گامهای فنی وین نسبت به لوزان بلندتر بود
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: در وین گامهای فنی بلندتری نسبت به لوزان برداشته شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی اکبر صالحی صبح امروز در صحن علنی مجلس، در ابتدای سخنان خود با ذکر یاد شهدای هستهای گفت: آنچه جناب آقای ظریف گزارش داد٬ به قدر کافی فراگیر بود.
وی ادامه داد: مذاکره امر سادهای نیست٬ آن هم با جنود شیطان؛ با کسانی که با مکر و مکاری و کید٬ کارشان را دنبال میکنند٬ ولی ملت بزرگوار ایران در بسترهایی که برایشان فراهمآمده؛ یعنی بستر انقلاب اسلامی و با توسل به باورهای خود و خدا و پیروی از رهنمودهای مقام معظم رهبری به گونهای عمل کردند که امروز به عنوان یک هموطن با آنچه به دست آوردهایم٬ میبالم و شهادت میدهم آنچه به دست آمد دستاوردی بزرگ و تاریخساز است.
به عنوان کسی که 44 سال است در این صنعت است و 38 سال به عنوان هیات علمی دانشگاه شریف حضور دارم٬ مطرح میکنم که تعاملات جهانی به گونهای پیش میرود که به نفع ماست و برای اولین بار یک کشور در حال توسعه در جایگاه و در برابر کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است.
رئیس سازمان انرژی اتمی با یادآوری چگونگی شکلگیری پرونده هستهای کشورمان اظهار داشت: به عنوان کسی که از نخستین روز شکلگیری این پرونده تصنعی٬ به عنوان سفیر و نماینده جمهوری اسلامی ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی بودم٬ از ماجرای آن آگاهم. این ملت با مقاومت و ایثار و نقشآفرینی مقام معظم رهبری توانست به ایستگاه آخر با عزت و سرافرازی دست یابد.
صالحی با بیان اینکه آنچه امروز بیان میکنم٬ به عنوان یک شاهد است، تصریح کرد: به عنوان کسی که 44 سال است در این صنعت است و 38 سال به عنوان هیات علمی دانشگاه شریف حضور دارم٬ مطرح میکنم که تعاملات جهانی به گونهای پیش میرود که به نفع ماست و برای اولین بار یک کشور در حال توسعه در جایگاه و در برابر کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است.
معاون رئیس جمهور افزود: این برای اولین بار است که در مقابل شش قدرت برتر جهانی و 90 درصد قدرت اقتصادی جهان و صددرصد قدرت نظامی دنیا را دارند٬ توانستیم همتراز آنها قرار گرفته و در جایگاه بالایی قرار بگیریم و باید این را قدر بدانیم و خدا را شاکر باشیم.
وی با اشاره به سوابق مذاکراتی ایران با گروه 1+5 خاطرنشان کرد: مذاکرات 1+5 سالها طول کشید. عزیزانی که مسئولیت مذاکرات را داشتند٬ همگی زحمت کشیدند؛ هم آقای دکتر روحانی، هم آقای دکتر لاریجانی، هم آقای دکتر جلیلی و هم آقای ظریف که امروز این مسئولیت را عهدهدارند. اینکه امروز ما افقهای بیشتری را میبینیم و به این دلیل است که بر شانه گذشتگان ایستادهایم و هرکس خشتی را بر روی خشتی دیگر نهاد٬ اما وقتی که رهبری متوجه شدند مذاکرات 1+5 سالهاست ادامه داشته و نتوانسته به نتیجه مورد نظر برسد٬ پیشنهادی که شد را پذیرفتند و راه دیگری باز شد و آن مذاکره مستقیم با آمریکا بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: خوشبختانه در دولت تدبیر این مسیر به نتیجه رسید و کار به فردی آشنا و کارآزموده سپرده شد و نتیجه میمون داشت.
