اهداف بایدن در جریان سفر به تلاویو و ریاض محقق نخواهد شد

امیرعلی ابوالفتح در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل اهداف سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان و سعودی و در پاسخ به این سوال که ایران چه جایگاهی در این اهداف مشخص دارد، گفت: به نظر می‌رسد که جو بایدن برای تحقق سه هدف اصلی عازم این سفر شده است؛ در درجه اول هدف موضوع انرژی‌ست که قرار است در عربستان به بحث گذاشته شود به این معنا که عربستان و شرکایش مجاب به صادرات نفت بیشتری شوند تا در شرایط بحرانی جنگ اوکراین قیمت نفت و به خصوص بنزین در داخل آمریکا کاهش پیدا کند. هدف دوم بحث اجماع‌سازی منطقه‌ای علیه ایران است تا ایران را تحت فشار قرار دهند که در موضوع هسته‌ای آن‌چه آمریکا می‌خواهد حاصل شود و مقاصد این سفر هم به دو طرف اصلی مخالف برجام خلاصه می‌شود.

وی ادامه داد: موضوع سوم نیز بحث عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو است. سفر نیز اینگونه طراحی شده که از اسرائیل هواپیما بلند شده و در عربستان به زمین می‌نشیند مانند آنچه ترامپ انجام داد و از عربستان عازم اسرائیل شد تا به شکلی نمادین ارتباط هوایی برقرار شود.

وی افزود: با این حال من فکر نمی‌کنم که اهداف این سفر در هر سه مورد محقق شود و آمریکا در هر سه حوزه به سقف اهدافش برسد چرا که در حوزه نفت عربستان به میزانی که مورد نیاز آمریکاست ظرفیت مازاد تولید ندارد تا خلأ حدود ۱۰ میلیون بشکه‌ای روسیه را جبران کند. در خصوص موضوع ایران نیز بحث مفصل است. در خصوص موضوع توافق ابراهیم نیز بعید می‌دانم عربستان به این زودی به اردوی کشورهای امارات و بحرین بپیوندد چرا که محذورات دربار سعودی بسیار بیشتر از دربار امارات و بحرین است.     

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در خصوص اجماع‌سازی علیه ایران در همراهی با ائتلاف مدنظر ریاض گفت: ائتلاف علیه ایران سابقه ۴۰ ساله دارد و اساسا شورای همکاری خلیج فارس با همین هدف به وجود آمده است و ارتباطاتی که کشورهای عربی با اسرائیل ایجاد کرده‌اند نیز با همین هدف است و این موضوع عجیبی نیست. در نتیجه نباید این گونه تصور شود که در نتیجه سفر جو بایدن ما با پدیده جدیدی روبرو خواهیم شد.

وی ادامه داد: مشخص است که در نتیجه این سفر سطح همکاری‌ها افزایش پیدا می‌کند اما اینکه شاهد ایجاد یک ناتوی عربی باشیم را بعید می‌دانم چرا اصلی‌ترین شرط تشکیل این اتحاد نظامی که عدم وجود اختلاف نظر میان کشورهای عربی است، وجود ندارد. بنابراین چیزی فراتر از آنچه امروز وجود دارد محقق نخواهد شد چرا که همین تبلیغات در زمان سفر ترامپ هم صورت گرفت. 

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که پیام سفر جو بایدن به اسرائیل برای ایران چیست، گفت: با این سفر یا بدون آن در موضوع احیای برجام تغییری صورت نخواهد گرفت؛ بن‌بست شکل گرفته در احیای برجام ناشی از شخص آقای بایدن نیست که با اقداماتش گشایش یا غیر از آن در این روند صورت بگیرد، مشکل در فضای سیاسی واشنگتن است که نسبت به ایران، برجام و برنامه هسته‌ای هیچ تغییری نکرده است. آمریکایی‌ها دوست دارند که بگویند این سفر پیام دارد و این حرف جدیدی نیست و باید دید آیا جمهوری اسلامی ایران این پیام را می‌پذیرد یا خیر که می‌دانیم نمی‌پذیرد. همچنین مهم است که اگر چند سال بعد به عقب نگاه کنیم آیا این سفر اهمیت خاصی پیدا خواهد کرد که این سفر در روند احیای برجام تاثیرگذار بوده است؟ من فکر نمی‌کنم این سفر منشأ اثر خاصی در روند احیای برجام باشد.