نشست واکاوی نقش دهه هشتادی‌ها در تنش‌های اخیر؛
روایت عباس عبدی از صحبت‌های یک مقام اطلاعاتی در مورد اعتراضات/ ایمانی: مشکل اصلی آموزش و پرورش، نظام مبتنی بر مونولوگ است/ دولت‌ها خوششان نمی‌آید معترض را ببینند
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: نواری از مقا‌های اطلاعاتی گوش می‌کردم که می‌گفت در این اعتراضات چیزهای را مشاهده کردیم که در مخیله ما نمی‌گنجید، مشخص است وقتی تحقیق نکنید می‌گویید نیست اما چشم باز می‌کنید، می‌بینید که هست. این نسل با ارزش‌های قبلی بیگانه است. نسلی منفرد است. از طریق نهاد دین و سیاست اجتماعی نشده است و از طریق رسانه اجتماعی شده است آن هم نه رسانه رسمی.
به گزارش خبرنگار ایلنا، عباس عبدی در نشست واکاوی نقش و خاستگاه دهه هشتادی‌ها در تنش‌های اخیر گفت: فکر می‌کنم تا جایی که درست باشد فارغ از سوءگیری‌هایی که وجود دارد آنچه در جامعه رخ داده است، را باید بیان کنم.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره خصوصیات دهه هشتادی‌ها و تفاوت‌شان با نسل‌های قبل عنوان کرد: این وضعیتی که در مورد ایران و این نسل وجود دارد فقط مختص کشور ما نیست، در کشورهای دیگر هم نسل‌های Z، یک شکاف با دیگر نسل‌های خودشان دارند.
وی افزود: کودکی که به دنیا می‌آید نباید فکر کنیم بدون ارتباط اجتماعی می‌ماند. اصل انسان فرآیند اجتماعی شدن آن است. اگر یک کودک را دور از فرآیند‌های اجتماعی نگه دارید، غذای خوب و امکانات بدهید باز هم این کودک دوام نخواهد آورد. هرچه بشر رو به جلو آمده است، این فرآیند اجتماعی طولانی شده است. چرا ما با ازدواج دختر‌های ۱۰ و ۱۲ ساله امروز مخالف هستیم؟ زیرا امروز فرآیند اجتماعی شدن طولانی شده است و امروز ما می‌خندیم اگر یک دختر ۱۵ ساله ازدواج کند، نه اینکه برخی از ارزش‌ها تغییر کرده باشد، خیر برای این است که فرآیند اجتماعی تغییر کرده است و امروز به ۱۸ سال و ۲۰ سال کشیده شده است.
وی ادامه داد: فرآیند اجتماعی ۳ دهه در ایران دچار اشکال شده است، خانواده، دین، سیاست، رسانه و اقتصاد نهادهایی هستند که کودک را اجتماعی می‌کنند. این نهادها کودک را در برابر فرآیند‌های اجتماعی کمک می‌کنند و در طول زمان متحول شده‌اند. قدیم فرآیند اجتماعی شدن بر عهده خانواده بود اما امروز بر عهده نهاد آموزش است. نهاد سیاست یک بخش دیگر را بر عهده دارد. نهاد دین یک بخش بزرگی از اجتماعی شدن را بر عهده دارد. قبل از انقلاب نهاد دین بزرگترین نقش را در اجتماعی شدن ما داشت. در تمام دنیا این نهادها فرایندهای اجتماعی کردن فرد را بر عهده دارند، اما امروز نهادی مثل دین مردم را فرار می‌دهد.
عبدی یادآور شد: قبل از انقلاب شما یک روحانی را مشاهده می‌کردید که رفتارش بسیار متفاوت‌تر از امروز بود، امروز روحانیت به نهاد قدرت رفته است. نهاد دیگر رسانه است که به ابتذال رفته است.