صالحی با بیان اینکه در لوزان ایران و گروه 1+5 بر راهکارهای فنی توافق هستهای به نتیجه رسیدند، ابراز داشت: در فاصله مذاکرات از لوزان تا وین و در فاصله این چند ماه تعبیری کردیم و آن، اینکه آنها دبهها ایجاد کردند و سعی کردند آن پیکرهای که در لوزان به دست آمده بود را آرامآرام نحیفتر کنند تا مواردی را که فکرش را نمیکردند و بعد فهمیدند از دست دادهاند را به دست آورند.
معاون رئیس جمهور با طرح این سوال که آیا امکانپذیر است که آنها غفلت کرده باشند؟ بیان کرد: بله شده است٬ چون ایران کم نگذاشت؛ به خصوص با توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار اینگونه شد. آنها سعی کردند این پیکره را بتراشند٬ ولی نشد.
آنها پیش از این میگفتند که ایران حق به غنیسازی ندارد و در قطعنامههای شورای امنیت نیز گفتند باید فعالیت غنیسازی ایران تعطیل شود ولی اینک هزاران ماشین میچرخد و غنیسازی میکند و این 7-8 سال زمان مهمی نیست٬ چراکه در این مدت ماشینها را تعویض میکنیم تا به آن یک میلیون «سو»ی لازم در زمان خود دست یابیم.
وی با تاکید بر اینکه در وین گامهای فنی بلندتری نسبت به لوزان برداشته شد٬ یادآور شد: از این منظر آنها میگفتند باید راه تولید سلاح هستهای ایران را ببندیم. پس محدودیتهایی باید ایجاد شود که راه تولید را ببندند٬ اما آیا ما به دنبال تولید بمب هستهای بودهایم؟
صالحی با اشاره به مواضع پیشین غرب نسبت به غنیسازی کشورمان یادآور شد: آنها پیش از این میگفتند که ایران حق به غنیسازی ندارد و در قطعنامههای شورای امنیت نیز گفتند باید فعالیت غنیسازی ایران تعطیل شود ولی اینک هزاران ماشین میچرخد و غنیسازی میکند و این 7-8 سال زمان مهمی نیست٬ چراکه در این مدت ماشینها را تعویض میکنیم تا به آن یک میلیون «سو»ی لازم در زمان خود دست یابیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: رآکتور آب سنگین اراک نیز همچنین ماهیت آب سنگینی خود را حفظ میکند.
وی با بیان اینکه یکی از دستاوردهای بزرگ در مذاکرات این بود که ما میتوانیم سوخت لازم را برای داخل بسازیم، اظهار داشت: ممکن است بگویید ما به غنیسازی 20 درصد دست یافتهایم٬ این مساله در زمانی که بنده ریاست سازمان انرژی اتمی در گذشته را بر عهده داشتم٬ صورت گرفت٬ اما سوخت نیروگاه تهران با سوخت نیروگاههای دیگر فرق میکند٬ چراکه باید انواع تستها را انجام دهیم و با توجه به کنوانسیونهای بینالمللی این عمل صورت گیرد و اگر خدشهای در آن ایجاد شود و در نیتجه٬ فاجعهای انجام شود٬ فرد دیگر نمیتواند پاسخگو باشد.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: با هوشیاری که در مذاکرات انجام شد٬ آنها آماده همکاری با ایران برای تولید سوخت هستند که ما وارد این عرصه شدیم و در ظرف دو-سه سال دیگر این کار را انجام میدهیم.
صالحی تاکید کرد: به ایرانی بودن خود افتخار میکنم؛ که از 130 تا 140 کشور در حال توسعه٬ تنها کشوری هستیم که میتواند دو کالای استراتژیک خود یعنی اورانیوم غنیشده و آب سنگین را در بازارهای بینالمللی عرضه کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه در مسئله آب سنگین ما به دستاورد بزرگی دست یافتهایم٬ تصریح کرد: اگر نیروگاه اراک طبق روال خود کار را انجام میداد٬ ما باید به 200 تن آب سنگین دست مییافتیم. این کارخانه سالانه نزدیک به 15 تن آب سنگین تولید میکند و هماکنون 80، 90 تن آن آماده شده است٬ اما مازاد آن را چه میکردیم؟ مجبور بودیم کارخانه را تعطیل کنیم٬ اما ما این را به طرف مقابل تحمیل کردیم و مازاد آب سنگین را میفروشیم.
