فکتشیت ایران٬ حقیقت اتفاقات رخ داده در مذاکرات است
رییس سازمان انرژی اتمی پنج شنبه شنبه با حضور دربرنامه گفتوگوی ویژه خبری شبکه ٢ به تشریح ابعاد فنی بیانیه سوییس پرداخت و اظهار کرد: فکت شیت ایران با همکاری وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی تنظیم شده و در اختیار دکتر ظریف قرار دارد.
به گزارش ایلنا، علی اکبر صالحی در ابتدای سخنان خود با اشاره به فرمایشات روز پنج شنبه مقام معظم رهبری در مورد مذاکرات اخیر هستهای و بیانیه سوییس اظهار کرد: صحبتهای ایشان همچون گذشته التیام بخش بود و موجب اطمینان بخشی است.
وی با بیان اینکه من سخنان امروز ایشان را از دو منظر ارزیابی میکنم، ادامه داد: صحبتهای ایشان از یک طرف تذکری به مذاکره کنندگان ایرانی بود و اینکه ما باید با هوشیاری، هوشمندی و احتیاط لازم در برابر کسانی که خیرخواه ما نیستند، ظاهر شویم و تذکر دیگر ایشان، اخطار به طرف مقابل بود که فکر نکند گروه مذاکره کنندگان ایرانی حامی ندارد و بیدفاع است و آنها میتوانند زیادهخواهیهای خود را به این گروه تحمیل کنند.
صالحی تصریح کرد: صحبتهای مقام معظم رهبری به موقع بود، تکلیف را برای ما و طرف مقابل تعیین میکند و راه را برای ما هموار میکند. من از صحبتهای گران قدر ایشان که در زمان حساسی بیان شد، تشکر میکنم؛ چرا که این صحبتها چراغ راه ما و رهنمودی برای ما خواهد بود که چگونه ادامه کار را به پیش ببریم.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت: قبل از انقلاب ما هم با آلمانها و هم با فرانسویها در ارتباط با ساخت نیروگاه اتمی بوشهر و دارخوین خوزستان قرارداد داشتیم.
علیاکبر صالحی افزود: اما وقتی که انقلاب شد آلمانها که نیروگاه بوشهر را میساختند و تقریبا قریب به ۷۰ درصد ساخت یکی از نیروگاهها انجام شده بود و زمان زیادی نیاز نداشت که این نیروگاه به سرانجام برسد و کامل شود.
وی ادامه داد: اگر این نیروگاهها آن موقع کامل میشد، میتوانست به تامین برق آن زمان کمک کند چون کل تولید برق ایران در آن زمان کمتر از ۴ هزار مگاوات بود و این دو نیروگاه قریب به دو هزار مگاوات میتوانست برق تولید کند.
صالحی گفت: فرانسویها کار کمتری در دارخوین کرده بودند و کار زیادی را پیش نبردند و اما وقتی که انقلاب شد، هر دو گذاشتند رفتند و این نخستین عهدشکنی بود که ما از طرف مقابل دیدیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت: یک مورد دیگر که در بحث هستهای عهدشکنی بود بحث در خصوص غنی سازی بود که فرانسویها قرار بود در اصفهان امکاناتی برای ساخت مجتمع سوخت فراهم کنند و یک امکانات اولیه را فراهم کردند در حد آزمایشگاهی، اما آن را نیز گذاشتند و رفتند.
او افزود: از باب اورانیوم غنی شده نیز اجازه نمیدادنند تا قبل از انقلاب که البته یک توافق نانوشتهای بود که ایران نتواند غنی سازی کند بلکه اورانیوم غنی شده را به ایران میدادند تا در ایران تبدیل به مجتمع سوخت شود، یعنی فرانسویها این تعهد را کرده بودند لذا ایران در مجتمع غنیسازی اوریدیف فرانسه سرمایه گذاری کرد تا از این طریق سهمی در غنی سازی داشته باشد و این غنی سازی در خاک خودش انجام نمیگرفت بلکه در خاک فرانسه بود اما در اینجا نیز عهد شکنی شد.