وی افزود: در جامعه‌ای که رسانه نداریم، همه حرف می‌زنند و مشخص است چه می‌شود. مؤلفه دیگر نهاد سیاست است، دهه هفتاد را ببینید آن زمان نصف بیشتر اجتماعی شدن افراد بر عهده نهاد سیاست بود. آن زمان جوانان روزنامه می‌خواندند. نهاد دیگر آموزش و پرورش است که امروز نمره‌اش صفر است. نمونه‌اش همین نسلی که بیرون آمده است، اصلا نمی‌داند ماجرا چیست؟ نه به خاطر اینکه نمی‌داند، چیست. معلم به بچه‌ها کتاب تاریخ را درس می‌دهد اما تهش می‌گوید بچه‌ها این هم هست. نقش آموزش و پرورش در فرآیند اجتماعی شدن صفر است و رسانه‌ها و خانواده نقش اصلی را برعهده دارند که بعد متوجه می‌شویم رسانه دو قطبی است و این بد است؛ چرا‌که خانواده مستأصل است و نهادهای سیاست، دین و رسانه باید این کار را انجام دهند، در حالی که نهاد دین هم حذف شده است و امروز عمامه‌پرانی را مشاهده می‌کنید.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب بیان کرد: یک تحقیق در آموزش و پرورش مشاهده نمی‌کنید که درباره این جوانان باشد. به جای آموزش و پرورش دستگاه اطلاعاتی و پادگان درست کردیم. نواری از مقا‌م‌های اطلاعاتی گوش می‌کردم که می‌گفت در این اعتراضات چیزهای را مشاهده کردیم که در مخیله ما نمی‌گنجید. مشخص است وقتی تحقیق نکنید می‌گویید نیست اما چشم باز می‌کنید، می‌بینید که هست. این نسل با ارزش‌های قبلی بیگانه است. نسلی منفرد است. از طریق نهاد دین و سیاست اجتماعی نشده است و از طریق رسانه، اجتماعی شده است آن هم نه رسانه رسمی، زیرا رسانه رسمی هر زمان خواست بست و باز کرد. ۱۵ سال پیش مردم رسانه رسمی نگاه می‌کردند اما امروز مردم نگاه نمی‌کنند و این برای این است که بخشی از نظام ما به نگاه مردمش و سبک زندگی آنها احترام نمی‌گذارد.
شکاف نسلی عجیبی شده است
مشکل اصلی آموزش و پرورش، نظام مبتنی بر مونولوگ است
در ادامه این نشست ناصر ایمانی فعال رسانه‌ای درباره مسأله شناخت از نسل دهه هشتادی‌ها، اظهار کرد: تفاوت نسلی مختص به ایران نیست و مسأله عجیبی نیست بلکه در تمام دنیا تفاوت نسلی وجود دارد. از سویی این موضوع کلیت ندارد و صفر و صدی نیست. چه کسی می‌گوید همه دهه هشتادی ویژگی مشابهی دارند؟ این حکم را صادر نکنیم که همه دهه هشتادی‌ها رفتار معترضان در دو ماه گذشته را داشته‌اند. معترضان دهه هشتادی شاید در اقلیت هم باشند شاید هم اکثریت باشند ولی همه نیستند. دهه هشتادی هم داریم که متفاوت از این معترضان فکر کرده و زندگی می‌کنند.
وی ادامه داد: واقعا تفاوت نسلی عجیبی در دنیا بوجود آمده است. ۲۰۰ سال پیش تفاوت نسلی در حد هیچ بود و عموما فرهنگ‌پذیری نسل‌ها از طریق نهاد خانواده و سپس جامعه در حد محله یا روستا بود. جد من، پدربزرگم، پدرم و من تفاوت نسلی زیادی نداریم اما الان شکاف نسلی عجیبی شده است که انفجار اطلاعات و فضای مجازی دلیل مهمی برای این مسأله است. الان دیگر نسل جدید از نهاد خانواده، دین و سیاست فرهنگ‌پذیری زیادی ندارد و عموما از فضای مجازی فرهنگ‌پذیری دارد. فضای مجازی هم فایل‌های بسیار متعدد در ذهن‌ها ایجاد می‌کند که هیچ وقت بسته و پردازش نمی‌شود بنابراین شناخت کمتری منتقل می‌شود. قبلا شناخت از نهاد خانواده ایجاد می‌شد اما الان شناخت ضعیف شده و احساسات غلبه پیدا می‌کند. در خانواده هم اختلاف نظر بسیار زیاد داریم چون احساسات جای شناخت را گرفته است و با ایجاد هر ناهنجاری در خانواده، جامعه و سیاست، احساسات خود را بروز می‌دهد.