وی با اشاره به محدودیتهای کشورمان در عرصه هستهای در پی توافق، به دستاوردهای مذاکرات نیز اشاره کرد و ابراز داشت: نطنز کار خود را با هزاران سانتریفیوژ ادامه میدهد. اراک ماهیت خود را حفظ کرده است. ذخایر و دستاوردهای خود را میتوانیم بفروشیم. سوختمان را در داخل خودمان تولید میکنیم. همکاریهای تحقیقاتی بینالمللی فراهم میشود که پیش از این وجود نداشت و همچنین در تولید سانتریفیوژهای جدید دستمان باز است؛ به شرط آنکه اورانیومی به آن اضافه نکنیم.
تا به امروز تمام تلاش ما این بوده که فناوری هستهای خود را تثبیت کنیم و در این راه کسی نیز به ما کمک نمیکرد و ما میبایست به اتکای دانشمندان خود این مهم را محقق میکردیم. بنابراین شاید به لحاظ اقتصادی اقدامات صورت گرفته از نظر اقتصادانان موجه نباشد٬ اما با توجه به شرایط ما و با توجه به این نیاز که ما میبایست فناوری خود را تثبیت میکردیم ناگزیر بود.
رییس سازمان انرژی اتمی یادآور شد: هرچقدر میخواهد مانع در این راه بگذارند؛ براساس فتوای رهبری، تولید، انباشت و به کارگیری سلاحهای کشتار جمعی حرام است٬ پس اگر راهی برای بستن دسترسی به سلاح هستهای وجود دارد٬ تا جایی که میتوانید این راه را محدود کنید. میخواهم بگویم این محدودیتها برای ما محدودیت نیست و فعالیتهای ما را دچار کندی و توقف نمیکند.
صالحی ادامه داد: تا به امروز تمام تلاش ما این بوده که فناوری هستهای خود را تثبیت کنیم و در این راه کسی نیز به ما کمک نمیکرد و ما میبایست به اتکای دانشمندان خود این مهم را محقق میکردیم. بنابراین شاید به لحاظ اقتصادی اقدامات صورت گرفته از نظر اقتصادانان موجه نباشد٬ اما با توجه به شرایط ما و با توجه به این نیاز که ما میبایست فناوری خود را تثبیت میکردیم ناگزیر بود. یکی از راههای محدود کردن ما از سوی غرب این بود که ذخایر اورانیوم مان را به حداقل برسانند. ما هم اکنون 7تن ذخیره داریم و این در حالی است که تنها برای نیروگاه بوشهر به 30 تن اورانیوم نیاز داریم. بنابراین میبایست برای دستیابی به آن 30 تن حداقل 7الی 8 سال دیگر کار کنیم و بر این اساس محدودیت زمانی اعمال شده عملاً برای ما محدودیت نیست.
صالحی افزود: ما باید به دنبال نسلهای جدید باشیم. فرض کنید همین امروز 200هزار «سو» در اختیار داشته باشیم؛ در این شرایط تنها برای مدت محدودی قادر به انجام نگهداری از آن خواهیم بود٬ چراکه نگهداری از این مواد خود هزینه بسیاری بر دوش ما خواهد داشت٬ بنابراین چون ما منابع مالی لازم را نداشتیم٬ پذیرش کاهش میزان سانتریفیوژها برای محدودیت حساب نمیشد. بنابراین اگر امروز صد و نود هزار سو در اختیار داشتیم و مجبور بودیم یکی دو سال آینده را دست روی دست بگذاریم این موضوع برایمان تبدیل به یک فاجعه میشد. اما این فاصله هشت الی 10 سال پیشرو با توجه به خبرهای خوشی که در آینده اعلام خواهیم کرد ما را قادر خواهد ساخت که بتوانیم با تولید مواد اولیه برای استمرار بخشیدن به ذخایر خود اقدام نماییم. براین اساس در چند سال اخیر در پرتو رهنمودهای مقام معظم رهبری سازمان انرژی هستهای اقدام به اکتشافات هوایی پیشرفتهای برای یافتن مواد اولیه لازم برای استمرار بخشیدن نموده است و برخلاف تفکرات آنها این زمان هشت ساله برای ما محدودیت نیست.