وی افزود: ما چند تن «UF6» داشتیم اما فرانسه بعد از آنکه که انقلاب شد عهد شکنی کرد و اجازه نداد این کالایی که متعلق به ایران است به ایران بیاید.
مجری برنامه در ادامه از صالحی پرسید: گذشته، چراغ راه آینده است٬ با توجه به تجربهای که ما داریم به سراغ نطنز میرویم ما اکنون قرار است ۵ هزار سانتریفیوژ فعال در نطنز داشته باشیم به نظر شما این کفاف میزان انرژی که ما در سالهای آینده نیاز داریم و آیا کفاف ۱۹۰ هزار سو را میدهد؟ که صالحی پاسخ گفت: من برای پاسخ به این سوالها باید این مقدمه را بگویم که مجری ادامه داد من سوالات زیادی دارم اما صالحی گفت، این یک فرصتی است که ما میخواهیم این موضوع برای ملت ایران خوب جا بیافتد که ما همینطور وارد این عرصه نشدهایم بلکه بعد از خاتمه جنگ تحمیلی، جمهوری اسلامی تصمیم گرفت مجدداً در خصوص فعالیتهای صلح آمیز هستهای فعالیتهای خود را به طور جد آغاز کند اما چون ما تجربه از جنگ داشتیم و هم از عهد شکنی آنها که در ابتدای انقلاب و در طول جنگ تحمیلی دیدیم که کسی به کمک ما نمیآمد، متوجه شدیم ما اگر بخواهیم نیروگاه های هستهای خود را بسازیمt قطعاً بایستی از تامین سوخت مطمئن آنها نیز اطمینان حاصل کنیم.
وی ادامه داد: نمیتوانیم میلیاردها دلار هزینه کنیم و نیروگاه بسازیم ولی تامین سوخت را به دیگران واگذار کنیم که اگر نخواستند بدهند، میلیاردها دلار سرمایه گذاری معلق بماند.
صالحی گفت: تصمیمی که جمهوری اسلامی ایران به درستی گرفت اوایل دهه هفتاد یعنی درست بعد از جنگ این بود که اگر شما وارد این عرصه میشوید فکری نیز به حال تامین مطمئن سوخت داشته باشید.
او افزود: این به مفهوم اینکه ما بخواهیم همه سوختهای نیروگاههایی که در یک چشم انداز بلند مدت دیده شده است تامین کنیم نبود، بلکه گفتیم یک مقداری را ما تامین کنیم تا اگر طرف مقابل گفت من نمیدهم بداند که ما این توانمندی را داریم.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت: اکنون سوال میکنند که برای چه دنبال غنی سازی میگردید، قبل از انقلاب بر اساس توصیههایی که خود آمریکاییها کرده بودند و یک گزارش ۲۰ جلدی آن موقع داده بودند، یک شرکتی به نام SIR در ارتباط با توسعه اجتماعی اقتصادی ایران داده بود که ایران باید در سبد انرژی خود قریب به ۲۰ هزارمگاوات برق هستهای داشته باشد که این توصیه خود آمریکاییها قبل از انقلاب است.
وی ادامه داد: جالب است که خود همین سیاستمداران آمریکایی وقتی که ایران تصمیم گرفت مجددا این نیروگاهها را احیاء کند، گفتند ایران با این همه نفت و گاز، نیروگاه هستهای را برای چه میخواهد و گویی فراموش کردند که خودشان این توصیهها را کرده بودند. البته ما به توصیه آنها نگاه نمیکنیم و بعد از انقلاب خودمان نشستیم و فکر کردیم و دیدیم از نظر اقتصادی و از جهات دیگر، زیست محیطی و مسایل دیگر ضرورتاً بایستی به سمت این فنآوری برویم.
صالحی گفت: همانطور که مقام معظم رهبری نیز به درستی اشاره فرمودند این فنآوری یک فنآوری بسیار مهمی است که میعادگاه بسیاری از فنآوریهای دیگر است.