ایمانی خاطرنشان کرد: در گفت‌وگو با نسل متوجه می‌شویم که آنها گزاره خاصی نداشته و فقط اعتراض دارند و حتی شاید ندانند به چه اعتراض می‌کنند. از سویی در کشور ما ناهنجاری‌هایی وجود دارد و من هم نسبت به بعضی کارکردهای کشور اعتراض دارم مثل آموزش و پرورش. مشکل اصلی آموزش و پرورش، نظام مبتنی بر مونولوگ است. مشکلات محتوای درسی فقط مخصوص کشور ما نیست اما مشکل اصلی ما نوع نظام تربیتی است که یک معلم مطالبش را می‌گوید و می‌رود و دانش‌آموز حق بحث، نقد و حرف زدن ندارد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه ما مشکلات اقتصادی، سیاسی، تربیتی داریم، گفت: همه این مشکلات جمع شده و به اعتراض رسیده است که این اعتراضات غیرقابل انتظار نبود. مشخص بود ما اعتراض خواهیم داشت. البته این اعتراضات در سایر کشورها هم وجود دارد که دیده نمی‌شود. نقش رسانه‌های خارج از ایران را در شکل‌دهی رفتار نسل جدید نادیده نگیرید. رسانه‌های داخل ما هم ضعف دارند و این مختص صدا‌سیما نیست. نظام رسانه‌ای ما ضعف دارد. در مقابل رسانه‌های غیر ایرانی قوی عمل کردند.
ایمانی افزود: فاکتور خشونت و ادبیات ناهنجار در اعتراضات از کجا نشأت می‌گیرد؟ این موارد باید بررسی شود. نهاد خانواده، دین، تربیت و سیاست چقدر نقش داشته‌اند؟ این مسائل قابل واکاوی است و سیاسیون باید اجازه دهند پژوهش‌های جدی در این زمینه انجام شود تا بتوانیم مشکلات خود را بشناسیم. با شناخت مشکلات می‌توان فاصله نسلی را کاهش داد.
بازجویی را ول کنید سر کلاس از پس منطق این بچه‌ها برنمی‌آییم
عبدی درباره سهم و نقش دهه هشتادی‌ها در اعتراضات اخیر گفت: به نظر من این اتفاقی که افتاد منحصر به این نسل نیست، در دهه شصت یعنی ۴۱ سال پیش اتفاقاتی که در کشور رخ داد را مرور کنید. مجاهدین و بنی صدر با هم یکی شدند و قیام مسلحانه را شروع کردند. ما روز هفت تیر را داریم که مسئولان رده بالای کشور ترور شدند. یک ۸ شهریور داریم که نخست وزیر و رئیس‌جمهور شهید شدند و ترورهای دیگر بودند، همه این ها یک طرف جنگ هم بود.
وی افزود: مجاهدینی که صحبت می‌کنیم منظور دهه هشتادی‌ها نیست، مجاهدین یک سازمان مخوف هستند که در تاریخ مثل این‌ها نیستند. این‌ها به خودشان بمب می‌بستند و مردم را بغل می‌کردند و منفجر می‌کردند، روزی که این‌ها به خیابان آمدند مردم این‌ها را ۵ ساعته جمع کردند و بعد از آن مردم حواس‌شان را جمع می‌کردند که همسایه‌شان کیست. در سال شصت کسی در مخلیه‌اش نمی‌گنجید جمهوری اسلامی نباشد اما امروز کیهان مقاله می‌نویسد جمهوری اسلامی نباشد، جهنم به وجود می‌آید. پس همه رخدادها تنها این نسل مربوط نیست بنابراین آنچه که امروز مشاهده می‌کنید محصول یک نادیده گرفتن عمومی است.
وی ادامه داد: آقای ایمانی گفتند تورم بالا رفت اما مردم صدایشان در نیامد، آقای ایمانی چرا مردم صدایشان در نیامد؟ چون نمی‌توانستند اعتراض کنند. شاه هم می‌گفت این‌ها که شعار می‌دهند مردم نیستند. بله در جاهای دیگر اعتراض وجود دارد.
عبدی بیان کرد: نهاد دین، سیاست و رسانه کارکردی بودند. امکان نداشت جوان ما تا این حد متفاوت باشد و تا وقتی که به این شکاف توجه نکنیم، همین است. مگر شب‌ها مردم شعار نمی‌دهند چرا مردم کسی را لو نمی‌دهند؟ دهه هشتادی ها در خیابان واگن هستند و مردم لوکوموتیو. سلام فرمانده می‌سازیم که فکر می‌کنیم همه عالم و آدم این هستند اما یک «برای» می‌آید همه این‌ها را می‌شورد و می‌برد خرج آن چقدر شد و خرج این چقدر شد!؟
وی افزود: ۸ سال دولت اصولگرا با درآمد ۸۵۰ میلیون دلاری یک شغل درست نکرد اما کسی صدایش در نیامد. قبل و بعد این دولت مشخص است. در دوره خاتمی ۶۴۰ هزار شغل و در دولت روحانی ۷۵۰ هزار شغل به وجود آمد و در دولت احمدی‌نژاد ۱۴۰ هزار شغل به وجود آمد، کجا این گونه است؟ آن هم زمانی که پنجره جمعیتی باز شد، دهه هشتادی‌ها فتیله را روشن کردند.
