دولت با اطلاع رسانی مخالفانش را خلع سلاح کند

مدیرمسئول روزنامه انتخاب که روزگاری با آب و رنگی تازه به میدان آمده بود و بخش قابل توجهی از نیروهای معتدل اصولگرا را در اوج دوران تصدی دولت توسط اصلاح طلبان جذب کرد؛ این روزها چندان به میدان نمی آید. اما هنوز هم می‌کوشد در میان اصولگرایان جانب اعتدال را بگیرد.

آن روزها این رویکرد با حمایت از برخی مواضع دولت خاتمی مورد انتقاد هم جناحی ها قرار می گرفت و امروز هم که روزنامه انتخاب تعطیل شده و به فضای مجازی منتقل شده؛ باز هم چه بسا انتقاد برخی اصولگرایان متوجه کسانی شود که با شعار اعتدال و با پیروزی روحانی امروز امیدوارتر شده اند.

از طه هاشمی درباره آشتی ملی پرسیدیم. او اطلاع رسانی درست را عامل خلع سلاح منتقدان می داند و در ضمن پیشنهادی جدید دارد. هاشمی پیشنهاد می کند روحانی کمیته ای را تشکیل دهد که بر میزان تحقق شعارهای دولت و شخص وی در دوران انتخابات نظارت کند و دائما گزارشی از پیشرفت کار به روحانی ارائه دهد.

متن این گفت وگو در ادامه می آید:

شرایط کشور به گونه ای است که عده ای به محض هر انتقاد یا اعتراضی حکم به تعمد در تضعیف پایه های نظام و تخریب می دهند. با توجه به اینکه در این روزها کشور و نظام در حوزه های مختلف اقتدار و قدرت خود را به نمایش گذارده؛ ارزیابی شما از این گونه برخوردها چیست؟

مقدمتا باید عرض کنم نظامی که قادر است چنین ظرفیت بالایی را از خود بروز دهد که این همه جمعیت را در سی و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب به صحنه بیاورد باید بداند هیچ تهدیدی از داخل و خارج نمی تواند آن را از پای در آورد. وقتی نظامی از چنین استحکامی برخوردار است باید دریا دل باشد. در برابر انتقادها نق زدنها و حتی درشتی های داخل کشور می‌بایست با سعه صدر برخورد کند و سیاست جذبی داشته باشد. البته در باره تهدیدات بیرونی باید هوشیار باشد حواسش را جمع کند و با قدرت با‌ آن برخورد نماید. کشوری که چنین مردم با صلابتی دارد نباید از چیزی خوف داشته باشد. مردم محکم ایستاده‌اند. طبیعی است در داخل کشور به این دلیل که فعالیت های سیاسی از قاعده درستی برخوردار نیست و نوعا جریان های سیاسی به صورت فردی افکارشان نمایندگی می شود و افراد به خود اجاره می دهند از طرف یک جناح موضع بگیرند و به جناح مقابل حمله کنند در این شرایط طبیعی است که افراد بخصوص کسانی که موضعگیری تندی در مسائل سیاسی دارند وضعیت باثبات را برنمی‌تابند به محض اینکه جریان حاکم بر کشور مخالف میل آن ها باشد سعی می کنند وضعیت را سیاه جلوه هند. مثلا وقتی دولت از جناح آنان باشد از هر نوع اتفاق نامبارک و هر خطا و از هر اشتباه چشم پوشی می کنند اما اگر دولت در جناح مقابلشان باشد از کوچکترین خطا نمی گذرند و اشتباهات سهوی را بزرگ جلوه دهند. این البته یک نقص در نظام سیاسی است. تا زمانی که فعالیت سیاسی قاعده مند نشود این مشکل مزمن جامعه را رنج می دهد.

آقای دکتر‍! رییس جمهور مدتی است(و به ویژه در سخنرانی اخیر خود) بحثآشتی ملی را مطرح کردند. شما این بحثرا در شرایط کنونی و وضعیتی که تقابل میان مخالفان و موافقان در حوزه سیاسی گاهی تند و غلیظ می شود چگونه می بینید؟

درباره موضوعات داخلی ازجمله موضوع آشتی ملی باید از دو منظر برخورد کرد. نخست اینکه باید میزان مهربانی های میان مردم را تقویت کرد. مردم باید در میان خود با صفا و صمیمیت برخورد کنند و احساس خوبی نسبت به هم داشته باشند. برخوردهای عصبی و رفتارهای تند در تعاملات و مراودات اجتماعی مطلوب و شایسته ملت با عظمتی مانند ملت ایران نیست. مردم ایران باید با خود آشتی کنند. در توصیه های دینی نیز آمده است که باید در عین اختلاف در میان مردم مدارا و رفق جریان داشته باشد. در بحثآشتی ملی منظر دوم منظر حاکمیتی است. دولت(به معنای عام) باید نسبت به رعایا و زیر مجموعه های خود با نرمش و احترام برخورد کند. چه بسا گاهی در برخوردها نامهربانی هایی هم مشاهده شود. اما دولت باید روحیه عفو داشته باشد. ببخشد و مدارا کند. این سهم دولت است در آشتی ملی. به این معنا که چنانچه کسی یا گروهی عمداً یا سهواً خطایی را مرتکب شد اگر قابل گذشت است از آن بگذرد. حکومتی که پایه هایش در قلب مرد م است نباید با منتقدان درشتی کند. می تواند با مدارا و گفتگوی ناظر به همدلی در نهادهای سیاسی در میان دولت و در میان خود مردم آشتی ایجاد کند. اگر این اتفاق بیفتد جامعه ای با نشاط خواهیم داشت و به سمت توسعه همه جانبه خواهیم ر فت.