وی افزود: یعنی اگر ما فنآوری هستهای را در کشور به درستی جا بیندازیم و به همه آن آستانههای فنآوری دست پیدا کنیم این لاجرم ما را به سمتی میبرد که بسیاری از فنآوریها را بایستی احراز کنیم. پس ما رفتیم به سمت غنی سازی زیرابه آن نیاز داشتهایم.
صالحی افزود: سال ۶۹ و ۷۰ بود که آنها آن را نمیدادند و در کشورهای در حال توسعه نیز کشوری نداریم که غنی سازی کند.
وی گفت: ۵ کشور شامل چین، آمریکا، فرانسه، روسیه و انگلیس که عضو شورای امنیت و دارنده سلاح هستهای هستند و توانایی غنی سازی، تولید آب سنگین و تولید کالاهای استراتژیک را دارند، بعد ۳ کشور هند، پاکستان و کره هم وارد این عرصه شدند و رژیم غاصب صهیونیستی نیز درحال فعالیت است.
صالحی افزود: پس در مجموع ۸ کشور و رژیم صهیونیستی هستند که فعالیت گستردهای در زمینه غنیسازی دارند.
وی تصریح کرد: در کشورهای در حال توسعه برزیل هم اندازه ما و شاید کمتر از ما غنی سازی میکند زیرا آنها هم نیروگاه هستهای دارند و آرژانتین آب سنگین تولید میکند، در حقیقت برزیل، آب سنگین تولید نمیکند و آرژانتین هم غنی سازی نمیکند.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران تنها کشور در حال توسعهای است که به لطف الهی توانسته هم آب سنگین تولید کند و هم غنی سازی کند.
رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه در دنیا به کسی مواد غنی شده نمیدهند گفت: تهیه این مواد مانند خرید از سوپرمارکت نیست که کالاهایی را انتخاب کنیم و خرید کنیم، کسی به شما این فنآوری را نمیدهد، حتی ماشین سانتریفیوژ و کیک زرد به عنوان مواد اولیه هم به شما نمیدهند.
صالحی گفت: پس بنابراین جمهوری اسلامی بایستی به نحوی با اتکا به توانمندی و ظرفیتهای داخلی خودش این کار را میکرد و چاره دیگری نداشت.
او افزود: ما حتی از کشورهای دیگر همانطور که آقای روحانی در صحبتهایشان اشاره کردند درخواست کردیم اما آنها امتناع کردند و جمهوری اسلامی نیز نمیتوانست دست بسته بنشیند.
صالحی گفت: برای اینکه به کار سرعت بدهیم به سراغ بازار سیاه هم رفتیم.
وی افزود: در سال ۶۹ تعدادی سانتریفیوژ و علاوه بر آن نقشههای سرهم کردن آنها را از بازار سیاه تهیه کردیم.
معاون رییسجمهور گفت: در زمان مسوولیت آقای دکتر امراللهی زحمات فراوانی کشیده شد و از سال ۶۹ تا ۷۶، دو ماشین راه اندازی شد. راهاندازی ماشینها کار بسیار دشواری است و سانتریفیوژ، فنآوری بسیار پیچیدهای است با اینکه ظاهر ساده دارد و از ۱۰۰ قطعه تشکیل شده اما سرهم کردن این قطعات و به کار انداختن آن بسیار دشوار است زیرا ۶۰ هزار دور در دقیقه میزند، تکان نباید بخورد و حتی صدایی از آن درنیاید.
صالحی با بیان اینکه راه اندازی ماشینهای سانتریفیوژ کار بسیار دشوار و اولین تجربه جمهوری اسلامی ایران در این زمینه بود گفت: اما از آنجایی که ما در جنگ به خوبی فرا گرفته بودیم دانشمندان جوان ما همت عالی به خرج دادند؛ هفت سال طول کشید و دو ماشین سانتریفیوژ پیوسته به هم به کار افتاد و غنیسازی آغاز شد.