عبدی بیان کرد: اتفاق مجتمع کوروش یادتان هست؟ فوت مرتضی پاشایی یادتان هست؟ اتفاق شیراز را دیدید؟ دختر و پسر بی‌تفاوت کنار هم ایستاده بودند، تا فیلمش بیرون نیامد کسی نفهمید چه خبر است. فردا هم آنجا جا نماز پهن کردند و نماز خواندند، حکومت تا فیلم را نبیند متوجه نمی‌شود چه خبر است. دلیلش می‌دانید چیست؟ چون این نسل دارای ریا و دروغ نیست، من را اگر به بازجویی ببرند می‌دانم بازگو چه می‌خواهد، دروغ می‌گویم اما این نسل ریا نمی‌کند. ماهواره آمد، چه شد؟ گفتند راهش این نیست که جلویش را بگیرید، صداوسیما را قوی کنید.
وی ادامه داد: ساربانی داشت می‌میرد گفت از شتر خود عذرخواهی کنم، به شتر گفت ببخشید زمستان و تابستان بار کشیدی و اذیت شدی شتر گفت این‌ها که گفتی وظیفه‌ام بود، اما یک چیز را نمی‌بخشم، یکبار تو افسار مرا به دم الاغ وصل کردی و این را نمی‌بخشم. امروز مملکت ما را وصل کردند به ایران اینترنشنال این خجالت‌آور است که به دم یک الاغ این اسب را وصل کردند.
عبدی در خصوص راهکارها برای آینده و حفظ تمامیت ارضی ایران و رسیدن به یک نقطه روشن عنوان کرد: فرض کنیم همه مشکلات ممکلت تقصیر ماست، امروز همین که بگویم ریا و دورغ بد است و اصلاحش کنیم یک گام رو به جلو است. با پیشنهاد و تحلیل آقای ایمانی موافق هستم که ببینیم واقعیت چیست، البته که اتفاق نخواهد افتاد.
وی افزود: مطابق اصل قانون اساسی مردم حق اعتراض آزادانه دارن ، اگر یک مجوز در وزارت کشور صادر شده باشد ما روی چشم خودمان می‌گذاریم. من هم قبول دارم مسئله هم اقتصادی است اما مسئله ایران سیاسی است.
این فعال سیاسی بیان کرد: زمانی در مسجد نازی‌آباد ۴هزار نفر می‌آمدند امروز چه تعداد می‌آیند؟ نهاد روحانیت که با اخلاق باید با مردم حرف بزند امروز چگونه با مردم حرف می‌زند؟ در همین صدا سیما نگاه کنید چه می‌گویند. امروز آموزش و پروش ما در حد «افهم» و در حد مونولوگ است.
وی ادامه داد: از پس این نسل نمی‌شود اینگونه برآییم، بازجویی را ول کنید سر کلاس از پس منطق این بچه‌ها برنمی‌آییم. امروز معلم آن چیزی که آموزش می‌دهد، قبول ندارد. بعید می‌دانم این مسئله امروز جمع شود، اگر جمع شود آتش زیر خاکستر می‌شود و بعدا ساکتین هم صدایشان در می‌آید.
عبدی تاکید کرد: تنها یک راه داریم باید یک اراده شکل گیرد به خواست مردم احترام بگذاریم. حتی اگر آن خواست را قبول نداشته باشیم. کار حکومت هدایت‌گری ملت نیست. وظیفه‌اش خدمت‌گذاری به ملت است. تنها و تنها بازگشت به خواست عمومی است. من هم جایی خواست عمومی را نمی‌پذیرم اما باید بپذیریم. پرسیدن نظر مردم هم راه دارد، نظرسنجی، همه‌پرسی و رفراندم دارد که البته بنا به شرایطی رفراندوم را قبول ندارم اما نظر مردم را بپرسید که فردا نتیجه‌اش نشود این مجلسی که نماینده ۱۰ درصد مردم هم نیست، به خیابان هم بروید این را کاملا خواهید دید.