مثلا وقتی در حوزه توافق هسته ای عده ای می کوشند پیروزی ملت و نظام را به نوعی ناکامی و شکست تبدیل کنند یا لااقل در میان هوادارانشان چنین جلوه دهند؛ دولت چه باید بکند؟

آنانی که با قضیه دستاورد های هسته ای برخورد مخالفت امیز می کنند دو دسته هستند. نخست عده ای که با بغض چنین می کنند و عده ای که ناآگاه هستند. دولت باید بیشتر توجه کند؛ زمانی حضرت امام(ره) به مسئولین توصیه فرمودند: کارهایی را که انجام می دهید با مردم در میان بگذارید. باید به دنبال هر اقدام دولت اطلاع رسانی درستی صورت گیرد. این ضعف همیشه وجود داشته؛ به خصوص در دستگاههای دولتی که اطلاع رسانی همه جانبه در باره یک موضوع انجام نمی شود و همین موجب نگرانی و برخی مخالفت های می شود. در موضو ع هسته‌ای عده‌ای به راستی نگران دستاوردهای انقلاب و نظام هستند. اما عده ‌ای به طور کلی مخالف دولت هستند. اینان باید خلع سلاح شوند. دولت باید به گونه‌ای اطلاع رسانی کند که ابعاد پرونده هسته ای روشن شود. باید روی این مسئله تاکید شود که مقام معظم رهبری در جریان جزئیات مذاکرات قرار دارند و آن را تایید می‌کنند. جامعه جهانی به دلیل رویکرد ایران بر خوردی احترام آمیز با ما دارد و بهانه های گذشته از آنان سلب شده است. عده ای نمی توانند موفقیت های دولت را ببینند. به این اعتبار دولت دست به هر عملی بزند نق می زنند. با اطلاع رسانی درست اینها باید خلع سلاح شوند. یعنی جامعه آنقدر اقناع شود که این گونه موضع گیری ها مخاطب پیدا نکند. و آن گاه که کسانی چنین مواضعی اتخاذ می کنند بلافاصله آشکار شود که این مواضع غرض ورزانه است. اگر دولت به درستی اطلاع رسانی نکند طبیعی است که مخالفان و گروههای فشار اطلاعات غلط به افکار عمومی می دهند و موضع گیری های تند گاهی مخاطب پیدا می کند.

دکتر روحانی مدتی پیش از دانشگاهیان گلایه کرد که چرا به میدان نمی آیند و از توافق هسته ای به طور آشکار حمایت نمی کنند. ایشان حتا این تعبیر را به کار بردند که: " از چه می ترسید؟ " با این همه شاهد آنیم که برخی فضاسازی ها دانشگاهیان را برای ورود به این عرصه تا حدودی مردد کرده است. به گمان شما آیا حضور دانشگاهیان در عرصه با توجه به میزان توقع دولت و رییس جمهور به اندازه کافی هست؟

بحثحمایت نخبگان و دانشگاهیان از اقدامات مثبت دولت و این که بتوان شاهد یک فضای نقد و بررسی و حمایت جدی بود نیازمند زمان است. بالاخره در هشت سال گذشته نخبگان دانشگاهیان و روشنفکران گمان می کردند که گوش شنوایی برای نظرات آنان و جود ندارد.

در ابتدای کار تلاشهای بسیاری شد. اهالی دانشگاه نامه هایی ارسال کردند و کوشش هایی در ز مینه اصلاح روندها انجام گرفت. اما ترتیب اثر داده نشد. چنین بود که دانشگاهیان احساس کردند حرفشان خریداری ندارد. بنابراین دولت در این رویکرد جدید و نگاه تازه ای که به دانشگاهیان دارد باید صبور باشد. دولت از حضور دانشگاهیان و روشنفکران استقبال می کند. بنابراین باید آرام آرام فضای دانشگاهی باور کند که حرفش خریدار دارد و می تواند در زمینه حل و فصل مسائل ورود داشته باشد. این امر با مقداری تانی پیش می رود. دانشگاهیان کم کم به این احساس می رسند که نظرات آنان از سوی دولت مورد استقبال قرار می گیرد و به آنها میدان داده می شود تا در باره مسائل جدی با دولت وارد تعامل شوند. اما این امر نیازمند زمان است.