صالحی یادآور شد: آنها میگویند که نیروگاه آبسنگین نباید سالانه 10 کیلو پلوتونیوم تولید کند٬ اما چون ما واقعاً به دنبال ساخت سلاح هستهای نیستیم کاهش این مقدار حتی تا میزان یک کیلو پولوتونیوم هیچ مشکلی در مسیر ما ایجاد نخواهد کرد.
صالحی افزود: آنها گفتند شما حق استفاده و کار کردن با فلزات پولوتونیوم را ندارید پاسخ ما این است که ما اصلاً تا 15 سال آینده به آن میزان فلز پولوتونیوم در اختیار نداریم و قصد هم نداریم به دنبال غنیسازی بالای 20 درصد برویم.
آنها میگویند که نیروگاه آبسنگین نباید سالانه 10 کیلو پلوتونیوم تولید کند٬ اما چون ما واقعاً به دنبال ساخت سلاح هستهای نیستیم کاهش این مقدار حتی تا میزان یک کیلو پولوتونیوم هیچ مشکلی در مسیر ما ایجاد نخواهد کرد.
صالحی خاطرنشان کرد: ما بر روی تمامی سانتریفیوژهای IR-1، IR-2، IR-12، IR-6، IR-8 و تمام آنچه در اختیار داریم٬ کار خواهیم کرد. پس با وجود اینکه محدودیت اعمال شده درخصوص حق استفاده از انواع سانتریفیوژها به ظاهر محدودیت حساب میشود٬ حقیقت این است که این محدودیت غیر آزاردهنده است.
صالحی یادآور شد: برخی از منتقدان توافق میگویند در این 10 سال پیشرو سانتریفیوژهای IR-8 شما هم قدیمی و از دسترس خارج خواهد شد٬ اما حقیقت این است که حداقل 7 الی 8 سال طول خواهد کشید که ما بتوانیم سانتریفیوژهای IR-8 را به یک ماشین قابل استفاده و قابل قبول به لحاظ اقتصادی تبدیل نموده و آن را به تولید انبوه برسانیم. بنابراین ماشینهایIR-6و IR-8 سانتریفیوژهای آینده ما خواهند بود.
صالحی ادامه داد: آنهایی که از نطنز بازدید کردهاند٬ به خوبی میدانند چه سرمایه هنگفتی برای ساخت نیروگاه هزینه شده و ما قادر به قرار دادن 50 ماشین سانتریفیوژ در آن هستیم و نمیخواهیم سانتریفیوژهایی ضعیفتر از IR-6و IR-8را در آن جای دهیم.
رئیس سازمان انرژی هستهای تصریح کرد: امروز برخی طوری وانمود میکنند که هر روز میبایست یک سانتریفیوژ جدید بسازیم و این در حالی است که این معیارها با آنچه در دنیا اتفاق می افتد فاصله بسیاری دارد. برای نمونه نیروگاه یورکو که یک شرکت بزرگ مشترک اروپایی است در 45 سال اخیر تنها بر روی 6 ماشین کار کرده و در این مدت تنها 3 مورد آنها به کار گرفته و روسیه نیز در 50 سال گذشته بر روی هشت سانتریفیوژ کار کرده و باز تنها از 3 مورد آن استفاده میکنند٬ بنابراین از این نظر هم تهدید توسعه زیرساختهای انرژی هستهای ما با دوراندیشی و نیز با در نظر گرفتن حساب و فایده و به لحاظ اقتصادی محدودیت حساب نمیشود.