ایمانی در ادامه با بیان اینکه حدس زدم این بحث‌ها به سیاست کشانده شود، گفت: بسیاری از مشکلات کشور منجمله دروغ و ریا ناشی از عملکرد یک جریان در دهه اول انقلاب بود. فراموش نکنیم آن رفتارها پایه حکومت‌داری بود. دست اندرکاران مجلس، دولت و قوه قضائیه ما آموزه‌هایی دادند که در دهه‌های بعد هم جاری شد. فقط هشت سال کشور در اختیار یک جریان خاص نبود، دولت موسوی، هاشمی، خاتمی و روحانی یک تفکر داشتند ولی بیان این مسائل، مشکلی را حل می‌کند؟ همیشه می‌شود مطالبه‌گری کرد ولی آیا مشکلی را حل می‌کند؟ مشکلات امروز ناشی از عملکرد سی سال گذشته است. نوع سلوک حکمرانان، موجب این رفتارهای دهه هشتادی شده است. من با طرح مسائل سیاسی در تحلیل مسائل اجتماعی مخالفم.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه ما در جهت شناخت دهه هشتادی کوتاهی کرده‌ایم، گفت: همتی هم برای شناخت این نسل نمی‌بینم. این اولین اعتراض در کشور که نیست. تجربه نشان داده بعد از پایان اعتراضات، واکاوی آن انجام نمی‌شود. از خانواده تا سیاسیون کسی نسل دهه هشتادی را نمی‌شناسند. کسب شناخت از این نسل پرهزینه نیست. الان هنوز دستگاه‌های تبلیغاتی فقط برای یک بخش جامعه حرف می‌زنند و آنچه می‌خواهند را فقط می‌بینند نه آنچه واقعیت دارد. صدا‌سیما عمدا نمی‌خواهد بخش‌هایی از جامعه را ببیند. الان جامعه معترض است. نسل جوان باید از طریق پژوهش شناخته شود. باید به این نسل توجه شود.
ایمانی اظهار کرد: ناامیدی از آینده یکی از دلایل اعتراضات نسل جوان است که ریشه این ناامیدی، مسائل اقتصادی است. تا مشکلات اقتصادی حل نشود، بخش عمده مشکلات حل نمی‌شود. تورم باید کاهش یابد. ریشه ناامیدی در تورم است. جامعه مضطرب است و نسل جوان مضطرب‌تر است. باید به خواسته‌های نسل جوان توجه شود. آنها باید دیده شوند. اگر مشکلات اقتصادی حل نشود، این اعتراضات تکرار خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که راهکار خروج از وضعیت موجود چیست؟ گفت: همه نسبت به هرچه از اول انقلاب تا الان وجود دارد، مسدولیم و همه در وضعیت موجود چه خوب چه بد مسئولیت داریم. راهکار های متعددی برای خروج از وضعیت فعلی وجود دارد. آنچه در سرلوحه اقدامات همه ما باید انجام شود این است که از کنار این مسائل راحت نگذریم. گفته‌اند فقط ۵ درصد به خیابان آمده‌اند یا می‌گویند نقش سرویس‌های بیگانه بسیار پررنگ بوده است که این نتیجه گرفته می‌شود که مردم مشکل ندارد و معترض نیستند. تا این نتیجه‌گیری کنار گذاشته نشود، مشکل حل نمی‌شود. بحث سر درصد معترضان نیست. این ذهنیت‌ها را باید درست کرد تا بعد سراغ راه حل رفت. برای برون رفت از مشکلات موجود اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت باید انجام شود.
ایمانی تاکید کرد: مسأله برگزاری اعتراضات قانونی باید حل شود. دولت‌ها خوششان نمی‌آید معترض را ببینند بنابراین وزارت کشور مجوز اعتراض سیاسی نمی‌دهد. رسانه‌ها و عمدتا صداوسیما باید به خواسته‌های مردم توجه کنند. صدا‌سیما فقط برای بخشی از جامعه برنامه دارد که این رویه باید اصلاح شود. برخی دوستان تلاش دارند که فعالیت‌های خارج از کشور را مغفول نگه دارند. دشمن با تمامیت ایران مشکل دارد و باید به جامعه این دشمنی‌ها را شناساند. آموزش و پرورش به تحول و اصلاح جدی نیاز دارد. مسائل اقتصادی آثار جدی فرهنگی دارد و باید این مشکلات حل شود. نمی‌دانم مسئولان در این زمینه چه می‌کنند؟
