قطعنامه ۱+۵، پرونده فعالیت‌های پیشین را برای همیشه مختومه می‌کند

میرشهبیز شافع در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به قطعنامه پیشنهادی گروه ۱+۵ برای مختومه اعلام کردن پرونده فعالیت‌های پیشین و حال هسته‌ای ایران موسوم به پی‌ام‌دی گفت: ایران عضو معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای است و بر اساس این معاهده کشورهای عضو موظف هستند استفاده‌ای غیرصلح‌آمیز از فن‌آوری هسته‌ای نداشته باشند و به سمت ساخت و تولید بمب اتمی نروند.

وی ادامه داد: از سال ۱۹۷۲ میلادی هم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موظف شد با سلسله قوانین پادمانی بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورهای عضو خود نظارت داشته باشد.

این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به ارسال پرونده ایران از شورای حکام آژانس به شورای امنیت اظهار داشت: در سال ۲۰۰۶ آژانس اعلام کرد که به صورت کامل نمی‌تواند در خصوص پرونده هسته‌ای ایران تصمیم‌گیری کند؛ به عبارتی‏ ناتوانی‌اش را از ارزیابی فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعلام کرد تا در پی نشست فصلی شورای حکام در فوریه ۲۰۰۶ پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارسال شود.

شافع افزود: با این اقدام شورای حکام‏، آژانس از شورای امنیت به عنوان بازوی اجرایی سازمان ملل خواست او را در خصوص پرونده هسته‌ای ایران یاری کند و بر این اساس، قطعنامه‌های ظالمانه و ناروا مبتنی بر تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تحریم‌ها به جمهوری اسلامی ایران تحمیل شد.

وی با اشاره به مذاکرات هسته‌ای تصریح کرد: ایران و گروه ۱+۵ در یک پروسه سخت توانستند به برجام دست یابند اما پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران باقی مانده بود که در این باره‏، ایران و آژانس توانستند به توافقی موسوم به نقشه راه دست یافتند تا بتوانند این مسائل را حل کنند و در همین چارچوب، ایران و آژانس اقداماتی ویژه را انجام دادند و ما شاهد ارزیابی نهایی مدیرکل آژانس از فعالیت‌های پیشین و حال هسته‌ای ایران بودیم که در هفته گذشته این گزارش منتشر شد.

این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به گزارش آمانو درباره پرونده موسوم به پی‌ام‌دی خاطرنشان کرد: معمولا در گزارش‌های پیشین‏، مدیرکل آژانس نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران بیان می‌کرد که نشانه‌ای از انحراف در فعالیت‌های اعلام شده هسته‌ای ایران نمی‌یابد ولی این عبارت را هم بیان می‌کرد که آژانس نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تائید کند و هنوز سوالات و ابهامی دارد.

شافع اضافه کرد: برای اولین بار‏، آمانو در گزارش خود بیان کرد که ابهامات آژانس نسبت به فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران رفع شده و دیگر این عبارت که نمی‌توانم ارزیابی‌ کنم وجود ندارد. از سویی‏، تصریح شده است که ایران به تمامی تعهداتش بر اساس نقشه راه پایبند بوده و همکاری لازم را داشته است و به این شکل زمینه لازم برای بسته شدن پرونده موسوم به پی‌ام‌دی را فراهم می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه بر اساس بند ۹ قطعنامه پیشنهادی گروه ۱+۵، پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران برای همیشه مختومه می‌شود، ابراز داشت: بر این اساس‏، با مختومه شدن پرونده فعالیت‌های پیشین در شورای حکام، این موضوع از دستورکار شورای امنیت نیز خارج می‌شود و در این چارچوب شورای امنیت و شورای حکام دستورکارشان را بر اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ متمرکز می‌کنند.

این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر آنکه با این قطعنامه دیگر امکان بازگشایی پرونده فعالیت‌های پیشین امکان‌پذیر نیست، یادآور شد: بر اساس بند ۱۱، قطعنامه‌های پیشین شورای حکام لغو شده و بر اساس بند ۱۳، آژانس به اجرای موافقتنامه پادمان ان‌پی‌تی و مفاد ذی‌ربط اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران نخواهد پرداخت و من بعد به یک دستورکار مستقل راجع به اجرای برجام و راستی‌آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ را دنبال می‌کند.

شافع ادامه داد: البته باید دانست که اجرایی شدن این قطعنامه با اجرای برجام خواهد بود که با مختومه شدن پرونده موسوم به پی‌ام‌دی این روند سرعت خواهد گرفت.

وی در پاسخ به این سوال که آیا نکته مبهمی از نظر حقوقی در این قطعنامه مشاهده می‌شود؟ بیان کرد: برداشت من از این قطعنامه آن است که نکته‌ای مبهمی مشاهده نمی‌شود و آنچه باقی است و در دستورکار خواهد بود برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ خواهد بود و با اجرای آن‌ها و عدم انحراف از آن‌ها مشکلی از سوی ما پیش نخواهد آمد.