکیل شود.
بعد از اجلاس اوپک٬ پیشنهاد تشکیل شورای نفتی از سوی روسیه٬ برگ برنده عربستان برای نزدیک شدن به نقشه ابتدایی اعراب حاشیه خلیج فارس برای همکاری کشورهای غیرعضو در اوپک بود تا در پی این حضور٬ کشورهای غیرعضو اوپک وادار به کاهش تولید نفت خود شوند عربستان همچنان با صادرات خود٬ تاثیر بسیاری در قیمت‌گذاری نفت داشته باشد.
نمایندگان روسیه و مکزیک به عنوان کشورهای غیرعضو٬ در حاشیه اجلاس سعی داشتند به کشورهای عضو اوپک این اطمینان را بدهند که در صورت کاهش تولید نفت٬ در کنار کشورهای عضو خواهند بودند. با اینهمه عربستان برای پیشبرد سیاست‌های نفتی خود به این کشورها اعتماد کرد تا صحبت‌های وزیر نفت عربستان و سیاست اتخاذی این کشور در مسیر از پیش تعیین شده همچنان ادامه داشته باشد.
عربستان؛ قیمت نفت؛ اهداف سیاسی؛ اهداف اقتصادی
روزنامه الشرق‌الاوسط مشروح مذاکرات را در حالی منتشر کرد که مطابق این گزارش٬ علت اصلی مخالفت عربستان با کاهش تولید٬ عدم همکاری کشورهای غیرعضو اعلام شد که بر این اساس طبق نظر مقامات عرب فشار کاهش صادرات به ضرر کشورهای عضو خواهد بود و در مقابل سود آن به جیب کشورهای دیگر خواهد رفت.
اما سوال اصلی این است که آیا هدف واقعی عربستان در مورد قیمت نفت٬ همکاری نکردن تمام کشورهای نفتی است یا اهداف سیاسی هم در آن دخیل است.
حسن‌تاش کارشناس انرژی بر این باور است عربستان با هماهنگی آمریکا اقدام به پایین نگاه داشتن قیمت نفت کرده است و هدف از این کار٬ فشار به ایران و روسیه در پرونده‌های هسته‌ای و بحران اوکراین است. هرچند این اولین بار نیست عربستان از این حربه برای پیشبرد سیاست‌های خویش استفاده می‌کند.
با مرور اتفاقات اخیر این امر کاملا مشهود است که سیاست‌های آمریکا که توسط عربستان در حال انجام است کاملا اثر گذاری خود را داشته است. سیاست‌هایی که در مورد ایران و روسیه با رفتاری متفاوت پیگیری می‌شود:
تلاش برای فاصله گرفتن روسیه از ایران
روسیه منزوی بهترین گزینه برای آمریکا است. روسیه‌ای که به دنبال ماجراجویی در اوکراین نمی‌رود و بین انتخاب بازار ۴ میلیاردی ایران و ۵۰ میلیاردی غرب٬ مشخصا غرب را انتخاب کند.
طبیعی است پایین ماندن قیمت نفت و کاهش قدرت روسیه٬ عاملی است تا فاصله میان روسیه و ایران را علیرغم مرزها و اهداف مشترک کاهش دهد بنابراین نقش عربستان پایین در ماندن قیمت نفت خواهد توانست روسیه را در تردید انتخاب ایران یا غرب نگاه دارد. کما آنکه الکسی مشکوف معاون وزیر خارجه روسیه٬ از اروپا و آمریکا خواسته تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه را لغو کنند تا این کشور از انجام عمل متقابل خودداری کند. این درحالی‌ست که تهدیدهای دو طرف و تحریم‌های اعمال شده ثابت کرده است تا کنون روس‌ها بیشترین ضرر را دیده‌اند.
«آنتون سیلوانف» وزیر دارایی روسیه اخیرا اعلام کرد کاهش قیمت نفت و تحریم‌های غرب چیزی حدود ۴۰-۱۳۰ میلیارد دلار در سال و معادل ۷ درصد اقتصاد روسیه٬ برای این کشور هزینه دارد؛ اتفاقی که مطلوب آمریکا است.
استفاده از نفت و لابی برای کاهش نفوذ ایران
تحریم‌های اعمال شده در چند سال اخیر به خوبی بر جامعه ایران تاثیر خود را گذاشته است و همین امر سبب شده بود سال آخر ریاست محمود احمدی نژاد بر دولت٬ تولید نفت ایران به زیر ۹۰۰هزار بشکه در روز برسد. در حالی که برای همین مقدار هم مشتری نبود و اگر خریداری هم بود٬ پولی پرداخت نمی‌کرد و کالا وارد می‌شد یا کشتی‌های ایرانی روی آب تا زمان فروش رفتن نفت سرگردان بودند.
با تغییر سیاست‌های تهران و اتخاذ سیاست تعامل با دنیا٬ وضعیت تولید و فروش نفت اندکی بهتر شد و تحرکاتی در اقتصاد صورت گرفت اما شاید بدترین اتفاق برای این اقتصاد وابسته به نفت٬ کاهش ۳۰ درصدی قیمت طلای سیاه بود؛ اتفاقی که جلسه زودهنگام اوپک به خاطر آن برگزار شد.
از سوی دیگر تاثیرات کمبود منابع مالی در سیاست‌های خارجی ایران کاملا اثرگذار است و شاید تاثیر ایران در عراق، یمن، سوریه و افغانستان کم کند. همچنین آمریکا را برای حل معادلات منطقه به سمت ایران نکشاند؛ اتفاقی که مطلوب عربستان است.
اهمیت دور آخر مذاکرات هسته‌ای برای ایران همین‌جا مشخص می شود. در هیچ دور از مذاکرات٬ وزیر خارجه عربستان ورود نکرده بود اما این بار به دلیل موضوع حوزه نفوذ این کشور در خاورمیانه٬ وزیرخارجه عربستان به دیدار جان کری رفت تا هم پیروزی‌های اخیر سپاه قدس را به یاد وزیر خارجه آمریکا بیاورد و هم او را از روند قدرت‌گیری ایران در خاورمیانه بهراساند.
با توجه به تمدید ۷ماهه مذاکرات و سایه خطر ایران برای عربستان٬ کاهش قدرت اقتصادی ایران و متعاقب آن ضعف ایران در سیاست خارجی اولویت نخست عربستان است.
گزارش: بسیم لاله