پس گلایه و توقع رییس جمهور ناظر بر چه بود؟

خواسته آقای د کتر روحانی مبتنی بر این بود که وقتی جریانهای علمی و دانشگاهیان و روشنفکران به طور شایسته در صحنه نباشند ابتکار عمل به دست افرادی با سوادهای سطحی قرار می گیرد که اگر مغرض هم باشند دیگر کار فاجعه آمیز خواهد شد و تیغ تیز در دست زنگی مست قرار می گیرد. توقع روحانی از دانشگاهیان از این منظر است که اگر حوزه های فکری میدان را به دست نگیرند یک خلاء اطلاعاتی حاصل می شود و مخالفان و غرض ورزان اطلاعات غلط به جامعه منتقل می کنند. این بحثناظر به این بود و این توقع به جایی است. وقتی دولت امکان را فراهم می کند توقعش این است که در اظهارنظرها و موضعگیری ها میدان به دست آگاهان و متفکران باشد.

به نظر می رسد به رغم امیدواری که با روی کار آمدن دولت آقای روحانی ایجاد شده بود بخش هایی از جامعه بر این اعتقادند که سر رسید برخی مطالبات و وعده های داده شده فرارسیده است. عده ای بی تاب تعلل در تحقق وعده ها هستند و عده ای توصیه به تانی می کنند و فرصت می طلبند. برخی ناامیدند و عده ای می گویند اصلا تحقق وعده ها به دست وعده دهندگان نبوده است. ارزیابی شما چیست؟

گاهی در مبارزات انتخاباتی مباحثی مطرح می شود و یک مشکل قدیمی رخ می دهد. در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری این مشکل وجود دارد. اینکه در پرتو فضا سازی ها و وعده دادن‌ها و شور پاسخ به مطالبات مباحثی مطرح می شود که حل آنها در توان آن فرد یا آن بخش نیست. مثلاً نماینده ای وعده ای می دهد که امکان قانونی عمل به ان را ندارد. یا رئیس جمهور وعده هایی می دهد که اساساً حل آن در حوزه مسئولیت های قا نونی و تعریف شده وی نیست. متاسفانه تلقی جامعه این است که رئیس جمهور رئیس هر سه قوه است. این طور نیست. سه قوه از هم مستقل هستند و تفکیک قوا برای هر کدام از قوه های کشور اختیارات و مسئولیت های جدایی تعریف کرده است. رئیس یک قوه نمی تواند وارد حوزه مسئولیت ها و اختیارات قوه دیگر شود. بنابراین اگر و عده های داده شده اقتضای دخالت در حوزه مسئولیتهای دیگران را داشته باشد کار مشکل می شود. اما رئیس جمهور از آن رو که نماینده همه مردم است می تواند از طرف همه مردم سخن بگوید و معضلاتی را که ممکن است در حوزه مسئولیت قوای دیگر باشد نیز مطرح کند. از این منظر رئیس جمهور مسئول است. اما جامعه نباید توقع داشته باشد که چون رئیس جمهور این مسائل را مطرح می کند حتماً از عهده حل انان نیز بر می آید.

رئیس جمهور به عنوان نماینده مردم می تواند معضلات و مطالبات را مطرح کند اما حل و فصل آن ممکن است در حوزه اختیارات او نباشد. نباید به این توقع دامن زد. و می بایست تنها در این حد که مطالبات مردمی از زبان رئیس جمهور مطرح گردد بسنده نمود. رئیس جمهور نیز باید اگر مطالبه ای چنان وسیع و پرداختن به آن مستلزم همکاری قوای دیگر باشد می تواند به مردم توضیح دهد که تا چه اندازه در حوزه مسئولیت های خود به‌ آن پرداخته؛ با دیگر قوا تعامل کرده و چرا حل آن مورد قبول قوای دیگر قرار نگرفته است. البته آنچه در حیطه اختیارات رییس جمهور بر اساس قانون تعریف شده قاعدتا مسئولیت پاسخ گویی به همه آن ها به عهده شخص ریاست جمهور است و هر گونه وعده ای که در زمان تبلیغات انتخاباتی مطرح شده باید به سرعت ساز و کار تحقق آن فراهم شود. به اعتقاد من مشاوران رییس جمهور و اعضای دولت و وزرا اصلی ترین نقش را در ارتباط با پاسخگویی به این مطالبات دارند. به گمان من باید ابتدا جدولی زمان بندی شده برای تحقق این وعده ها مشخص شود و کمیته ای به عنوان کمیته پایش و ناظر براین مطالبات تشکیل گردد. و مرتب گزارش پیشرفت تحقق وعده های رییس جمهور هم به خود رییس جمهور و هم به مردم داده شود. شعار دولت تدبیر و امید بوده است. تحقق تدبیر رویکردش متوجه شخص رییس جمهور و تیم اوست. و امید ناظر به عموم مردم است. برنامه ریزی وعده های رییس جمهور باید با تدبیری شکل بگیرد که امید از ذهن مردم رخت برنبندد و مردم امیدوارانه به تحقق وعده های رییس جمهور و به آینده نگاه کنند. به اعتقاد من اصلی ترین بار تحقق وعده های رییس جمهور به برنامه ریزی و تمهید درست اجرایی و مدیریت و حضور تیمی توانمند وابسته است.