پاسخ رییس سازمان انرژی اتمی به سوالهای مجلس
صالحی در ادامه در پاسخ به سوال مطرح شده توسط علی لاریجانی درباره خروج سوخت مصرفی کشور بنا بر برجام گفت: بنابر توافق ما میبایست سوخت موشک را از کشور خارج کنیم. ما حتی سوخت اراک را هم خارج خواهیم کرد؛ به شرطی که ضایعات آن را هم پس نگیریم و این کار کاملاً به نفع ماست٬ چرا که از بین این ضایعات حتی توسط قدرتهای بزرگ هستهای و حتی توسط آمریکا نیز امکانپذیر نیست٬ چراکه باید این ضایعات را ابتدا مدتی در استخرهای خاص قرار دهند و سپس در حفرههایی با عمق 5 کیلومتر دفن کنند. این در حالی است که بنا بر اعتراف آقای مونیز حتی آمریکا نیز تاکنون قادر به حفر چنین گودالهایی نشده است.
صالحی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در خصوص محدودیت در بخش توسعه و تحقیق یادآور شد: برای ساخت یک سانتریفیوژ از ابتدای خلق فکری آن تا زمان رسیدن آن به تولید انبوه در کشورهای پیشرفته چیزی در حدود هشت سال زمان طی میشود و برای رساندن آن به کارآیی قابل اعتماد باید زنجیرههایی از آن را بسازیم و برای دست یافتن به قابلیت خود سانتریفیوژ تا زنجیره 19 و 20تایی میبایست چیزی بیشتر از 85 درصد شاخصههای مورد نیاز برای رساندن به تولید انبوه را استخراج کنیم و 15 درصد باقیمانده نیز باید در فرآیند پیچیدهتر انجام گیرد٬ بنابراین ما با پذیرش محدودیت زمانی عملاً هیچ ضرری نخواهیم کرد٬ چرا که پذیرفتیم تا حدود یازده سال و نیم آینده زنجیرههای ما 30تایی باشد و پس از آن نیز به گونهای که در توافق آمده زنجیرههای پیچیدهتری را هم راهاندازی خواهیم کرد.
صالحی افزود: بنا بر «برجام» ما از انتهای سال هشتم دویست ماشین IR-8 و IR-6 تولید خواهیم کرد و تا انتهای سال دهم این تعداد را افزایش خواهیم داد.
رئیس سازمان انرژی هستهای در پاسخ به سوال دیگری گفت: برنامه ما این است که ما فعلاً رآکتور آب سنگین اراک را که پس از بازطراحی یکی از بزرگترین و بهترین رآکتورهای جهان خواهد شد را تا 5 الی 6 سال آتی کامل کنیم و در مجموع دیگر ضرورتی به ساخت رآکتور جدید نیست. برنامه ما این است که تا 15 سال آینده بر روی همین سرمایهها کار کنیم و بعد به سراغ رآکتور دیگری برویم. ضمن آنکه میباید به هزینههای اقتصادی راهاندازی یک رآکتور نیز توجه کنیم.
صالحی همچنین در پاسخ به چهارمین سوال لاریجانی در خصوص محدودیت زمانی 15 ساله نیروگاه فردو گفت: هماکنون فردو در یک سال تنها 200 کیلوگرم و نطنز نیز سالانه 2 تن غنیسازی میکند٬ بنابراین در فردو در بهترین شرایط 1000 تا 1500 سانتریفیوژ گنجایش دارد؛ این در حالی است که نطنز قابلیت این را دارد که 50 هزار سانتریفیوژ جای دهد. بنابراین فردو از نظر تولید٬ هیچ توجیهی برای ما ندارد.
صالحی ادامه داد: فردو از همان ابتدا نیز برای تحقیق و توسعه ساخته شده بود و در ادامه بنا بر تصمیماتی تغییر کارکرد داد و امروز دوباره به وضعیت ابتدایی خود بازگشته است.