او گفت: تا سال ۸۵ که آقای آقازاده مسوولیت سازمان را برعهده گرفت از سال ۷۶ تا ۸۵ یک آبشار یا زنجیره ۱۶۴ تایی از ماشینهایی که از خارج وارد کردیم، راه اندازی شد. ۱۵ سال طول کشید تا از ماشینهایی که از بازار سیاه تهیه شده بود، یک زنجیرهای راه بیافتد چون که اولین تجربه ما بود، قدری طول کشید.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: از سال ۸۵ بومی سازی آغاز شد و در آن زمان ماشینهای اولیه P1 یعنی پاکستان ۱ و ماشینهای IR1 ، یعنی ایران یک، که هم اندازه و هم ظرفیت هستند در نطنز مشغول غنی سازی شد.
وی گفت: ما هم اکنون قریب ۲۰ هزار ماشین سانتریفیوژ داریم، ده هزار ماشین آن در حال کار است و ۱۰ هزار غیرفعال و از ۱۰ هزار ماشین فعال، هزار ماشین از نوع IR2M، است.
صالحی افزود: به علت اینکه ماشینهای IR1، یک اشکال ذاتی طراحی دارد ما نتوانستیم این ماشین را آنگونه که مورد اطمینان باشد در بهره برداری به درجه مطلوب برسانیم زیرا خرابی این ماشینها نسبت به نرم جهانی، قدری بیشتر است.
وی افزود: به این علت رفتیم به طرف نسلهای بعدی که طراحیاش از اساس به دست خودمان صورت گرفته و مانند ماشینهای IR۱، مهندسی معکوس نبوده است و خودمان طراحی آن را انجام دادیم.
صالحی گفت: بعد نسلهای IR2M و IR4 و IR5 و IR6 و IR8 را خودمان طراحی کردیم.
وی افزود: مراحل تست دو نسل IR2M و IR4 انجام شده و طول عمر آنها نیز مشخص شده است، هر دوی این ماشینها خوب هستند و نرمهای بین المللی یک ماشین را دارند.
صالحی گفت: IR4، ماشین بسیار خوبی است و آن را به عنوان ماشینهایی که بالقوه در آینده از آن استفاده خواهیم کرد حفظ میکنیم.
وی افزود: توان ظرفیت واقعی غنی سازی این ماشین بالاست.
صالحی گفت: ظرفیت اسمی نسل IR1، سه و نیم سو بود اما در عمل یک سو شد اما ظرفیت اسمی IR4 پنج و نیم سو است که در عمل هم همین ظرفیت را به ما میدهد، الان در نطنز حدود ۱۰ هزار ماشین در حال کار است اما کفاف ۱۹۰ هزار سو را نمیدهد.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت: ما برای اینکه به ۱۹۰ هزار سو برسیم ۱۹۰ هزار از این ماشینها میخواهیم.
علی اکبر صالحی افزود: اگر ما فرض کنیم فشار ۱+۵ نیست و میخواهیم به سمت غنی سازیای برویم که هزینه و فایدهاش با هم بخواند، ما قطعاً با آی آر وان نمیرویم به ۱۹۰ هزار سو، چون اگر با IR1 برویم زود خراب میشود و به لحاظ سطح بین المللی نیز ماشینهای خوبی نیستند.
وی گفت: از طرفی باید بدانیم که نطنز نیز جای ۱۹۰ هزار سو ندارد؛ نطنز جای ۴۸ هزار ماشین دارد و فردو هم حداقل ۳ هزار ماشین میگیرد.
معاون رییس جمهور با بیان اینکه ما برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو نیازمند ماشینهای پیشرفته تری هستیم افزود: ما باید به گونهای از این ماشینهای پیشرفته استفاده کنیم که با توجه به وجود تاسیسات نطنز ضرورتی ندارد که بخواهیم نطنزهای متفاوت بسازیم.
صالحی گفت: نطنز میتواند ۴۸ هزار ماشین بگیرد و چون ماشینهای IR8، کمی بزرگتر است حدود ۴۴ تا ۴۵ هزار ماشین را میتوانیم در نطنز جا دهیم.
وی افزود: سو IR8، بیست و چهار است یعنی ۲۴ برابر IR1، بنابراین اگر در نطنز ۴۰ هزار ماشین بگذاریم میشود یک میلیون سو، که میتواند سوختی به اندازه ۵ نیروگاه بوشهر را جواب دهد.
صالحی در ادامه گفت: ماشینهای IR8 را تازه طراحی و ساخته بودیم که مسائل ۱+۵ پیش آمد و قرار شد کار را روی آن متوقف کنیم.
وی افزود: طبق توافق اخیر (اگر به نتیجه برسد)، از زمان عملیاتی شدن این توافق ما کار بر روی ماشینهای IR8 را شروع خواهیم کرد.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که از فکت شیت ما چه خبر؟ گفت: فکت شیتی که آمریکاییها دادند یک سری درست و نادرست بر اساس روایات خودشان بود که خیلی هم این کار آنها برای ما تعجب انگیز نیست چرا که این کار آنها سابقه داشته است.
صالحی افزود: به عنوان مثال ما در مذاکرات در مورد تحقیق و توسعه به یک جمع بندی رسیدیم، من به همتای خودم گفتم مسائل تمام است گفت بله، خداحافظی کردیم و مشخص کردیم بحث فنی کارش تمام شده است، یکی دو ساعت بعد همتای من تقاضا کرد جلسه مجددی داشته باشیم و دیدم مطالب را عوض کرده است که در پاسخ به سوال من گفت اروپاییها خواستند و این موضوع چند بار دیگر نیز رخ داد هر چند در پایان او از من عذرخواهی کرد.
وی گفت: هر فرآیندی اصولی دارد و فرآیند مذاکره هم اصولی دارد و ما هم نمیتوانیم به اصول اخلاقی مذاکره پایبند نباشیم.
صالحی در پاسخ به اینکه وندی شرمن یکبار گفته بود ما مسائل را بر روی تخته وایت برد تشریح میکنیم افزود: ما یک بار در مسئله فنی برای اینکه مقداری نیاز به تشریح بود، وایت برد آوردیم.
او گفت: فکت شیت ما هست و چیزی نیست که الان بنویسیم؛ سیاهه آن برای وزارت خارجه بوده است؛ سازمان انرژی اتمی با کمک وزارت خارجه، فکت شیتی را تنظیم کردیم و در اختیار دکتر ظریف به عنوان مسوول ارشد مذاکرات قرار دادیم.
صالحی افزود: فکت شیت ما قطعا با فکت شیت آمریکا متفاوت است چرا که فکت شیت ما حقیقت آنچه که در مذاکرات رخ داده است میباشد.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه به موضوع آب سنگین اراک و جزییات مسائل مطرح شده در این باره در مذاکرات پرداخت و گفت: تاسیسات اراکی که داشتیم و الان هم داریم با آب سنگین و اورانیوم طبیعی کار میکند.
صالحی افزود: در آب سنگین اراک، مخزنی که سوخت در آن قرار میگیرد تمامش محل سوخت میشود و وقتی اورانیوم طبیعی است همه سطح مخزن را میپوشاند و طبق طراحی، سالی قریب به ۹ تن پلوتونیوم باید تولید میکرد. آنها روز اول گفتند باید آب سنگین را تعطیل کنید و ما گفتیم این کار را نخواهیم کرد و یکی از خطوط قرمز مقام معظم رهبری این بود که آب سنگین باید آب سنگین بماند بنابراین ما، هم باید خط قرمز ایشان را رعایت میکردیم و هم نگرانیهای ساختگی غرب را پاسخ میدادیم.
معاون رییس جمهور افزود: بر اساس طراحی فعلی درحال حاضر در قلب رآکتور اراک اورانیوم غنی شده میگذاریم و تعداد لولههای اورانیوم کمتر است بنابراین چون فضا باز میشود امکان تحقیقاتی بیشتری پیدا میکنیم و شار نوترونی را بالا میبریم.
وی با اشاره به بازطراحی راکتور اراک که توسط دانشمندان ایرانی انجام شده و از سوی غرب مورد قبول واقع شده، تاکید کرد که راکتور اراک بعد از آغاز فعالیتش که ممکن است به دلیل وقفه ایجاد شده چند سال دیرتر آغاز شود یکی از جدیدترین فنآوریهای خواهد بود.